Preken is altijd preken voor mensen. Preken zoeken een landingsbaan in het leven van hen die op zoek zijn naar God. Een bekende Duitse theoloog (Rudolf Bohren) heeft het eens zo gezged: Elke preek heeft een eerste Hoorder en een tweede tekst! Hij bracht dit naar voren toen er een felle discussie gaan de was over de vraag welke rol de hoorder inneemt in de prediking. De eerste Hoorder is God zelf. De preek die gehouden wordt klinkt ook in zijn oren en wil een uiting van aanbidding zijn! Maar er is ook een tweede ‘tekst’ die uitgelegd moet worden: de hoorder die met zijn of haar levenservaringen en levensvragen in de kerk komt. Preken die alleen maar teksten uitleggen of de vertrouwde theologische loopjes ten gehore brengen zonder dat de relevantie van de Bijbelse boodschap helder wordt, mogen eigenlijk geen preek heten.
Het geheim van een goede preek heeft daarom ook in elk geval hiermee te maken: dat ik als hoorder van de preek het gevoel heb dat ik gekend en gezien word in mijn vreugde en mijn aanvechting, in mijn geloof en mijn ongeloof, in mijn lauwheid en mijn passie, in mijn kracht en mijn zwakheid, in mijn zoeken en mijn gevonden hebben, in mijn zondig zijn en mijn heilig zijn.
Daarbij is het ook van groot belang dat de prediking wordt gezien als een middel dat uit is op verandering. Het gaat in de verkondiging niet om informatie (dat je na de preek meer weet over God of de Bijbel) maar om transformatie: de Geest gebruikt de woorden van de prediking om mij als hoorder in een proces te brengen waarin ik een groter verlangen krijg naar een heilig leven, waarin ik me aangemoedigd weet om opnieuw achter Jezus aan te gaan, waarin ik ervaar dat ik uitgetild word boven mijn leven op de vierkante meter, waarin een stapje verder wordt geholpen in de ervaring dat God echt troost biedt in moeilijke situaties.
Een goede preek is een preek waarvan je achteraf niet alleen zegt: ik heb God er en zijn woorden beter door leren kennen, maar ook: ik heb mezelf beter leren kennen en zie hoe Gods woorden mij daadwerkelijk helpen om in mijn concrete situatie als christen te leven.
12/04/2012 op 11:05
Mooie blog, Jos. Een vraag: je lijkt ervan uit te gaan dat al je hoorders christenen zijn: “waarin ik een groter verlangen krijg naar een heilig leven, waarin ik me aangemoedigd weet om opnieuw achter Jezus aan te gaan”… Is preken voor niet-christenen dan een vak apart? Of is dat geen preken 😉
12/04/2012 op 12:29
Hoi Martijn,
dank voor je reactie!
In elk geval is schríjven over preken voor christenen-én-niet-christenen een vak apart 😉
Ik schreef de vier blogs eerst als een artikel voor een blad met allemaal kerkgangers als lezers. Dus dat verklaart de wat versmalde focus.
Overigens kan het ook geen kwaad om ons te realiseren dat er onder de hoorders in de kerken op zondag zeker ook christenen zijn;-)
Groet!
Jos
16/04/2012 op 10:13
Bij het lezen van de blogs kwam steeds Matt.13:1–23 naar boven en ik als luisteraar of toehoorder van de preek wordt ook wat gevraagd wil het daadwerkelijk vrucht dragen. Hoe luisteren wij ? Zijn wij ontvankelijk ? Draagt het woord vrucht ? Hoe selectief luister je ? Waarin werd je afgeleid ? Heb ik het echt laten landen ? Waaruit blijkt dat ? Hoe ben ik door God aangesproken ? Wat wil God zeggen met dit gedeelte in de praktijk van alledag en op de werkvloer van het dagelijks leven ? Als reactie op het Woord en het zaad mag ook wel wat meer verwacht worden in antwoord op en niet alleen toehoren of amen zeggen. Vertel je voorganger eens wat dat woord heeft gedaan met en je op het gebied van groei, verandering, of hulp, maar kan ook inzicht, troost, bemoediging en dat je aangesproken werd om iets anders te doen.