Geworteld leven – Les 10

Alledaags leven

Mensen die bezig zijn met spiritualiteit krijgen nogal eens het verwijt te horen dat ze vooral met zichzelf bezig lijken te zijn. Nu zou dat natuurlijk best ook wel eens zo kunnen zijn. Want je kunt inderdaad zo gegrepen worden door momenten van stilte en rust, van misschien wel intense ervaring (maar ook van gebrek aan ervaring en toch doorgaan met geestelijke oefeningen, uit gehoorzaamheid aan God), dat je gaat denken dat dit het ware leven is en dat het gewone dagelijkse leven – met al zijn taken en afspraken, frustraties en mislukkingen, momenten van ultiem genieten en van puur geluk – eigenlijk maar van minder waarde is.

Bidden en werken

In de geschiedenis van de christelijke spiritualiteit is deze spanning verwoord in de tweeslag: bidden en werken. Binnen het monnikendom werd er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen het contemplatieve leven (met een grote concentratie op gebed, stilte en liturgie) en het actieve leven (met een sterke nadruk op het doen van barmhartigheid en gerechtigheid).

Ik denk dat het niet zo moeilijk is om in te zien dat beide elkaar nodig hebben. Zonder gebed worden ons werk en ons dagelijkse leven gemakkelijk een obsessie, een mallemolen van altijd maar doorgaan, van druk, druk, druk, van geleefd worden in plaats van te léven. En een gebedsleven dat geen vrucht draagt in ons dagelijkse werk en in onze alledaagse bezigheden en contacten, wordt heel gemakkelijk navelstaarderij, een levensvreemde bezigheid die wel heel vroom lijkt maar het ten diepste niet is.

Gemakkelijker

Als ik eerlijk rondkijk in mijn eigen leven en in het leven van veel mensen om me heen, vind ik wel dat ik zelf en de meeste mensen zich gemakkelijker overgeven aan het actieve leven dan aan het contemplatieve leven. Werken gaat ons in het algemeen gemakkelijker af dan bidden.

Daarom is het ook zo belangrijk om apart aandacht te besteden aan de binnenkant van ons leven, aan de verborgen omgang met de Heer. Maar dat mag nooit losgemaakt worden van ons alledaagse bestaan. Het gaat erom dat het leven in de Geest van Jezus gestalte krijgt in onze alledaagse bezigheden en ontmoetingen. Daaraan wijd ik in deze les nog een aantal gedachten.

Alles in de naam van Jezus

Doe alles wat u zegt of doet in de naam van de Heer Jezus, terwijl u God, de Vader, dankt door hem.
(Kolossenzen 3:17).

Ik denk dat hier precies onder woorden wordt gebracht waar het om gaat: alles wat we doen, doen we in de naam van Jezus. Het is de Jezus die we ontmoeten in gebed, meditatie en stilte en die door zijn Geest in ons woont.

‘In de naam van Jezus’. Dat is zoiets als: in het bewustzijn dat Jezus er altijd en overal bij is, en dat zijn nabijheid juist een bron van bezieling is in alles wat we doen. Daarmee komt die spanning tussen bidden aan de ene kant en werken aan de andere kant trouwens ook weer terug. Het is een spanning die ook wel benoemd wordt als het verschil tussen de zondag en de maandag.

Kloof

Veel christenen ervaren een kloof tussen het leven van de zondag en het leven van de maandag. De zondag staat dan voor de ontmoeting met God in gebed en woord in kerkdiensten en andere samenkomsten waarin christenen elkaar opzoeken, om God te ontmoeten en om zich te laten inspireren. En de maandag staat dan voor het drukke doordeweekse leven als er gewerkt moet worden: er is geen tijd voor rust en stilte en omgang met God want onze banen, onze gezinnen, onze opleiding, onze vriendenkring en onze vrijetijdsbesteding vragen alle aandacht die we te geven hebben.

Maar dan moeten opnieuw die woorden tot ons doordringen: ‘alles doen in de naam van Jezus’. Het gaat er daarbij niet om dat je voortdurend tijd maakt voor gebed, maar dat je wat je doet vanuit een hart doet waarin de stille ontmoeting met Jezus nog steeds doorklinkt. In die ontmoeting vond je de rust, de stilte, de inspiratie, de aandacht die je nu als het ware binnenin je meeneemt in je alledaagse leven.

Alledaagse spiritualiteit

Laat ik het nog wat praktischer maken. In alle zorgvuldigheid bezig zijn met je dagelijkse werk en de taken die je daarin hebt, is een concrete manier om alles te doen in de naam van Jezus. De aandachtige zorgvuldigheid waarmee je een handeling verricht, een verkoopgesprek voert, een notitie schrijft, een klusje uitvoert of een kamer opruimt, is een uitwerking van het leven in de Geest van Jezus.

