Verlangen naar het goede leven 4.1
Als je de persoonlijke video niet via de mail hebt gezien, kan dat hier alsnog:
4.1 Er is gedoopt!
Ik herinner me zelf nog goed de tijd dat in de kerk waarin ik ben groot geworden bij zo’n beetje elke doop Psalm 105 vers 5 werd gezongen.
God zal zijn waarheid nimmer krenken,
maar eeuwig zijn verbond gedenken.
Wat Hij beloofd heeft, blijft van kracht,
tot in het duizendste geslacht.
‘t Verbond met Abraham, zijn vrind,
bevestigt Hij van kind tot kind.
Het zingen van dat Psalmvers gaf een diepe verbondenheid. Eeuwenlang al gaat God zijn weg met zijn volk. En de kinderdopende kerk gaf en geeft daar uitdrukking aan met deze woorden van Psalm 105 vers 5.
Later won een lied uit het Liedboek voor de Kerken (1973) aan populariteit: Gezang 335 (in het Liedboek 2013 is dat Gezang 348 geworden). Ik vond het altijd in zijn geheel een prachtig lied. Daarom volgt de complete tekst ervan hier nu:
1 Heer van uw kerk,
Gij hebt het woord genomen
en zegt ons: laat de kindren tot Mij komen,
want hunner is het koninkrijk.
2 Hier zijn wij dan:
van U is ’t jonge leven,
het moet U dankend worden weergegeven
want alles komt uit uwe hand.
3 Reeds staat Gij klaar
en komt ons vriendlijk tegen,
uw liefde vindt ons langs verborgen wegen,
eer wij U zoeken zijt Gij daar.
4 Geef ons uw naam,
de oude mens moet sterven,
in U zal hij een nieuw bestaan verwerven
als Gij maar voor hem in wilt staan.
5 Het water wacht
en ’t kind ontvangt uw zegen,
Gij spreekt het aan, het heeft een naam gekregen
en niemand rukt het uit uw macht.
6 Uw teken spreekt
Gij wilt zijn Heiland wezen,
het is gedoopt, begraven en herrezen
in Vader, Zoon en Heilige Geest.
7 Uw mild gelaat
blijft over ’t kind gebogen;
het wordt voor U geboren en getogen,
vervult zijn wegen naar uw raad.
8 En laat de mond
der kindren, die we U wijden,
eens, zelf ontwaakt, met ons uw naam belijden:
wij leven vast in uw verbond.
9 Er is gedoopt!
Wij allen zijn verbonden,
het voorgeslacht, de ouders, die hier stonden,
de ganse kerk in een geloof.
Een complete theologie van de (kinder)doop wordt hier op poëtische wijze gegeven. Want de doop is van groot belang en heeft een volle betekenis. Dat ik er nu een les aan wijd heeft alles te maken met het geven dat ik de praktijk van het samen delen theologisch verbind met de praktijk van de doop. Dat behoeft denk ik wat meer toelichting dan de meer voor de hand liggende verbinding tussen de preek respectievelijk de maaltijd enerzijds en het samen lezen en het samen eten anderzijds. Die verbinding is veel evidenter. Waarom is het passend om de doop te verbinden met de praktijk van het samen delen?
Betekenisrijkdom
Want achter de doop gaat een grote rijkdom aan betekenis schuil. Talloze bijbelse motieven komen er in samen. In de Plantagekerk belegde een aantal keren per jaar een doopvoorbereidingsavond voor aanstaande ouders. Vast onderdeel is dan de vraag: Wat is volgens jou de betekenis van de doop? Het antwoord dat meestal het snelst wordt gegeven is: ‘Dat ons kind bij God hoort’. Nu is er met dat antwoord niet veel mis, als we maar bedenken dat hierin slechts één aspect van de betekenis van de doop wordt verwoord. Er zijn veel meer aspecten die ook allemaal recht hebben op aandacht en die van belang zijn voor een bijbels-evenwichtige spiritualiteit van de doop.
Tijdens die doopvoorbereidingsavonden bespreken we altijd de onderstaande betekenisaspecten van de doop. Daarbij komt steeds ook aan de orde dat de praktijk van de kinderdoop aan een aantal van die aspecten beter recht doet dan de volwassendoop, en andersom. Ik geef die aspecten hier nu met een heel korte toelichting door.
1 Ondergedompeld zijn in de Drie-enige God | Gedoopt worden in water (door onderdompeling of besprenkeling) maakt duidelijk dat de dopeling kopje onder gaat in de drie namen van God: Vader, Zoon en Geest. Vanaf het moment van de doop wordt de gedoopte altijd door deze drie-enige God omringd en omgeven.
2 Erbij horen in Gods verbond | De doop is een teken van het verbond dat God met ons (de gelovigen en hun kinderen) sluit. De dopeling is niet een eenling. Het begint niet bij hem of haar. God is al zolang bezig met zijn volk en hij gaat daar ook steeds mee door. Dé belofte van dit verbond is de gave van de heilige Geest.
3 Schoongewassen worden van de zonden | In de beleving van de doop speelt ook altijd mee dat de dopeling vergeving van zonden ontvangt. Het water wast de zonden weg, dankzij de kruisdood van Jezus.
