[Naar de overzichtspagina]

Om te beginnen

Hieronder vind je de zesde les van de cursus. De les geeft een vervolg op het webinar van dinsdag 14 oktober.

  1. Neem de les globaal een keer helemaal door zodat je ongeveer weet wat er aan de orde komt.
  2. Doe zo mogelijk direct in elk geval één onderdeel van de les.
  3. Verspreid de andere onderdelen van de les over de week die voor je ligt op momenten dat je er tijd voor hebt, of op momenten die je daarvoor apart in je agenda reserveert.

Webinar 3: Vrede kun je leren

Kijk hieronder het derde webinar terug:

Reflectievragen

👉 Wanneer heb jij voor het laatst gemerkt dat de onrust van iemand anders jouw innerlijke rust beïnvloedde? Hoe reageerde je daarop in jezelf?

👉 Welk inzicht uit het webinar heeft iets in beweging gebracht in jou, en hoe zou je daarmee verder kunnen gaan?

👉 Geloof jij dat je vrede echt kunt leren? En hoe kan ‘vredekunde’ jou daarbij helpen?

Tien leraren van vrede

In het webinar werden naast Jezus negen andere leraren van vrede genoemd. Kies één van hen uit en probeer via internet (of een boek) wat meer te weten te komen over de betreffende leraar van vrede. Zoek ook een tekst van de betreffen leraar op om aandachtig te lezen.

  • Franciscus van Assisi
  • Dietrich Bonhoeffer
  • Mahatma Gandhi
  • Martin Luther King jr.
  • Thich Nhat Hanh
  • Desmond Tutu
  • Nelson Mandela
  • Etty Hillesum
  • Henri Nouwen

Milde middelen om vrede te leren

In het webinar kwamen deze drie ‘milde middelen’ aan de orde:

  • mindfulness: vrede brengen in hoe je bent
  • geweldloze communicatie: vrede brengen in hoe je samen bent
  • compassie: vrede brengen in hoe je je gedraagt

Hieronder vind je voor elk van die drie een korte omschrijving en enkele aanwijzingen om zelf informatie te zoeken over deze middelen. Je zou er één uit kunnen kiezen om je wat extra in te verdiepen.

Mindfulness

Mindfulness is de kunst om met open aandacht aanwezig te zijn bij wat zich in dit moment afspeelt, zonder te oordelen of te vluchten. Het is een vorm van waarnemend rusten: je merkt op wat je denkt, voelt en ervaart, en laat het zijn zoals het is. Zo leert je lichaam veiligheid herkennen, kalmeert je geest en wordt je hart ontvankelijk. In het kader van ‘Vrede ervaren’ is mindfulness een oefening in belichaamde vrede: door bewust te ademen, te vertragen en te luisteren naar je innerlijke leven, groeit de ruimte waarin Gods vrede voelbaar wordt in je zenuwstelsel.

  • Lees dit citaat (ook uit ‘Vrede kun je leren’): “Veel mensen associëren mindfulness met iets liefs, naïefs en vaags. Er wordt vaak gezegd dat het iets ‘zweverigs’ is, iets waarin je moet geloven. Intussen weten steeds meer mensen die mindfulness ontdekken dat het allesbehalve zweverig is. Het blijkt juist uiterst concreet en tastbaar te zijn. Door je aandacht te richten op je ademhaling leer je weer met beide benen op de grond te staan, je lichaam weer te ervaren (heel wat mensen zijn tegenwoordig zonder het te weten van hun lichaam vervreemd) en in het nu te zijn. Het is dus uiterst aards. Past de term ‘zweverig’ niet eerder bij het hectische leven van alledag? Stress, haast, gedraaf… Is al dat opgejaagde gedoe niet veel meer een soort vlucht voor de heersende onvrede, een soort collectieve hypnose? Mindfulness leert ons te landen in plaats van te zweven, in het hier en nu te zijn in plaats van weg te vluchten.”
  • Neem een kijkje op deze website.
  • Maak kennis met het boek ‘Mindful met Jezus. Inwezig leven’ van Philip Troost. Over dit boek: “In Mindful met Jezus laat Philip Troost zien dat ook christenen heel goed profijt kunnen hebben van een mindfulness-training. Als pastoraal therapeut weet Philip Troost christen-zijn en mindfulness met elkaar te verbinden: een vruchtbare combinatie die het mens-zijn verdiept en een nieuwe dimensie geeft aan de relatie met God. In Mindful met Jezus legt Troost uit wat mindfulness is en hoe het kan worden toegepast. Met ervaringsverhalen, meditatieve teksten en praktische opdrachten.”