Want het gaat er niet om dat je andere dingen gaat doen vanuit de tijd die je doorbrengt in geestelijke oefeningen, maar dat je de dingen anders gaat doen: met meer aandacht, meer liefde en meer zorg. Niet omdat het moet, maar juist omdat er een ont-moeting in je leven plaats vindt die je vrijheid en vreugde brengt juist in het alledaagse leven.

Gerechtigheid

In het zoeken van Jezus en het leren leven in zijn Geest zal er ook een steeds sterker verlangen gaan groeien om, net als hij, uit te zijn op barmhartigheid en gerechtigheid. Juist wanneer ik Jezus al meer leer kennen en liefhebben in zijn volmaakte barmhartigheid en zijn oprechte eerlijkheid, zal ik merken dat het onrecht in deze wereld en het lijden vanwege armoede en ziekte en honger me steeds meer aan het hart beginnen te gaan. Wie groeit in het tijd doorbrengen met de Vader en in het geestelijke lezen van de heilige schriften zal tegelijk ook groeien in naastenliefde en behulpzaamheid, omdat dat de vrucht is van de liefde tot God.

Van de twee geboden die Jezus geeft – God liefhebben en de naaste als onszelf – staat de eerste niet voor niets voorop: de wederzijdse liefde tussen God en zijn kinderen is de bron van het leven. Maar het is evenzeer belangrijk om te zien dat het tweede gebod er onlosmakelijk mee verbonden is: liefde voor God uit zich in liefde voor de naaste, in het bijzonder voor de naaste in nood.

Elke dag

Spiritualiteit is leven in de Geest van Jezus. Ik hoop dat helder is geworden dat deze spiritualiteit zeker eigen vormen met zich meebrengt en aparte tijd en aandacht nodig heeft. Maar uiteindelijk gaat het om ons alledaagse leven waarin we ons laten voeden door verborgen bronnen.

• Geworteld leven betekent: elke dag met beide benen op de grond staan en ontdekken dat het fascinerende koninkrijk van God overal om je heen gestalte aan het krijgen is.
• Geworteld leven betekent: elke dag verwonderd zijn over Gods verborgen omgang met zijn kinderen en door de Geest van Jezus de vruchten van die omgang laten groeien.
• Geworteld leven betekent: elke dag ontdekken dat je naar de hemel toegroeit door juist heel dichtbij de aarde te blijven als de plek waar de Heer je roept om hem te volgen.
• Geworteld leven betekent: elke dag meer mens worden als vrucht van de omgang met de mensgeworden Zoon van God.

---

Reflectievragen

(1) Hoe speelt de spanning tussen werken enerzijds en bidden anderzijds een rol in jouw leven? Of herken je die spanning niet?

(2) Sta er voor jezelf eens bij stil hoeveel tijd je in een week bezig bent met werken, bezig zijn met van alles en nog wat aan de ene kant en hoeveel tijd je apart zet voor gebed, meditatie, studie en andere geestelijke oefeninen. Wat valt je op? Wat zou je hierin anders willen? (zie ook deel-formulier)

(3) Aan het einde van de les staan vier uitspraken ‘Geworteld leven betekent…’. Welk uitspraak vind je het best passen bij hoe jij het ervaart of zou willen ervaren?

Oefeningen

(1) Kies deze week drie keer een taak uit die je met extra aandacht wilt doen. En doe die taak vervolgens daadwerkelijk met extra aandacht, ‘in de naam van Jezus’. Die taak kan overigens ook een onrtmoeting of een gesprek zijn. (Zie ook deel-formulier)

(2) Het dagelijkse leven is de plek waar je veel andere mensen ontmoet of tegenkomt. Neem je voor om deze week in ontmoetingen, maar ook als je gewoon buiten bent en mensen tegenkomt, naar mensen te kijken ‘in de naam van Jezus’ en hen te zegenen door in gedachten te zeggen: ‘Gods zegen voor jou…’.

(3) Lees de les nog een keer door en kies twee uitspraken die je speciaal inspireren. (Zie ook deel-formulier)

Deel-formulier

Bij elke les zit een ‘deel-formulier’. Dat is een Google Formulier waar je antwoorden kwijt kunt op vragen die gesteld zijn, waar je vragen kunt stellen en waar je andere opmerkingen of ideeën kunt achterlaten of gewoon iets kunt delen.

Deze keer ook de vraag: ‘Waarover zou je meer willen horen tijdens het slotwebinar van donderdag 11 november waarin we gaan terugblikken op de cursus als geheel?

Extra

Deze keer geen extra’s. Ik attendeer je vooral op de hierboven genoemde oefeningen 1 en 2!