Stil, mijn ziel, wees stil: Les 2

2 In Gods aanwezigheid

Ik hoop dat je de eerste les met plezier hebt gedaan! Een eerdere deelnemer mailde me: “Ik heb de eerste les gevolgd en het is machtig hoe die stilte kan inwerken. Heb ook je verdiepingen doorgenomen en de stilte werkt heilzaam, vredegevend en je kan er zo diep in gaan, gewoon geen woorden voor. Is ook zeer bemoedigend, zeker in deze chaotische tijd. Het brengt het je zo dicht bij de Heer.” Mooi om dat terug te horen!

2.1 In Gods aanwezigheid zijn

Wat is bidden eigenlijk? Meestal wordt gezegd: bidden is praten met God. Zo heb ik het jarenlang ook gezien. Je kunt ook zeggen: bidden is luisteren naar God. Daar komt het vaak niet zo van omdat we toch druk zijn met onze eigen woorden en gedachten. In deze cursus wil ik samen met jou ontdekken dat bidden misschien wel vooral is: in Gods aanwezigheid zijn, je bewust worden van zijn aanwezigheid, zijn aanwezigheid zoeken. Een mooi Bijbelvers daarover vind ik Psalm 27:8:

Mijn hart zegt u na:
‘Zoek mijn nabijheid!’
Uw nabijheid, HEER, wil ik zoeken.

Die nabijheid, dat is de aanwezigheid van God de HEER. Hij is er. Hij is erbij. Bij alles wat er speelt in mijn leven.

Maar toch ben ik me daar lang niet altijd van bewust. Daarom klinkt ook die oproep: ‘Zoek mijn nabijheid.’

2.2 Contemplatie: aandachtig aanwezig zijn

Het zoeken van die aanwezigheid van God in je leven en je gebed wordt ook wel genoemd: contemplatie. Dat woord wil ik nu introduceren omdat het voor mij de voorbije jaren steeds belangrijker is geworden.

Het woord contemplatie kan betekenen: ergens diep over nadenken. Maar dat is niet de betekenis waarin we het hier gebruiken. Contemplatie is niet zozeer nadenken als wel aanwezig zijn (liefst zonder veel gedachten). Contemplatie gaat over tot rust komen, stil worden. En ik zeg daar dan bij: in Gods aanwezigheid.

Een omschrijving die ik zelf graag gebruik voor contemplatie is: aandachtig aanwezig zijn in Gods aandachtige aanwezigheid. Laat die omschrijving even rustig op je inwerken: aandachtig aanwezig zijn in Gods aandachtige aanwezigheid.

Want één ding is zeker: God is altijd aandachtig aanwezig. Hij heet niet voor niets: IK BEN. IK BEN ER. Hij is de Aanwezige! Hij kent mij en jou, en hij heeft altijd aandacht voor ons. Aan de andere kant: ik ben vaak niet aanwezig (te druk met van alles en nog wat) en niet aandachtig (mijn gedachten gaan alle kant op als kikkers in een kruiwagen).

2.3 Tempel

De term contemplatie voelt voor jou misschien wat onbekend aan. De term ging voor mij nog wat meer leven toen ik ontdekte dat het woord ’tempel’ erin voorkomt: con-tempel-atie. Tempel staat voor: de plek waar God aanwezig is op aarde (zoals in de tabernakel en de tempel ten tijde van het Oude Testament). Maar die tempel is er vandaag niet meer. Wij zijn nu, als kinderen van God, allemaal tempels! Wij zijn plekken waar God aanwezig is. In het Nieuwe Testament worden we dan ook wel ’tempels van de heilige Geest genoemd (1 Korintiërs 3:16 en 6:19).

Zo wordt nog wat duidelijker dat contemplatie gaat over het zoeken en ervaren van Gods aanwezigheid op een manier waarbij ik zelf ook helemaal aanwezig ben, in het besef dat God boven mij is en om mij heen en ook door zijn Geest in mij.

Als het later in de cursus (vanaf les 4) gaat over ‘contemplatief bijbellezen’ (of: lectio divina), dan moet je daar dus bij bedenken dat het gaat om een manier van bijbellezen waarbij we vooral op zoek zijn naar Gods aanwezigheid (en niet zozeer naar meer kennis of inzicht).

Stoel

Boven de les staat steeds dezelfde afbeelding van een stoel. Als je meer wilt weten over de bedoeling daarvan, kijk dan naar de video waarin ik daarover kort iets uitleg. Ik heb trouwens ook even een foto gemaakt van de stoel waar ik zelf graag zit als ik tijd doorbreng in gebed en contemplatie In mijn werkkamer thuis): mijn stoel.

Reflectievragen

De twee reflectievragen bij deze les zijn:

Wanneer heb jij Gods aanwezigheid ervaren? Weet je nog waar dat was en wat er toen gebeurde?
Contemplatie gaat over aandachtig aanwezig zijn. Wat belemmert jou als het om aandachtigheid en aanwezigheid gaat?

Oefening

Ook bij deze les nodig ik je uit om aandachtig te luisteren naar een lied. Ik ben zelf een groot fan van de band Sela. Prachtige liederen zingt deze band! Op de CD ‘Thuis’ staat het nummer ‘Ruimte voor u’. Ik nodig je uit om dat lied te beluisteren.

Doe dat zo aandachtig mogelijk. Dat kun je doen door je aandacht helemaal te richten op de muziek die je hoort. Of ook door je aandacht juist te focussen op de tekst van het lied. Je kunt het lied ook twee keer achter elkaar luisteren (of vaker). Ga er eerst rustig voor zitten, word stil, en begin dan te luisteren, aandachtig en aanwezig in het moment.

Je kunt het lied hier beluisteren:

Sela – Ruimte voor u

Inspirerend citaat

Luigi Gioia schreef twee in het Nederlands vertaalde boeken over gebed: ‘Zeg het tegen God’ en ‘Aangeraakt door God’. Uit een van die boeken komt onderstaand citaat:

Het besluit om een activiteit op te schorten of in te korten ten behoeve van gebedstijd, is een daad van vrijheid, is een lange neus maken naar de ratrace van de wereld, is een daad van geloof in het komende leven en in het feit dat deze wereld voorbij gaat; maar gebed en liefde, net als het woord van God, blijven voor altijd.