Geweldloze communicatie

Geweldloze communicatie is een manier van spreken en luisteren die gericht is op verbinding in plaats van op oordeel of strijd. Ze nodigt uit om eerlijk te zeggen wat je voelt en nodig hebt, en met empathie te horen wat er in de ander leeft. De vier stappen – waarnemen, voelen, behoefte, verzoek – helpen om contact te maken vanuit zachtheid en helderheid. In het kader van ‘Vrede ervaren’ is geweldloze communicatie een oefening in relationele vrede: door bewust te spreken vanuit je hart en te luisteren zonder te verdedigen, ontstaat ruimte waarin vrede tussen mensen kan ademen.

Compassie

Compassie is het vermogen om met een open hart aanwezig te zijn bij het lijden (dat van jezelf en dat van anderen) zonder te veroordelen of te vluchten. Het is niet medelijden, maar liefdevolle betrokkenheid die uitnodigt tot zachtheid en zorg. Compassie herinnert eraan dat kwetsbaarheid bij het mens-zijn hoort en dat we daarin verbonden zijn. In het kader van ‘Vrede ervaren’ is compassie een oefening in helende vrede: door mildheid te oefenen tegenover je eigen pijn en die van anderen, leert je zenuwstelsel rusten in verbondenheid en wordt liefde weer een veilige kracht.

  • In 2009 verscheen het Handvest voor Compassie. Je kunt dat handvest hier lezen: Handvest voor Compassie.
  • Neem tijd om verschillende synoniemen voor het woord compassie te overwegen en te proeven: mildheid, mededogen, liefde, ontferming, bewogenheid, liefdevolle vriendelijkheid, barmhartigheid, zachtheid, goedgunstigheid, empathie, of genegenheid. Welk woord resoneert het meest bij jou?

De voordelen van vrede: vier gebieden

In het boek ‘Vrede kun je leren’ schrijven de auteurs over de voordelen van vrede (57-62). Hieronder kun je dat uitgebreide gedeelte lezen. Met als uitnodiging: wat herken je, wat spreekt je aan?

“Mindfulness, geweldloze communicatie en compassie zijn drie instrumenten om vrede te vinden, naast vele andere zoals yoga, pilates, tai chi of simpelweg een stille tocht. Ze maken het mogelijk een bewustzijnshygiëne te ontwikkelen, een psychische douche die we even regelmatig en vanzelfsprekend nemen als onze fysieke douche. Geleidelijk aan kunnen we met deze oefeningen een toestand van vrede en innerlijke kracht ontwikkelen die aanstekelijk blijkt te werken. De meest voorkomende voordelen, die kunnen worden bevestigd door miljoenen mensen die hebben besloten er de nodige tijd aan te besteden, doen zich voor op ten minste vier gebieden. We nodigen de sceptici uit ze niet voetstoots te verwerpen maar ze eerst uit te proberen: hoe leer je de smaak van een nieuwe vrucht kennen zonder hem te hebben geproefd?

Eerste gebied: meer zelfkennis

Werken aan vrede helpt om

  • de verschillende kanten van ons wezen te leren kennen en herkennen, zodat we weten hoe we ze steeds weer in overeenstemming met elkaar moeten brengen, zonder te worden overweldigd door een kant die de overhand krijgt en de andere verstikt;
  • vreedzaam met onszelf te leren leven; dat kunnen is onmisbaar voor vreedzame relaties met anderen, omdat de meeste van onze uiterlijke conflicten vooral de weerslag zijn van onbewuste innerlijke conflicten;
  • een gezond zelfrespect te ontwikkelen, zonder remmende verlegenheid, maar ook zonder egotripperij;
  • onze emotionele intelligentie te ontwikkelen – oftewel het vermogen onze emoties te beheersen en er goed gebruik van te maken; en in het bijzonder de kracht van woede, angst en vreugde te leren benutten, zodat we onszelf en ons relationele ecosysteem kunnen veranderen.

