Vrede ervaren – Les 3
Om te beginnen
Hieronder vind je de derde les van de cursus.
- Neem de les globaal een keer helemaal door zodat je ongeveer weet wat er aan de orde komt.
- Doe zo mogelijk direct in elk geval één onderdeel van de les.
- Verspreid de andere onderdelen van de les over de week die voor je ligt op momenten dat je er tijd voor hebt, of op momenten die je daarvoor apart in je agenda reserveert.
Het hoogtepunt van de zegen
De vrede van God en de zegen van God zijn nauw met elkaar verbonden. Dat is bijbels-theologisch gezien belangrijk om te ontdekken: als je als gelovige zoekt naar de vrede van God, dan verlang je naar de zegen van God. Alleen Hij kan echte vrede geven, in deze wereld, tussen mensen, en ook in ons hart.
In deze cursus is er ook veel aandacht voor de psychologische en neurologische dimensies van vrede, maar voor christenen is vrede allereerst een zaak van verbondenheid met God, een zaak van geloof dus ook. Hieronder vind je een preek die ik hield oevr de bekende zegenwoorden uit Numeri 6:24-26. Die zegen is als een drievoudige golf die over ons heen rolt, met als hoogtepunt: de shalom van de HEER.
Lees, beluister en bekijk de preek en ga aan de slag met een of meer van de vragen die je onder de preek vindt.
Vrede en de vrucht van de Geest
Vrede is ook een element van de vrucht van de Geest in Galaten 5:22-23. Dat betekent dat vrede om zo te zeggen niet ‘los’ verkrijgbaar is. Vrede hangt samen met de andere elementen van de vrucht van de Geest:
- vrede-liefde
- vrede-vreugde
- vrede-geduld
- vrede-vriendelijkheid
- vrede-goedheid
- vrede-vertrouwen
- vrede-zachtmoedigheid
- vrede-zelfbeheersing
Vrede staat dus nooit alleen. Het groeit in de bedding van de andere elementen van de vrucht van de Geest:
- Vrede en liefde: liefde geeft vrede diepte; vrede zonder liefde wordt koud en kil.
- Vrede en vreugde: waar vreugde ontbreekt, voelt vrede leeg; waar vrede ontbreekt, is vreugde vluchtig.
- Vrede en geduld: geduld beschermt vrede tegen ongeduld en opgejaagdheid.
- Vrede en vriendelijkheid: vrede krijgt handen en voeten in vriendelijke gebaren.
- Vrede en goedheid: vrede wortelt in daden van integriteit.
- Vrede en geloof (vertrouwen): vrede wordt gedragen door vertrouwen in God en in mensen.
- Vrede en zachtmoedigheid: zachtmoedigheid voorkomt dat vrede omslaat in hardheid.
- Vrede en zelfbeheersing (innerlijke kracht): vrede wordt bewaard door de kracht om je niet te laten meeslepen.
Zo wordt duidelijk: vrede is geen eiland, maar onderdeel van een weefsel. Het ademt samen met liefde, vreugde en de rest van deze vrucht.
👉 Waar merk jij dat vrede en een ander element van de vrucht van de Geest in jouw leven elkaar versterken?
👉 Welke combinatie mis je vaak, en wat doet dat met je verlangen naar vrede?
👉 Hoe zou je in een concrete situatie komende week één aspect (bijvoorbeeld geduld of vriendelijkheid) kunnen oefenen om zo vrede ruimte te geven?
Dallas Willard: liefde, vreugde en vrede
Dallas Willard, die veel geschreven heeft over spirituele vorming en discipelschap, schrijft in zijn boek ‘Heel je ziel en zaligheid. Worden als Jezus’ onderstaande passage. Daarin legt hij de nadruk op de verbinding van de eerste drie elementen van de vrucht van de Geest: Liefde, Vreugde, Vrede.
“Liefde, blijdschap en vrede kun je niet scheiden
Natuurlijk kun je liefde, blijdschap, vrede, geloof en hoop in de praktijk niet van elkaar scheiden. Wanneer ze gescheiden worden, verliezen ze hun ware karakter. Probeer je liefde voor te stellen zonder blijdschap en vrede, blijdschap zonder liefde en vrede, of vrede zonder liefde en vreugde, of alle combinaties ervan zonder geloof en hoop. Je zult merken dat liefde, blijdschap enzovoort zonder de andere van karakter zouden veranderen en niet meer helemaal zichzelf zouden zijn. De ‘liefde’ die de wereld als hoogste menselijke prestatie ziet, is zonder vreugde en vrede een smakeloze imitatie, omdat vreugde en vrede haar complementeren, heel maken en verbinden met haar bron in God.
De in ons geloof in God gewortelde groei in liefde, blijdschap en vrede schakelt onze destructieve gevoelens uit, of schakelt ze in ieder geval uit als overheersende factoren in ons leven. We bereiken die verandering niet andersom door eerst de destructieve gevoelens uit te schakelen. Dat is een veelgemaakte fout in het seculiere denken en in veel ‘religieuze benaderingen’. Maar we weten dat een leven in Christus de vrucht van de Geest voortbrengt en dan zullen destructieve gevoelens en daden worden vervangen. De liefde, blijdschap en vrede die door een leven in gemeenschap met God gevoed worden, drijven de angst, woede, onvervulde verlangens, verwondingen en verwerping gewoonweg uit. Daar is niet langer plaats voor. Hoogstens nog voor een tijd, maar niet steeds minder. Bij Christus horen sluit slechte gevoelens niet onmiddellijk uit en we moeten niet doen alsof dat wel zo is. Maar ze worden wel gekruisigd. ‘Wie Christus Jezus toebehoren, hebben het vlees met zijn hartstochten en begeerten gekruisigd’ (Galaten 5:24).
