In het voortgaande gesprek over ‘Eten, bidden, beminnen‘ gaven de neven Remmelt Meijer en Jan Meijer vandaag mooie bijdragen over genade. Want eten, bidden, beminnen wil niets anders zijn dan: geleefde genade. Maar wat is genade? Afgelopen zondag preekte ik erover in de Fonteinkerk (lezenluisteren). Iets daarvan geef ik hier nu ook maar gewoon door.

Genade is de core-business van de kerk. Als de kerk niet meer bezig is met genade, als de kerk geen vindplaats van genade is, dan is de kerk geen kerk meer. Een brandweerkorps is geen brandweerkorps meer als ze geen branden bussen. Een kledingwinkel is geen kledingwinkel meer als er geen kleding wordt verkocht. Een school is geen school meer als er geen onderwijs wordt gegeven. En een kerk is geen kerk meer als je er geen genade kunt vinden. Genade is het Unique Selling Point van de kerk (even voor de marketeers onder jullie).

Maar is de kerk in staat om die genade ook te ontvangen en uit te delen en er dus van te genieten? Want daar gaat het om. Genieten van genade is genieten van het ontvangen van genade en genieten van het uitdelen van genade. Maar wat is genade eigenlijk?

Ik houd er van om zo’n vraag eerst te beantwoorden door naar het woord zelf te kijken. Genade. In het Hebreeuws (taal van het Oude Testament) is dat cheen (genade) of chanan (genadig zijn). We kennen het woordje ‘gein’ wel, van ‘een geintje maken’ of iets ‘geinig vinden’. ‘Dat is best geinig.’ Gein heeft te maken met humor, met ergens lol aan beleven, ergens vreugde in scheppen. Genade is een vreugdevol woord. Genade heeft ook met humor te maken.

En als we naar het Grieks gaan (de taal van het Nieuwe Testament) dan zeggen we charis (genade), dat we wel kennen uit charisma dat letterlijk genadegave betekent. Zo kun je bijvoorbeeld zeggen dat iemand een begenadigd spreker is, een charismatische spreker. Hij of zij heeft een gave en het is gaaf om naar zo’n spreker te luisteren. En wat bijzonder leuk is, is dat er een Grieks woord is dat heel dicht bij charis ligt, namelijk het woordje chara. En weet je wat dat betekent? Vreugde! Puur plezier! Genade is een feest. Genade is vreugde. Genade is genieten.

Maar nu ook nog even het Latijn, de taal van de vroege kerk. Genade is dan gratia geworden. Gratis! En dat is speciaal voor Nederlanders want die worden helemaal blij als iets gratis is! Genade betekent iets krijgen, gratis en voor niks, gewoon omdat de ander het je gunt. Want aan dat Nederlandse woord moet ik denken bij genade: gunnen. God is een genadige God. Dat betekent: hij gunt ons het goede, hij geeft graag, hij deel graag gul uit. Hij overlaadt ons met zijn gunstbewijzen! Genade is Gods gunst. Genade is dat God ons vergeving gunt, en genezing en bevrijding. Genade is dat God, zonder dat wij er iets voor hoeven of kunnen doen, vreugde, feest in ons leven brengt, humor, gein, blijdschap. Dat is allemaal genade!

En we voelen direct aan dat het de tegenhanger is van zonde, van schuld, van schaamte, van gebondenheid, van pijn en verdriet en bezorgdheid. Ja, je zou kunnen zeggen dat genade het licht is dat God laat schijnen waar het donker is. Of dat donker nu zonde is, of lijden, of gebrokenheid, of frustratie, of teleurstelling. Genade is dus ook méér dan de vergeving van onze zonden. Genade is nieuw licht, nieuw leven. Genade rekent niet alleen af met ons verleden maar opent ook onze toekomst.

Genade is zeker ook – een bekende omschrijving – een 1 verdienen en toch een 10 krijgen. Dat is een ongelooflijke opluchting. En ik hoop dat je die opluchting al vele malen hebt mogen ervaren. Maar genade is meer dan dat: het is ook leren leven als een 10 – niet een verdiende 10 dus maar een gratis ontvangen 10 – leren leven als een 10, je door de Geest van Jezus laten leiden om te groeien in het nieuwe leven dat vol is van God, vol van zijn gulle goedheid, vol van zijn vreugde en zijn vrede en zijn vrijheid. Dat is allemaal genade, lieve mensen. Pure genade.

Al weer heel wat jaren geleden vertelde iemand aan mij dat ze genade maar een naar woord vond. Want haar ouders hadden altijd tegen haar gezegd: ‘Meisje, het is allemaal maar genade.’ Daar klinkt iets in door van ‘het is eigenlijk niks, maar gelukkig zit je dankzij de genade toch niet helemaal op dood spoor.’ Dan is genade een doekje voor het bloeden geworden en dan is alle vreugde weg. Dan is genade een duf ding geworden.

Maar vandaag delen we het grote nieuws: Genade is een feest! Genade is dansen met de drie-enige God die jou vol vreugde omhelst! Genade is dat Jezus je redt van je self-made saaie leventje en je welkom heet in de mysterieuze wereld die koninkrijk van God heet!

Genade is dat er zich een nieuwe wereld opent,
vol van de Geest,
vol van Jezus,
vol van een machtige Vader,
vol van de drie-enige God die je ten dans vraagt.

God wil met je dansen, op weg naar de toekomst.