Het Nederlands Dagblad heeft in de ZoZ-bijlage van vandaag een artikel gewijd aan: Nieuw monnikendom. Christenen keren terug naar het klooster. Het verhaal geeft iets van de zoektocht weer van mensen die ‘verlangen om werkelijk te leven als christen’. Let op dat woordje: ‘werkelijk’. Het gaat in new monasticism niet zozeer om nieuwe vormen, en beslist ook niet om mensen die opnieuw in een modern soort kloosters gaan wonen (hoewel dat zeker ook een optie is). Het gaat om mensen die verlangen om niet als christen te leven maar om werkelijk als christen te leven.
Je zou kunnen zeggen dat in die formulering het verschil tussen de christen enerzijds en de leerling van Jezus anderzijds tot uitdrukking wordt gebracht. Een christen gaat gemiddeld genomen trouw naar de kerk, vloekt niet en probeert zoveel mogelijk als goed mens te leven, maar van een werkelijk verschil tussen deze christen en niet-christenen is nauwelijks enige sprake. Een leerling van Jezus voelt zich door de Geest gedrongen om heel zijn of haar leven toe te wijden aan Christus, om te groeien naar volwasenheid in Christus en om te doen wat Jezus deed. Het verschil tussen de christen en de leerling van Jezus zit in de mate van radicaliteit waarin de navolging van Christus inhoud en vorm krijgt.
Juist vandaag staat er ook een boeiend artikel op de opiniepagina van het Nederlands Dagblad: Het is tijd voor ‘kerk-krimp-conferenties’ waarin door Mark Galli het verschijnsel megakerk wordt geplaatst tegenover het verschijnsel klooster. Hij schrijft:
Als voormalig predikant weet ik hoe vaak een pastor een afweging moet maken tussen datgene wat gezegd moet worden en wat er kan worden gedragen. In een cultuur die verzadigd is van het therapeutische, kunnen steeds minder kerkgangers iets horen wat hen uitdaagt zonder zich ,,niet geliefd te voelen” of ,,moeite te hebben” met de kerk. De eisen opschroeven is een vrij goede manier om de banken leeg te krijgen. En de banken moeten vol zijn, willen wij de huur en salarissen kunnen betalen en alle activiteiten van de kerk, die allemaal hun geld heel erg waard zijn.
Dit is het dilemma waarin wij, evangelicals, ons bevinden aan het begin van de 21e eeuw: hoe dragen we het evangelie uit in een emotioneel en spiritueel oppervlakkige cultuur?
‘Wij, evangelicals.’ Maak daar ook maar van: ‘Wij, gereformeerden.’ Wat gaat er gebeuren als we ons in de ‘gevestigde’ kerken werkelijk gaan richten op een intensivering van discipelschap in de gemeente, op relationele leerprocessen waarin christenen liefdevol maar helder worden uitgedaagd om zich te laten vormen tot leerlingen van Jezus en om te groeien naar volwassenheid in Christus? Worden de kerkbanken dan leger? Of – want er is iets van de Geest gaande in veel kerken! – óf zullen kerken opbloeien tot liefdevolle gemeenschappen waar Christus in het midden is en waar gelovigen (eindelijk) vinden waar ze naar op zoek zijn: geïnspireerd leven in de Geest van Jezus, in beweging gezet door de overvloed en de gehoorzaamheid van het koninkrijk van de hemel?
Lees hier het in het artikel genoemde visiedocument Oefenplekken Spiritualiteit (pdf). Bij de tot standkoming van dit document waren ook Arie de Rover, Henk Schaafsma en Mees te Velde betrokken.
Van het in het artikel genoemde retraitecentrum in de Alblasserwaard is Arie de Rover de initiatiefnemer. Lees een interview met hem in het Nederlands Dagblad: Een door God geliefd kind. De stichting RenoVita lanceert binnenkort een website waarop meer informatie te vinden zal zijn over dit (prille maar zich ontwikkelende) initiatief om mensen te helpen om geïnspireerd te leven: verdieping door verstilling.
02/05/2009 op 10:37
Hallo Jos,
Het lijkt erop dat ik als gerenormeerde niet-emerger als eerste reageer op je artikel. Can’t help it. Of eigenlijk heb ik een vraag. In de Alblasserwaard is al een retraitecentrum en daar hoor of zie je nooit wat van op de emerging blogs. Hoe kan dat? De naam is De Spil. Ze hebben ook een website, http://www.retraitecentrum.nl/ De Alblasserwaard is ‘zware grond’, maar in emerging termen gesproken, dat is een ‘valse tegenstelling’ :-). Ik ben benieuwd naar je reactie.
