Rick Timmermans heeft een heel mooi boek geschreven. Heerlijk om te lezen voor wie kennis wil maken met de benedictijnse spiritualiteit!

Op persoonlijke, journalistiek, kritische, onthullende en verlangende wijze tekent hij een beeld van wat de Regel van Benedictus uitwerkt in mensenlevens. Levens van vooral monniken, maar Rick integreert ook verhalen van mensen die buiten de kloostermuren volgens benedictijnse principes willen leven.

Er is de laatste jaren heel veel aandacht voor Benedictus en de benedictijnse spiritualiteit. Heel bekend is het boek van Wil Derkse met de titel Een levensregel voor beginners. Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijkse leven. Ik heb zelf niet zo veel ervaring met het leven binnen de kloostermuren, maar één keer bracht ik toch 24 uur door in Koningshoeven (dat was in 2007; lees hier wat reflecties). Ik herinner me nog goed het gesprek dat ik daar met de abt Dom Bernardus (een leeftijdgenoot uit 1968) had. Het ging ook even over dat boek van Wil Derkse. Bernardus had daar ook kritiek op: je kunt niet zomaar op min of meer neutrale wijze de benedictijsne principes toepassen op bijvoorbeeld het managen van een bedrijf of van je eigen leven. De Regel van Benedictus heeft maar één doel: de weg naar het leven met Christus wijzen.

Rick Timmermans brengt dat ook onder woorden:

Dat God bestaat en aanwezig is, is een fundamenteel uitgangspunt voor wie de spiritualiteit van Benedictus ten diepste wil doorgronden. Alle mooie ideeën over benedictijns en aandachtig leven ten spijt, Benedictus zonder God is zoiets als zeggen dat je met een tjalk zonder grootzeil en fok ook prima kunt zeilen. (69)

Een groot aantal thema’s die de benedictijnse spiritualiteit kenmerken komen in het boek voorbij: nederigheid, contemplatie, lectio divina, stilte, godzoeker zijn, pax benedictana, stabilitas loci, etc. De auteur is zelf ook nadrukkelijk aanwezig en dat is heel goed omdat het de levendigheid van het boek vergroot en omdat hij als auteur ook de scepsis verwoordt die veel lezers zullen hebben ten aanzien van de monastieke levensstijl.

Het is prachtig, en een groot voordeel van de journalistieke stijl waarvoor Rick Timmermans heeft gekozen, dat er ook veel mensen uit de praktijk aan het woord komen. Dat levert mooie citaten op, opgetekend uit de mond van geïnterviewde monniken:

Als monnik stel je jezelf steeds deer die ene vraag: ‘Waarom ben ik hier?’ En elke keer is het antwoord net een beetje anders. Maar onderliggend komt ook steeds hetzelfde motief naar boven: omdat God hier is en mij hier wil hebben. (72)

God is voor mij niet grijpbaar, experimenteel niet en rationeel niet. Hij is de totaal andere, maar tegelijk breekt Hij mijn leven binnen. In mijn zelfgave aan de broeders en de abt ga ik een brug over die primair door God gelegd is toen Hij in Christus een leven van zelfgave en liefde heeft geleid en het ons mogelijk heeft gemaakt in zijn voetsporen een leven in Hem te leiden.  (76)

Paulus nodigt ons uit voortdurend te bidden. Als je denkt dat je dan altijd moet bidden, ren je wanhopig weg. Dat kan niemand, zelfs een monnik niet die zeven keer per dag bidt. Tenzij je verbonden bent met Christus. Dat is de sleutel de Benedictus aanreikt in het ora et labora. Bidden is gericht zijn op de ander en zo kun je van je hele leven een gebed maken. Koken en poetsen kan dan allemaal gebed worden (…) Als je trouw blijft zoeken naar het geluk van de ander en met Christus verbonden blijft, kun je op den duur niet anders meer dan bidden. (89)

Kortom, dit boek is het lezen meer dan waard. Je wordt meegesleept in de zoektocht van Rick Timmermans, een zoektocht die ook de jouwe zal blijken te zijn. Geniet nog even van de laatste zin uit het dankwoord, een gebed:

Uiteraard gaat mijn dank uit naar Onze Vader. En naar Jou, Jezus Christus, van wie de rust komt waarnaar ik zo hunker. (172)