Martijn Armoldus, stadsgenoot hier uit Haarlem en met de site van de Lutherse Gemeente van Haarlem en Beverwijk winnaar van de Gouden Webfish Award 2010, is op zijn weblog een serie posts aan het schrijven over de kerk en internet: Het online gezicht van de kerk en Wie – en niet wat – is de kerk op internet zijn de twee eerste bijdragen. Wat me bij Martijns visie heel erg aanspreekt is zijn nadruk op de menselijkheid van de kerkelijk presentie op internet.

Kies tien willekeurige websites van kerkelijke gemeenten uit en de kans is groot dat je een uitstekend beeld krijgt van tien lege (!) kerkgebouwen, en waarschijnlijk ook van activiteiten die daar plaatsvinden, maar dat je weinig zicht hebt op de mensen die er regelmatig komen. Het internet confronteert kerken vroeg of laat met hun wezenlijke identiteit, want daaruit vloeit voort hoe een kerk op internet present kan en wil zijn. Kerk op internet start daarom met zelfreflectie: wie of wat is de kerk? Liever wie dan wat. (…) De kerk (is) eerst en vooral een gemeenschap van mensen. En geen organisatie, instituut of gebouw.

Deze input van Martijn was een belangrijke impuls voor de recente vernieuwing van de website van de Fonteinkerk in Haarlem: op de voorpagina staan nu prominent foto’s van gemeenteleden: www.fonteinkerkhaarlem.nl. En ik merk ook dat het werkt. Laatst maakte ik kennis met een jonge vrouw die zich wil aansluiten bij onze gemeente. Ze had eerst (zoals steeds meer gebeurt) kennis gemaakt met onze kerk (nadat ze in Haarlem was komen wonen) door de internetsite te bezoeken, en het waren de foto’s geweest die haar hadden doen besluiten om bij ons de diensten te gaan bezoeken.

Maar uiteraard is er over de presentie van de kerk op het internet nog wel wat meer te vertellen dan alleen dat je vooral aansprekende menselijke foto’s op de website moet plaatsen. Daarover is Martijn nu dus een verhaal aan het vertellen. In zijn visie neemt deze drieslag een belangrijke plaats in: zenden, verbinden, converseren.

Hoe de kerk als gemeenschap van mensen aanwezig kan zijn op internet en van het internet gebruik kan maken is en blijft een zoektocht. Op deze website [Martijn doelt op: http://www.luthersekerkhaarlem.nl] kunnen gemeenteleden bijvoorbeeld allemaal ‘meebloggen’ en kan iedereen reageren op wat er geplaatst wordt. Maar ontmoet de bezoeker op deze website daarmee ook echt een gemeenschap? De website zou echter nog veel sterker het karakter van een ‘communityplatform’ kunnen krijgen, met bijvoorbeeld persoonlijke profielen. Drie pijlers zijn er om als kerk op internet mee aan de slag te gaan, maar kerken blijven (te) vaak bij de eerste hangen: ZendenVerbinden en Converseren.

Zelf heb ik een tijdje terug ook wat gereflecteerd op mijn presentie op internet (als predikant, en dat is dus wel een iets andere invalshoek dan de presentie van de kerk). Toen koos ik in een bijdrage over Waarom twitter jij niet? (inmiddels twitter ik dus wel;-) voor deze drie trefwoorden: informatie, inspiratie, interactie

De redenen waarom ik als predikant op internet aanwezig ben zou ik in deze drie trefwoorden willen samenvatten: informatie, inspiratie, interactie. Ik wil graag informatie beschikbaar maken (in mijn geval gaat het dan om preken, overdenkingen, artikelen etc.) waarvan ik vermoed dat er meer mensen in geïnteresseerd zijn dan allen mijn eigen gemeente. Heel graag wil ik ook mensen inspiratie bieden (de pay-off van mijn website is dan ook ‘nieuwe inspiratie’): internet biedt prachtige mogelijkheden om de bezoekers iets ter inspiratie aan te bieden, in mijn geval is dat dan veelal bijbelse c.q. spirituele inspiratie (met name mijn website tijdmetjezus.nl heeft deze functie: vijf dagen per week een korte overdenking). En tenslotte vind ik het mooi en boeiend dat er via de website en de weblog op bescheiden schaal ook interactie ontstaat: bezoekers reageren online op de weblog of off-line via een persoonlijk mailtje, en met enige regelmaat zelfs telefonisch; en soms ook mondt iets uit in een persoonlijke (meestal pastoraal getoonzette) ontmoeting.

Ik vind het boeiend om hierover nu weer verder na te denken, geïnspireerd dus door Martijn Arnoldus, en zeker ook door Boele Ytsma van wie recent een artikel verscheen in Kerkinformatie (nummer 181, mei 2010) met als titel Tien redenen om kerk te zijn op internet. Ik som die tien redenen hier even op:

1. Het maakt zichtbaar
2. Het maakt transparant
3. Het brengt in contact
4. Het brengt in gesprek
5. Je raakt het publieke debat
6. Je ontdekt de nieuwe samenleving
7. Je zoekt de mensen op
8. Je geeft en je ontvangt
9. Je bent altijd onderweg
10. Je leert nieuwe vaardigheden

Lees van zijn hand ook: Internetcommunities – de kunst van leven op het internet en Tussen anarchie en sociaal kapitaal.

In een volgende blogpost ga ik verder in op het thema kerk en internet.