02/05/2009 op 12:15
Beste Johannes,
Ik ken het retraitecentrum De Spil en de website. Het is boeiend dat het nieuwe retraitecentrum in dezelfde omgeving terecht komt. De diepere betekenis daarvan ken ik echter niet. Is de Geest juist daar – in de zware grond van de bevindelijkheid – iets nieuws aan het doen?
Dat er binnen de emerging discussie geen aandacht voor De Spil is, lijkt me niet vreemd, omdat emerging een veel bredere discussie en een veel breder gebeuren is dan alleen maar zoiets als een retraitecentrum.
Je zou het ook andersom kunnen vragen: waarom wordt vanuit De Spil geen contact gemaakt met de emerging beweging? Of bestaan er wel contacten?
Overigens is RenoVita zeker geen emerging initiatief. Eerder komt dit initiatief tot stand uit liefde voor en zorg over de gevestigde kerken. De primaire doelgroep zal ook gevormd worden door mensen die binnen de kerken hun plek hebben maar behoefte hebben aan meer inspiratie, omdat vervolgens mee terug te nemen de lokale kerk in. RenoVita illustreert denk dat er momenteel niet alleen buiten de gevestigde kerken maar ook daarbinnen een beweging zichtbaar wordt, die vooral stem krijgt in de emerging discussie waarin veel aandacht is voor Jezus, het koninkrijk, spiritualiteit, authenticiteit, duurzaam leven, barmhartigheid etc.
02/05/2009 op 12:49
Hallo Jos,
Bedankt voor je reactie. Het is duidelijk.
In een ander verband ben ik wel eens op ‘De Spil’ te gast geweest en gister ontving ik voor het eerst de Nieuwsbrief. Vandaar ook mijn vraag. Dat bidden in de kleine kapel en het voorlezen uit het evangelie was en is een boeiende ervaring.
Ik wens jullie veel zegen en succes met soortgelijke initiatieven.
04/05/2009 op 13:23
Beste Jos Douma,
Bij het lezen van het artikel dacht ik ook direct aan De Spil in Giessenburg. Ik ben daar regelmatig te gast en vraag mij af wat dit centrum mist waarom nog een centrum moet worden geopend. Ga met Arie er eens heen! In De Spil heb ik de Lectio Divina leren kennen en zoveel meer… dat wat je noemt in je antwoord!
Hartelijke groet,
Bert van der Weijde
04/05/2009 op 19:55
Beste Bert,
Ook bedankt voor de verwijzing naar De Spil. Het is zeker niet de bedoeling om een concurrent van De Spil in het leven te roepen. Ik ga er vanuit dat RenoVita ten opzichte van De Spil ook een eigen profiel zal hebben. Als De Spil zich profileert met de uitdrukking ’tussen herberg en klooster’ kan ik me voorstellen dat RenoVita dat zou kunnen doen met ’tussen spiritueel traningscentrum en klooster’. Overigens vermoed ik dat er ruimte zou zijn voor nog veel meer retraitecentra! Het is nu min of meer toevallig dat er twee fysiek vlakbij elkaar zullen zijn.
04/05/2009 op 23:33
Opvallend en mooi dat de aandacht voor het kloosterleven / leven in gemeenschap zo toeneemt. Het heeft ook iets van een vlucht naar binnen – weg van de boze buitenwereld. Heel aantrekkelijk… maar als we daarna maar weer de buitenwereld actief en positief beïnvloeden. Ik heb zelf een mooie kloosterervaring in Berne bij de Norbertijnen. Maar al pas je je aan, je bent en blijft een vluchtige bezoeker. Ruimte voor verstilling in ons eigen drukke bestaan… dat is al een mooi begin. Ik zoek de rust ook buitenshuis – in de natuur.
05/05/2009 op 21:04
Ik heb een keer een reis gemaakt georganiseerd door de Spil, naar Noord Ierland, met als thema St. Patrick. Met elke dag korte vieringen zoals die ook in de Spil gehouden worden.
Ik heb daar erg van genoten.
Heel mooi, en ik heb daar ook kennis gemaakt met enkele mensen van de Northumbria community, die in dezelfde tijd in een huis verbleven vlakbij de cottages waar wij de week doorbrachten.
En die Northumbria community heb ik dan wel weer genoemd gezien in verband met emerging blogs.
Tineke Plooij