Overdenking over Psalm 92:2-3 ‘Het is goed de Heer te loven’, gehouden door Jos Douma tijdens de Nieuwjaarsvesper op zondag 1 januari 2017 in de Plantagekerk, 16.30 uur.

Het is goed de HEER te loven,
uw naam te bezingen, Allerhoogste,
in de morgen te getuigen van uw liefde
en in de nacht van uw trouw.

Gemeente van Jezus Christus,

Vandaag wensen we elkaar allemaal een gelukkig niewjaar, een voorspoedig 2017, alle goeds en veel gezondheid.

Midden tussen al die nieuwjaarswensen die ons in de oren klinken, luisteren we nu in de kerk naar Psalm 92. Een lied voor de sabbat. Een lied dus om juist op deze eerste zondag van een nieuw jaar bij stil te staan.

Want de sabbat is die ene dag tussen de zeven die de toon zet voor alle dagen. Het is een dag van rust en lofprijzing. Een dag om bij God nieuwe krachten op te doen. Een dag om te leren dat alles altijd begint bij God, die Schepper is en Bevrijder.

Vanuit Psalm 92 zeggen we vandaag tegen elkaar: Het is goed de Heer te loven. We zeggen natuurlijk nog veel meer, we wensen elkaar geluk en gezondheid en alle goeds, we vragen hoe de jaarwisseling is verlopen, of het gezellig was, hoe het vuurwerk eruitzag. Maar midden tussen dat alles klinkt nu ook dat woord uit het lied voor de sabbat: Het is goed de Heer te loven.

Ja, Psalm 92 leert ons om elkaar een nieuwjaar vol lof toe te wensen. ‘Veel heil en zegen in het nieuwe jaar’ zeggen we tegen elkaar. Maar we mogen ook gerust zeggen: ‘Veel lof en prijs in 2017.’ Want die wens leert ons om direct vanaf het begin omhoog te kijken, naar de Heer, de Allerhoogste, de God die zetelt in de hoge voor eeuwig. Als je leven open staat naar hem toe, en als dat tot uitdrukking komt in het loven van zijn naam, ja dan mag je veel heil en zegen verwachten.

* * *

Het is goed de Here te loven. Wat betekent het nu eigenlijk dat dat goed is? Want dat woordje goed kan in onze dagelijks spraakgebruik heel gemakkelijk een wat vlakke betekenis hebben.

Als een meisje van een jaar of vijftien aan haar moeder vraagt: ‘Mag ik even naar de stad om wat te kopen?’ dan antwoordt haar moeder: ‘Oh, da’s goed hoor.’ Goed dat betekent dan: er is niks mis mee, het is in elk geval niet slecht, ga gerust je gang. En zo kan goed zelfs betekenen: ’t kan geen kwaad, als je dat zo graag wilt dan moet je het zeker niet laten, ’t is misschien zelfs wel nuttig.

Dat kan het woordje goed betekenen als wij het in onze dagelijkse omgang met elkaar gebruiken. ‘Is goed hoor, ga gerust je gang!’ En als je die betekenis invult in Psalm 92 dan krijg je zoiets als: ‘Het is nuttig om de Here te loven.’ Of: ‘Het kan geen kwaad om de Here te loven.’ Of zelfs: ‘Wil je de Heer loven? Ga gerust je gang.’

Maar je zult begrijpen dat dat niet de bedoeling is. Het loven van God is niet goed op dezelfde manier als het goed is dat je even de stad ingaat.

Wat is goed dan wel? Het is dan zinvol om te vertellen wat er in het Hebreeuws staat. Dat kan natuurlijk niet altijd, want Hebreeuws is voor de meesten van u zoiets als Russisch: als je op de televisie mensen Russisch hoort spreken, dan begrijp je vaak werkelijk niet dat die mensen zichzelf begrijpen. Maar soms vang je toch één woordje op dat je wel kunt verstaan.

Zo is het ook met het Hebreeuwse woordje voor goed. Want wat staat er eigenlijk? Het is tof om de Here te loven. Goed is in het Hebreeuws: tof. En dat klinkt al direct heel anders dan bijvoorbeeld: ‘Het is nuttig om de Here te loven. Moet je vooral doen.’ Nee, het is tof om de Heer te loven. En iets wat tof is daar ben je blij mee, dat vind je mooi, daar word je enthousiast van.

Dat is dus een heel belangrijk betekenisaspect van dat woordje tof. In het dagelijkse spraakgebruik, en dan met name bij de kinderen en de jongeren klinkt in dat woord enthousiasme door. En dat mag ook doorklinken in Psalm 92 vers 2a: Het is tof om de Here te loven. Maar tof betekent nog meer: in de bijbel betekent het ook: ‘heilzaam’. Het is echt goed voor je om de Here te loven.

Luther vertaalde in de zestiende eeuw dit bijbelwoord zo: ‘Het is een kostelijk ding om God te prijzen.’ Dat zit allemaal in dat woordje goed, tof in het hebreeuws. De Here loven, dat is: kostelijk, heilzaam en waardevol.
* * *

Het is goed om de Here te loven. Allereerst goed voor onszelf. Want als je God looft, dan kijk je omhoog naar de God die van eeuwigheid tot eeuwigheid God is. Hij is de Allerhoogste. Nu kunnen er in je leven allerlei dingen gebeuren waardoor je dat wat kwijtraakt. Er kunnen zorgen zijn, je kunt te maken hebben met ziekte. En soms word je wereldje dan wel heel klein. En dat is begrijpelijk. Want als je de hele dag pijn hebt, of als er een probleem is dat heel de dag door je hoofd maalt, dan neemt dat je in beslag en dan gebeurt het inderdaad dat je maar ronddraait in een kringetje.

