Op zaterdag 23 mei 2015 stonden er in het Nederlands Dagblad een paar advertenties die mijn aandacht trokken. De bijgaande afbeelding was een van die advertenties.

De genoemde website svsdeziel.nl bracht me bij de School voor Spiritualiteit in Nijmegen. Deze school maakt deel uit van het Titus Brandsma Instituut, opgericht in samenwerking met de Radboud Universiteit en de Nederlandse Karmelieten. Hier worden twee opleidingen aangeboden: de Opleiding Geestelijke Begeleiding en de Opleiding Maatschappelijke Spiritualiteit. De School voor Spiritualiteit heeft een prachtige pay-off: ‘opleidingen van de hoogste orde’.

Verlangen

Tegelijk maakte ik weer verbinding met een verlangen dat ik al langer heb en dat zelfs al een keer vorm heeft gekregen in een ‘School voor Spiritualiteit’. Zo noemde ik in 2010 het initiatief om regelmatig retraites aan te bieden voor predikanten en andere kerkelijke werkers. De retraites hadden als doel de deelnemers in te leiden en in te wijden in de theorie en praktijk van lectio divina en stilte. Er hebben ook daadwerkelijk enkele retraites plaats gevonden (onder de naam RenoVita, in Bleskensgraaf): een driedaagse met tien predikanten in juni 2010 en een eendaagse met acht predikanten in januari in 2011. Dat waren inspirerende en leerzame ontmoetingen! Maar ze kregen helaas geen vervolg, onder andere door gebrek aan tijd en financiële middelen.

Droom

Ik heb ook nog wat verder gedroomd ontdekte ik net toen ik na een kleine digitale zoekactie op mijn computer een oud document tegenkwam (gedateerd 15 februari 2010) dat als volgt begint:

School voor Spiritualiteit
bezielde theologie voor gepassioneerde mensen

Voor theologische opleidingen en lokale kerken in de brede evangelisch-gereformeerde traditie in Nederland en België zou het heel waardevol kunnen zijn als er een School voor Spiritualiteit kwam. Deze School voor Spiritualiteit (werktitel) kan de volgende rollen vervullen:

  • kenniscentrum voor vragen rond spiritualiteit in de christelijke gemeente;
  • opleidingsinstituut voor werkvelden als pastoraat, geestelijke begeleiding, spirituele vorming, prediking en gemeenteopbouw;
  • denktank en oefenplek voor theologische opleidingen (WO en HBO) die serieus werk willen maken van de gedachte dat theologie per definitie spiritueel is (spirituele theologie, monastieke theologie).

Wat een mooie ideeën! Het is er allemaal niet van gekomen. Geen tijd. Geen financiën. Geen ruimte. Ik heb de afgelopen jaren wel andere dingen kunnen doen op dit gebied. Ik heb inmiddels veel workshops Lectio Divina gegeven, eerst in de Fonteinkerk in Haarlem, later in de Plantagekerk in Zwolle, en ook in meerdere kerken die me uitnodigden om een workshop ‘Ontdek lectio divina’ te geven. Verder geef ik sinds 2013 het vak Christelijke Spiritualiteit aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven, met veel aandacht voor spirituele hermeneutiek en de rol van lectio livina daarin. Daarnaast integreer ik aandacht voor lectio divina ook steeds in gastcolleges homiletiek die ik geef aan de Theologische Universiteit in Kampen.

Leren lezen: langzaam, liefdevol, luisterend

Nog altijd gaat mijn hart sneller kloppen als lectio divina in beeld komt, als praktijk en ook als thema om over te reflecteren. Misschien moet ik de droom daarom maar eens nieuw leven in blazen. Met een iets beperktere focus nu. Niet: ‘School voor Spiritualiteit’. Maar: ‘School voor lectio divina’.

Want ik geloof dat er veel behoefte is aan weer leren lezen, langzaam lezen. Want we lezen vaak zo snel, zo gehaast, zo oppervlakkig, zo cognitief ook. Dat gebeurt ook als we Bijbel lezen. Wat zou het goed zijn om samen te leren stil te zijn, eerbied te hebben voor de Bijbelse teksten en ze weer te leren lezen in de sfeer van de Geest.

Een ‘School voor lectio divina’. Dat klinkt eigenlijk best goed. De visie van die School zou kunnen zijn: samen de Bijbel lezen in de sfeer van de Geest. En de missie zou zo kunnen luiden: mensen door middel van lectio divina helpen om weer langzaam, liefdevol en luisterend de Bijbel te leren lezen, verlangend om te horen wat God vandaag te zeggen heeft.

Kerk, klooster, klaslokaal

Waar kan zo’n School voor lectio divina een plek krijgen? Ik denk aan drie locaties: de kerk, het klooster en de academie. De kerk is de plek waar christenen samen lezen, samen open staan voor wat God vandaag zegt, samen zoeken naar het evangelie van Gods koninkrijk dat altijd weer anders is. Het klooster is de plek waar monniken al decennia lang de lectio divina beoefenen, met name in de Benedictijnse traditie. Het is de plek van stilte en spirituele vorming, de plek waar je leerling van Jezus bent en blijft. De academie is de plek waar teksten op academische manier worden gelezen maar waar je het gevaar loopt het directe, spirituele contact met teksten kwijt te raken. Een academische omgang met teksten (helemaal waar het de teksten van de Bijbel betreft) kan niet zonder een monastieke omgang.

Zou het er nog een keer van komen?

Lees verder: Hoe gaat het met de droom van een School voor lectio divina?