We zijn op weg naar het einde van de cursus! Ik hoop dat het je gelukt is om de lessen bij te houden. Maar mocht dat niet het geval zijn, dan is dat geen probleem. De lessen blijven de komende tijd gewoon beschikbaar op de site!

11.1 Lezen uit ‘Alles nieuw’

Hieronder kun je uit ‘Alles nieuw’, hoofdstuk 3 ‘Zoek van harte’ het onderdeel ‘tot slot’ lezen en ook het ‘Besluit’ van het boek als geheel en als podcast beluisteren. Onder de leesteksten vind je enkele reflectievragen.

“Zoek van harte

Tot slot

Dankzij de discipline van de afzondering bemerken we dat er ruimte voor God is in ons binnenste, dankzij de discipline van het gemeenschapsleven dat er ruimte voor God is in ons leven met elkaar. Beide disciplines vormen één geheel, juist omdat de ruimte in ons binnenste en die in ons midden een en dezelfde zijn.

In die goddelijke ruimte bidt Gods Geest in ons. Gebed is eerst en vooral de actieve aanwezigheid van de heilige Geest in ons leven, zowel persoonlijk als gemeenschappelijk. Door ons te oefenen in afzondering én in gemeenschapsleven proberen we – langzaam, zachtjes, maar zeker – de vele obstakels te verwijderen die ons ervan weerhouden Gods stem in ons binnenste te horen. God spreekt voortdurend tot ons. Bij dag en bij nacht, tijdens het werk en bij ontspanning, in vreugde en verdriet is Gods Geest actief in ons aanwezig. Onze opdracht bestaat erin die aanwezigheid tastbaar voor ons te maken in alles wat we denken, doen en zeggen.

Afzondering en gemeenschapsleven helpen ons aan een vrije ruimte waarin we kunnen luisteren naar de aanwezigheid van Gods Geest en er onbevreesd en edelmoedig onze reactie op kunnen geven. Hebben we eenmaal Gods stem in onze afzondering opgemerkt, dan zullen we zijn stem ook horen in ons leven met elkaar. En hebben we eenmaal zijn stem gehoord in onze medemensen, dan zullen we hem ook horen als we alleen zijn.

In afzondering of in gemeenschap, alleen of samen met anderen: we zijn geroepen gehoorzaam te leven. Dat wil zeggen: we zijn geroepen een leven te leiden van onophoudelijk gebed – ‘onophoudelijk’ niet omdat we veel bidden, maar omdat we steeds bedacht zijn op het nooit eindigende gebed van Gods Geest in en onder ons.

Besluit

De vragen waarmee ik dit boekje begon, gingen erover wat het betekent een spiritueel leven te leiden en hoe we dat moeten doen. Ik heb het spiritueel leven beschreven als de actieve aanwezigheid van Gods Geest midden in ons bestaan dat vol is van zorgen. Spiritueel leven wordt pas dan mogelijk nadat we, door afzondering en gemeenschap in te oefenen, geleidelijk aan wat vrije innerlijke ruimte hebben gecreëerd in ons overvolle bestaan en zo Gods Geest in staat stellen tastbaar voor ons te worden.

Wij leven in een wereld vol zorgen en zijn door talloze dingen gepreoccupeerd. Tegelijkertijd voelen wij ons verveeld, wrokkig, neerslachtig en heel eenzaam. Midden in die wereld verschijnt de Zoon van God, Jezus Christus, en Hij biedt ons nieuw leven aan, namelijk het leven van de Geest van God.