4 Gód die de eerste is | De doop is er een krachtig getuigenis van dat God het is die ons roept. Geloof begint niet bij ons maar is een gave van hem. Vooral de kinderdoop maakt dit welsprekend duidelijk: we nemen niets mee naar het doopvont. Alles komt van God.
5 Geliefd kind van God zijn | Elke doop heeft op een diep niveau een verbinding met de doop van Jezus aan het begin van zijn bediening. Toen ging de hemel open en klonk Gods Vaderstem: ‘Jij bent mijn geliefde Zoon, in jou vind ik vreugde’ (Marcus 1:11). Voor wie nu wordt gedoopt gaat ook de hemel open en klinkt de stem van de vader: ‘Jij bent mijn geliefde ‘zoon, jij bent mijn geliefde dochter, in jou vind ik vreugde.’
6 Toegewijd zijn aan Gods koninkrijk en aan discipelschap | De doop markeert een overgangsmoment (en dit wordt in de volwassendoop beter tot uitdrukking gebracht): de dopeling gaat over van het rijkd van de duietrnis naar het rijk van het licht en wijd zich in de kracht van de Geest toe om in Gods koninkrijk te leven als discipel van Jezus. De doop is de deur waar iedereen die wil leven in Gods koninkrijk doorheen moet gaan.
7 Begraven worden en weer opstaan | De doop is een feest met een rouwrand. Want de doop is niet zonder de dood. De oude mens moet sterven. De nieuwe mens moet opstaan. Paulus brengt het zo onder woorden: ‘Weet u niet dat wij die gedoopt zijn in Christus Jezus, zijn gedoopt in zijn dood? We zijn door de doop in zijn dood met hem begraven om, zoals Christus door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden. Als wij delen in zijn dood, zullen wij ook delen in zijn opstanding’ (Romeinen 6:3-5)
8 Ingelijfd worden in Christus’ gemeente | De doop is ook de gebeurtenis die duidelijk maakt dat je deel gaat uitmaken van Gods gezin, van zijn kerk: je krijgt een nieuwe familie. Niet de bloedband maakt het verschil maar de ene Geest waarin alle leden van het gezin van God mogen delen.
Een kleine theologie
Nou, dat is een heel kleine theologie van de doop. Er is uiteraard nog veel meer te zeggen. Maar ik ben nu op het punt waar ik wezen wil, namelijk het punt waarop ik kan zeggen dat de keuze om de doop te verbinden met de praktijk van het samen delen haar basis heeft in een van de belangrijke betekenisaspecten van die doop.
De doop betekent namelijk dat je deel uit gaat maken van een gemeenschap waarin je leert om samen te delen in het heil van Christus en ook om samen het leven te delen. De doop gaat over een nieuwe verbondenheid die bewerkt wordt door de heilige Geest. De doop is een appèl om het leven met elkaar te delen in de Geest van Jezus, om ons hart met elkaar te delen, om ons van binnenuit met elkaar te verbinden. We delen samen in de dood van Jezus en ook in zijn opstanding. Dat vormt de basis voor het samen delen in vreugde en verdriet, het samen delen in wat God doet in onze levens. We delen samen in de zegen die God ons geeft.
Gedoopt in één Geest
Samen delen is een praktijk die de doop als voedingsbodem heeft en die tot bloei komt in een gemeenschap van verbondenheid waarin Gods kinderen elkaar zien, elkaar raken, elkaar bemoedigen, elkaar aansporen, elkaar troosten, elkaar liefhebben en elkaar vergeven. De praktijk van het samen delen is gebaseerd op de eenheid die de Geest schept tussen kinderen van God die Jezus volgen. ‘Wij zijn allen gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden, wij zijn allen van één Geest doordrenkt’ (1 Korintiërs 12:13). Samen delen is dus bij uitstek een praktijk die tot bloei kan komen als we ons laten leiden door de Geest die ons een maakt.
Samen delen is een werkelijkheid die kan bestaan bij de gratie van deze woorden van Paulus: ‘Allen die door de Geest van God worden geleid, zijn kinderen van God. U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen te zijn, en om hem te kunnen aanroepen met ‘Abba, Vader’. De Geest zelf verzekert onze geest dat wij Gods kinderen zijn’ (Romeinen 8:14-16).
Reflectievragen
- Wat is volgens jou de betekenis van de doop? Wanneer ben jij gedoopt?
- Welke van de genoemde elementen van de betekisrijkdom van de doop spreekt je bijzonder aan?
- Hoe zie jij precies het verband tussen de doop enerzijds en de praktijk van ‘samen delen’ anderzijds?
Extra materiaal
1.
De doopvoorbereidingsavonden in de Plantagekerk hebben sinds corona plaats gemaakt voor een doopvoorbereidingsvideo. Mocht je het leuk vinden om die te bekijken (in de video spreek ik aanstaande ouders aan en ouders die net een baby hebben gekregen), dan kan dat hier:
2.
Na Psalm 105 vers 5 en Gezang 335 ‘Heer van uw kerk’ werd ook heel populair het lied ‘Doop’ van Sela. Hier kun je het beluisteren:
3.
Meer een soort van P.S. en wellicht ten overvloede: het past wat mij betreft binnen de kaders van deze cursus niet om een discussie aan te gaan over kinderdoop of volwassendoop.😃