Tweede gebied: ons beter uitdrukken

Werken aan vrede helpt om

  • ons in alle omstandigheden oprecht en mild te leren uiten, geen leugens meer te verkopen (zelfs niet om bestwil) en geen uitvluchten te gebruiken; te weigeren ons te verlagen tot agressiviteit; te veranderen wat niet of fout gezegd is;
  • conflicten te accepteren en er een win-winsituatie van te leren maken ons krachtig maar geweldloos uit te drukken;
  • te rouwen als dat nodig is, om onbezwaard en vol vertrouwen verder te kunnen gaan zonder steeds terug te komen op het verleden; positieve keuzes te maken, waarbij we zonder spijt aanvaarden wat we hebben moeten loslaten;
  • te leren niet langer te pretenderen dat we gelijk hebben, want dat is een bron van veel spanning. “We hebben in het leven één fundamentele keuze: gelukkig zijn of gelijk krijgen” (Marshall Rosenberg).

Derde gebied: meer empathie voor de ander

Werken aan vrede helpt om

  • te kunnen luisteren naar de ander zonder bang te zijn voor diens heftigheid, ongeacht zijn toon+
  • diep, oprecht respect te ontwikkelen voor anders-zijn, zelfs en vooral als we het er niet mee eens zijn; niet meer te denken: ik tolereer je maar val me niet lastig, maar: ik accepteer je en we gaan kijken hoe we tot elkaar kunnen komen;
  • meer empathie en respect te voelen voor anderen, zoals ze zijn en niet zoals we zouden willen dat ze zijn;
  • te leren voelen wat anderen voelen voordat we erop reageren;
  • de gewoonte los te laten om relaties met anderen te beleven als machtsverhoudingen (met de verslaving aan confrontaties die eruit voortvloeit) en te leren zoeken naar het punt van samenkomst en samenwerking;
  • de relatie voorrang te geven op het resultaat.

Vierde gebied: een betere verhouding tot het leven

Werken aan vrede helpt om

  • rust te brengen in onze relatie tot de tijd en de tijd te zien als een vriend, een bondgenoot zonder wie we niets kunnen uitrichten, en die ons zelfs in staat stelt onze plannen te realiseren;
  • onze inspiratie, creativiteit en verbeeldingskracht te koesteren zodat we weten hoe we ‘het beste van onszelf ten dienste van allen kunnen stellen’; nieuwe manieren te bedenken om onszelf te zijn, op de wereld te zijn, een stel te zijn, een ouder te zijn, onze zaken te beheren, om te gaan met geld, enzovoort;
  • weer zin te geven aan het leven en duidelijk te voelen dat we tot een levende wereld behoren waarin niet alleen plaats is voor iedereen, maar waar iedereen wordt uitgenodigd zijn eigen toon of kleur aan te brengen;
  • respect op te brengen voor het leven in al zijn vormen, en dus voor de planeet en zijn rijkdommen.

👉 Op welk van de vier gebieden (zelfkennis, expressie, empathie, verhouding tot het leven) merk jij dat vrede voor jou al vrucht draagt? En waar zou je nog willen groeien?

👉 In welke situaties ervaar jij dat innerlijke onrust of strijd in jezelf doorwerkt in je relaties met anderen? Wat zou het betekenen om daar “vreedzaam met jezelf te leven”?

👉 Welke gedachte of gewoonte uit het bovenstaande zou jij de komende week willen oefenen om meer vrede te ervaren? En hoe kun je dat concreet doen in je dagelijkse ritme?

Lied: ‘Wat mij rust en vrede geeft’

Luister dit lied komende week een paar keer met aandacht. Je vindt de tekst onder de video:

Dank U mijn Vader voor al uw genade, die U liefdevol geeft.
Genade die heiligt, mijn hart heeft gereinigd, door Hem die in mij leeft.
U heeft mij in liefde aanvaard,
die mijn hart veranderd heeft.
U heeft mij rechtvaardig verklaard,
wat mij rust en vrede geeft.

Al wat ik ben,
dank ik aan Hem:
aan Jezus’ liefde voor mij.
Zolang ik besta,
volg ik Hem na;
krijgt Hij gestalte in mij.

Laat mij verder groeien, laat vruchten opbloeien van uw heilige Geest.
Maak mij overvloedig, standvastig en moedig, geef mij wat nog ontbreekt.
Heer, werk met genade in mij:
dat mijn hart U niet bedroeft.
Heer, maak mij gehoorzaam en vrij:
uw genade is mij genoeg.

Niets houdt mij tegen mij over te geven, aan U: Jezus alleen.
U leidt mij door diepten; met krachtige liefde draagt U, mij erdoorheen.
U heeft mij de liefde verklaard,
die mijn hart veroverd heeft.
U bent mijn bewondering waard:
U bent alles waar ik voor leef!