Let op de verleden tijd: ‘hebben gekruisigd’. Bij Christus horen betekent dat de louter vleselijke hartstochten en verlangens onder-weg zijn naar de dood en niet langer een eigen leven leiden. Ze zullen ons leven niet meer als voorheen kunnen beheersen. Zo gaat het met alle negatieve en destructieve gevoelens bij allen die Christus op de troon van hun leven hebben gezet.”
👉 Welke destructieve gevoelens of patronen merk je dat door een leven dicht bij Christus langzaam hun macht verliezen?
👉 Wat betekent het voor jou concreet dat hartstochten en begeerten met Christus gekruisigd zijn?
Vredesgebed (Franciscus van Assisi, 1182–1226)
Hieronder lees je het vredesgebed van Franciscus van Assisi.
“Heer, maak mij een instrument van Uw vrede,
Laat mij liefde brengen waar haat heerst,
laat mij vergeven wie mij beledigde,
laat mij verzoenen wie in onmin leven,
laat mij geloof brengen aan wie twijfelt,
laat mij waarheid brengen aan wie dwaalt,
laat mij hoop brengen aan wie wanhoopt,
laat mij licht brengen aan wie in duisternis is,
laat mij vreugde brengen aan wie bedroefd zijn.
Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten,
niet begrepen te worden, maar te begrijpen,
niet bemind te worden, maar te beminnen.
Want het is toch door te geven, dat men ontvangt
door te verliezen, dat men vindt
door te vergeven, dat men vergiffenis ervaart
door te sterven, dat men verrijst tot het eeuwige leven.
Amen.”
Hier onder vind je drie oefeningen die je met dit vredesgebed kunt verbinden, zodat het niet alleen een gebed met woorden blijft, maar ook een oefening in je hart en lichaam:
1. Ademhaling van vrede
- Ga rustig zitten.
- Lees de eerste zin van het gebed: “Heer, maak mij een instrument van Uw vrede.”
- Adem diep in terwijl je denkt: “Maak mij…”
- Adem langzaam uit terwijl je denkt: “…een instrument van Uw vrede.”
- Herhaal dit 5 keer, en laat je adem een drager van vrede worden.
2. Visualisatie van vrede brengen
- Neem de regels van het gebed één voor één. Bijvoorbeeld: “Laat mij liefde brengen waar haat heerst.”
- Sluit je ogen en roep een situatie of relatie voor de geest waar spanning of boosheid heerst.
- Stel je voor dat je daar liefde of verzoening naartoe brengt, als een zacht licht dat de ruimte vult.
- Ga zo elke regel van het gebed langs en breng innerlijk wat gevraagd wordt.
3. Vrede belichamen in gebaren
- Lees langzaam het tweede deel van het gebed: “Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten…”
- Bij elke tegenstelling maak je een eenvoudig gebaar:
- Leg je hand op je hart bij “getroost te worden”,
- Strek je handen naar buiten bij “maar te troosten”.
- Herhaal dit ritueel voor elke tegenstelling.
- Voel hoe je lichaam meedoet in de beweging van ontvangen naar geven.
Luisterlied: Instrument of Peace
Hieronder kun je luisteren naar een Engelstalig versie van het Vredesgebed.
Gelukkig de vredestichters
Stefan Paas schrijft in zijn boek ‘De weg volgen’ (blz. 224):
“Het Nieuwe Testament staat vol met oproepen aan aanhangers van Jezus’ weg om onderling de vrede te bewaren of daarnaar te streven. Allereerst kun je natuurlijk denken aan de beroemde Bergrede van Jezus, die in feite één lange toespraak over vrede is. Maar er zijn ook heel veel andere teksten (Marcus 9:50; 1 Tessalonicenzen 5:13; Romeinen 14:19; 2 Korintiërs 13:11; Efeziërs 4:3; 2 Timoteüs 2:22 enzovoort). Vaak gaat dat samen met korte concrete uitwerkingen. Je kunt die uitwerkingen indelen via de drie dimensies van vredestichtende liefde: streven naar recht, verzoening en vreugde. Of, in andere woorden: hier zie je hoe de beweging van vredestichtende liefde eruitziet in de praktijk van elke dag.”
Afgelopen zondag hield ik bij de viering van het Avondmaal drie korte overdenkingen rond de vrede. Ik koos drie teksten uit Jezus’ Bergrede als toespraak over vrede. Hieronder vind je die drie overdenkingen terug om te kijken, te luisteren of te lezen.
De Bergrede als toespraak over vrede
Als element van deze cursus kun je er ook voor kiezen om de Bergrede eens aandacht helemaal te lezen of te herlezen vanuit de vraag: Hoe draagt wat Jezus hier zegt bij aan vrede in mijn eigen hart en leven en aan vrede in de samenleving?