Ons verlangen gaat wel uit naar dit leven, maar we beseffen tegelijkertijd dat het zó radicaal anders is dan we gewend zijn, dat zelfs het streven ernaar onrealistisch lijkt. Op welke manier kunnen we die overgang maken van verbrokkeldheid naar eenheid, van de vele dingen naar het enig noodzakelijke, van ons opgesplitste bestaan naar een ongedeeld bestaan in de Geest? Daarvoor is het harde gevecht nodig om Gods Geest in ons te laten werken en ons te doen herscheppen. Gelukkig gaat die strijd onze krachten niet te boven. Er zijn enkele duidelijke, weloverwogen stappen voor nodig, evenals enkele momenten per dag in Gods nabijheid, zodat we juist tijdens al onze bezigheden kunnen luisteren naar zijn stem. Bovendien is er de blijvende inspanning nodig om op een nieuwe manier met anderen samen te zijn; om hen niet langer te zien als mensen aan wie we ons angstig kunnen vastklampen, maar als medemensen met wie we samen nieuwe ruimte scheppen voor God. Die weloverwogen stappen – die disciplines zijn de concrete manieren om ‘van harte zijn koninkrijk te zoeken’. Ze kunnen langzaamaan de macht die onze zorgen over ons hebben, afbreken en ons leiden naar voortdurend gebed.

Alle begin is moeilijk, ook het begin van spiritueel leven. Dat komt niet alleen doordat de machten die onze zorgen veroorzaken zo sterk zijn, maar ook doordat de aanwezigheid van Gods Geest nauwelijks voelbaar is. Blijven we echter trouw aan onze disciplines, dan zal zich een nieuwe honger aandienen. Dit is het eerste teken van Gods aanwezigheid. Zolang we bedacht blijven op deze goddelijke aanwezigheid, zullen we steeds dieper binnengeleid worden in het koninkrijk. Daar zullen we tot onze blijdschap en verwondering ervaren dat alle dingen nieuw gemaakt zijn.”

Reflectie

  1. Hoe zie je de relatie tussen afzondering en gemeenschapsleven zoals beschreven door Nouwen? Op welke manieren kunnen beide disciplines elkaar aanvullen en versterken in je spirituele reis?
  2. Nouwen benadrukt dat het gebed de actieve aanwezigheid van de Heilige Geest in ons leven is. Wat vind je van die omschrijving van gebed?
  3. Wat betekent het voor jou om gehoorzaam te leven en een leven van onophoudelijk gebed na te streven?
  4. Nouwen spreekt over het belang van volharding in spirituele disciplines, zelfs wanneer de aanwezigheid van God moeilijk voelbaar is. Hoe kun je trouw blijven aan je disciplines en blijven hopen op de vernieuwende kracht van Gods Geest, zelfs in moeilijke tijden?

11.2 ‘Ik ben hier nu in U’

In het webinar van donderdag 1 februari vertelde ik iets over de woorden die ik in het centrum van mijn tijd van afzondering plaats, namelijk de woorden Ik Ben / Hier Nu / In U. In een online workshop die ik een tijd geleden heb gegeven (15 september 2022), los van Henri Nouwens gedachtegoed, heb ik daar wat meer over verteld. Hieronder kun je dat terugkijken. Ik hoop dat het je inspiratie geeft voor je eigen discipline van de afzondering.

11.3 Productief of vruchtbaar

In het spirituele gedachtegoed zitten heel ver verschillende thema’s die in deze cursus nog helemaal niet aan bod zijn gekomen. Eén zo’n thema is dat van de productiviteit tegenover vruchtbaarheid (zie zijn boek ‘Tekens van leven’). In onderstaand korte videofragment hoe je hoe Henri Nouwen daar zelf (vol vuur!) over spreekt:

11.4 Preek ‘Hoe kan ik vrucht dragen?’

Begin 2021 hield ik een preek over Johannes 15:1-17 waarin ik ook een plek gaf aan de gedachten van Henri Nouwen over vruchtbaarheid tegenover productiviteit. Via onderstaande link kom je op de pagina waar je de preek terug kunt lezen en ook luisteren. Waar 2021 staat mag je nu wel 2024 invullen.🙂

Naar: Preek ‘Hoe kan ik vrucht dragen?’

ga naar overzicht ‘Hier en nu’