natuurwandelingLectio Divina is een manier om Bijbel te lezen. Maar het is ook mogelijk om via deze benadering andere boeken en teksten te lezen. Zo kun je de Lectio Divina ook toepassen op de natuur, de schepping van God. Deze wordt ook wel een boek genoemd! Dat gebeurt bijvoorbeeld in de Nederlandse Geloofsbelijdenis artikel 2:

Wij kennen God (…) ten eerste door de schepping, onderhouding en regering van de hele wereld. Want deze is voor onze ogen als een prachtig boek, waarin alle schepselen, groot en klein, de letters zijn, die ons te aanschouwen geven wat van God niet gezien kan worden, namelijk zijn eeuwige kracht en goddelijkheid.

Hoe beoefen je deze Lectio Divina tijdens een wandeling (alleen of samen met anderen) in de natuur? De beschrijving die nu volgt heeft als doel om een groep mensen die samen de Lectio Divina willen beoefenen tijdens een natuurwandeling hierbij op weg te helpen. Dat kan het beste als er iemand bij is die als begeleider wil optreden.

  1. Kom bij elkaar op de plek waar de wandeling begint. Begroet elkaar.
  2. De begeleider neemt het woord en heet iedereen welkom en leest een inspirerende tekst voor die de toon zet voor de wandeling die straks plaats vindt. Dat kan een Bijbelgedeelte zijn (bijvoorbeeld het eerste deel van Psalm 19), maar ook een andere andere (lied)tekst die woorden geeft aan de verbondenheid van de schepping met de Schepper.
  3. De begeleider geeft een korte uitleg van de vier fases of dimensies van de Lectio Divina en verbindt die nu eerst nog met een geschreven tekst:
    1. Lectio is het aandachtig lezen van de tekst. Wat staat er precies? Wat valt je op? Wat spreekt je speciaal aan en raakt je (waar richt de heilige Geest je aandacht in het bijzonder op)? Je leest de tekst herhaaldelijk zodat je er een heel precies beeld van hebt.
    2. Meditatio is het overdenken van de tekst of van het woord of de zinswending uit die tekst die je speciaal heeft aangesproken. Welke gedachten en gevoelens maakt het bij je los? Welke associaties heb je?
    3. Oratio is het bidden naar aanleiding van de tekst: Wat wil je tegen God zeggen? Wat wil je hem vragen? Waar wil je hem voor danken of prijzen?
    4. Contemplatio is het aanschouwen: het rusten in Gods aanwezigheid liefdevolle en genadige aanwezigheid. Nu zijn er geen woorden meer nodig en is er alleen nog de stilte en de rust die vol kan zijn van dankbaarheid.
  4. Na deze korte uitleg, volgt een ‘vertaling’ naar het ‘lezen van de tekst van de schepping’. Dat kan aan de hand van deze vragen en aandachtspunten die tijdens de verschillende fases een plek kunnen krijgen:
    1. Lectio: Wat zie je als je om je heen kijkt? Wat valt je op? Wat zie je als je nog aandachtiger kijkt? Wat raakt je?
    2. Meditatio: Welke ideeën en associaties komen er bij je boven bij wat je ziet? Wat vind je mooi? Waar doet het je aan denken?
    3. Oratio: Wat ontlokt een gebed? Hoe kun je God prijzen als je zo aandachtig kijkt naar zijn schepping? Wat wil je aan hem vragen?
    4. Contemplatio: Geniet na in stille verwondering om wie de Schepper is. Rust in zijn aanwezigheid. Besef dat je in zijn tegenwoordigheid bent die vol liefde en genade is.
  5. Vervolgens is er gelegenheid om vragen te stellen aan de begeleider of om op andere manieren nog helderder te krijgen wat de bedoeling is zodat iedere wandelaar zich op zijn of haar gemak kan voelen bij wat er komen gaat.
  6. Dan volgen er nog enkele praktische aanwijzingen:
    1. We wandelen grotendeels in stilte, waarbij de begeleider voorop loopt en het tempo bepaalt (dat vrij langzaam is: langzaam en aandachtig lopen). Bedenk dat jij zelf ook onderdeel bent van Gods schepping: wees je tijdens het wandelen ook bewust van je lichaam.
    2. De fases duren steeds ongeveer een kwartier. Aan het begin van elke fase geeft de begeleider nog eens heel kort aan wat de bedoeling is. Aan het einde van elke fase geeft de begeleider wat tijd en ruimte (zo’n 5 minuten) om iets met iemand anders te delen (voor wie dat willen): Wat zag jij? Wat waren jouw gedachten en gevoelens? Wat raakte je? Etc.
    3. We doen langzaam aan, zodat je zo nu en dan ook even kunt stil staan om extra aandachtig ergens naar te kijken. Maar we blijven dus wel in beweging. Tijdens de contemplatie-fase is er gelegenheid om vanaf de plek waar we dan zijn nog wat verder en vervolgens weer terug te lopen óf om stil te staan of te zitten.
    4. Terwijl we terugwandelen naar de plek waar we gestart zijn is er alle ruimte om met elkaar te praten voor wie dat willen.
  7. De wandeling start en duurt in totaal ongeveer anderhalf uur. Bij terugkomst is er nog een kort moment van bezinning en afsluiting waarna we afscheid nemen van elkaar met bijvoorbeeld deze gebedswoorden uit het document Laudato Si’ van paus Franciscus:

Almachtige God,
u bent overal aanwezig,
in de uitgestrektheid van het heelal
en in de kleinste van uw schepselen.
Teder omarmt u alles wat bestaat.

Stort de kracht van uw liefde in ons uit,
zodat wij leven en schoonheid beschermen.
Vervul ons met vrede,
zodat wij als broers en zussen leven
en niemand kwaad doen.

In het boek ‘Lectio Divina: The Sacred Art. Transforming words and images into heart-centred prayer‘ van Christine Valters Paintner, gaat hoofdstuk 9 over Lectio Divina van de natuur: ‘Nature as Sacred Text’.