Nou, dat kringetje dat breekt open als je die eerste woorden van Psalm 92 echt tot je door laat dringen: Het is goed om de Here te loven. Ja, het is goed en heilzaam, het is iets heel kostbaars, als je dan van jezelf weg kunt kijken naar God. Als je de wereld weer groter maakt dan alleen je eigen huis, als je de tijd ziet als een moment in Gods eeuwigheid.

Want God is sterk, ook in jouw zwakte. God is ook als je ziek bent en zorgen je het hoofd op hol brengen goedertieren en trouw. En als je daaraan denkt, en als je je dat eigen maakt door God te loven, dan mag je opnieuw rust vinden bij God. Dat is heilzaam Ik zeg niet dat het gemakklijk is: maar het is wel heilzaam en heel kostbaar. Zo is het voor ons als mensen goed om de Here te loven.

Dat is de ene kant: het is goed voor onszelf. Maar er is ook nog een andere kant. Het is ook goed in Gods ogen. God is er blij mee als we Hem loven. God in de hemel vindt het kostelijk als op aarde zijn lof klinkt. Ja, wij zijn er misschien niet altijd voor in de stemming. Maar God zit wil te wachten op onze lof. Gelukkig dat de hemelen Gods eer vertellen, en dat het uitspansel God looft om zijn grote daden, altijd door, zonder ophouden. Maar God ziet niets liever dan dat ook de mensen die hij in Christus heeft aangenomen als zijn kinderen Hem loven om wat Hij heeft gedaan en om wat Hij doet en om wat Hij nog gaat doen.

En dat vat de bijbel om zo te zeggen samen in twee woorden die we ook tegenkomen in vers 3 van Psalm 92:

in de morgen te getuigen van uw liefde
en in de nacht van uw trouw.

God is liefdevol en trouw. Hoe je eigen leven ook is, hoe je ook bezorgd kunt zijn om alle ellende in deze wereld, om de ene ramp die de andere volgt, altijd blijft staan: God is liefdevol en trouw, Jahwe is zijn naam, de God die doet wat Hij belooft, die Zich houdt aan zijn Woord. De God van de grote werken en de diepe gedachten. Op Hem kun je altijd bouwen. En daarom is het goed om de Here te loven.

* * *

Ja, het is heilzaam om de Here te loven. En toch kun je daar wel eens vragen bij hebben. Want er zijn genoeg mensen die God niet loven, en toch gaat het uitstekend met hen. Nederland is vol met dat soort mensen, want Nederland is een welvarend land.

De dichter van Psalm 92 zag dat ook om zich heen: ‘dat de wettelozen als onkruid gedijen en de onrechtvaardigen bloeien
alleen om te worden verdelgd, voor altijd.’ – ‘Goddelozen spruiten uit als het groene kruid, de bedrijvers van ongerechtigheid bloeien.’

Ja, het lijkt lonend te zijn om zonder God te leven. En als je dat ziet, dan kan dat je in de aanvechting brengen: ‘Here, hoe kan dat nu toch? U belooft toch heil en zegen aan wie U dienen? En hoe kan het dan dat mensen die U niet willen kennen zo voorspoedig zijn?’

Met die vraag worstelt ook Psalm 92. Maar in het geloof vindt de dichter ook een antwoord. En dat antwoord vind je als je vers 8 en vers 13 met elkaar vergelijkt. In vers 8 gaat het over goddelozen die uitspruiten als het groene kruid (dat de wettelozen als onkruid gedijen en de onrechtvaardigen bloeien). En in vers 13 gaat het over rechtvaardigen die opschieten als palmbomen en ceders: ‘De rechtvaardigen groeien op als een palm, als een ceder van de Libanon rijzen zij omhoog’.

Ja, op het eerste gezicht lijkt het heel wat, die groei en bloei van mensen die leven zonder God. Maar hun voorspoed is als gras: het bloeit even, maar ’s avonds is het verdord. daar hoef je niet jaloers op te zijn.

Maar de rechtvaardigen, dat zijn de mensen die voor God leven en die Hem loven, de rechtvaardigen ze zullen groeien als een palmboom, als een ceder. En dat zijn twee geweldig sterke en grote bomen, die altijd groen blijven. En de palmboom staat er ook nog eens om bekend dat hij heel veel vrucht draagt.

Zo leert de dichter van Psalm 92 ons om scherp te kijken, met ogen vol geloof. En dan zie je mensen die leven zonder God, en ze hebben een grote naam hier in de wereld, en ze hebben alles wat hun hart begeert, vooral veel geld en luxe, en toch is wat je ziet niet meer dan een grasspriet. Mooi groen, dat wel, maar heel erg dicht bij de aarde, heel erg kwetsbaar en heel erg vergankelijk. Goddelozen, ze gaan een heilloze weg.

En als je dan kijkt naar een gelovige, die misschien wel helemaal niet zo voorspoedig is, met een ziek lichaam, een hoofd vol zorgen, en maar weinig luxe, maar die toch een leven leidt waarin de lof voor de Heer klinkt, dan zie je: een palmboom, een ceder, een geweldig krachtige boom die groeit tot in de hemel.

Zo mogen we kijken naar mensen die God loven. Zo mogen we, in Christus, kijken naar onszelf als we dat woord uit Psalm 92 ons werkelijk eigen maken: Het is goed de Heer te loven. Ja, dat is heilzaam. Dat is kostbaar. dat is kostelijk. Het is kostelijk om de Heer te loven.

* * *

Laten we dat op deze eerste zondag van een nieuw jaar dus heel nadrukkelijk tegen elkaar zeggen. Het is goed, het is tof, het kostbaar, het heilzaam om de Heer te loven.

Ik wens jullie voor het jaar 2017
veel heil en zegen,
veel lof en prijs.

Amen.