Geworteld leven – Les 9
Leven in verbondenheid
Geloven is geen privézaak. In een tijd waarin individualiteit en onafhankelijkheid hoog in het vaandel staan geschreven, is het belangrijk om te zien hoezeer het volgen van Jezus een zaak van verbondenheid met anderen is. Jezus kiest mensen persoonlijk uit maar neemt ze vervolgens direct op in een kring van leerlingen. In het evangelie staan individu en gemeenschap daarom nooit op gespannen voet met elkaar: persoonlijk geloven doe je samen.
De kerk
Daarom leven christenen altijd in een gemeenschap. Dat is essentieel voor christelijke spiritualiteit: dat de kinderen van God door de heilige Geest met elkaar verbonden worden in een geloofsgemeenschap rondom Jezus Christus. We hebben het dan over de kerk: een liefdevolle gemeenschap met Christus in het midden.
Nu kan ik me voorstellen dat je dat wel een mooie omschrijving vindt, maar dat je ervaring met de kerk een heel andere is. Kerken hebben de naam dat het statische instituten zijn, dat mensen elkaar er de maat nemen, dat er door een sfeer van moralisme en wetticisme maar weinig echte verbondenheid is, dat de tradities er belangrijker zijn dan de mensen, dat er eindeloos vergaderd wordt in commissies, dat er een boodschap wordt verkondigd die niet relevant is voor de eenentwintigste eeuw en dat er juist in de kerk zo’n groot gebrek aan liefde is.
Nu hoop ik met heel mijn hart dat dit niet geldt voor elke lokale kerk. Ik weet dat eigenlijk ook wel zeker, omdat ik zelf de ervaring heb dat er binnen de kerk prachtige dingen gebeuren met mensen, omdat ze er Jezus vinden en omdat ze er medechristenen ontmoeten die met hen willen leven in het spoor van de Heer. Voor heel veel christenen is de kerk de plek waar ze zich thuis voelen, waar ze steun en bemoediging vinden in moeilijke tijden, waar ze hun twijfels en zorgen kunnen delen, waar ze inspiratie en bezieling ontvangen voor hun dagelijkse leven, waar ze God en Jezus ontmoeten.
Geloofsgemeenschap
Toch neemt dat niet weg dat wel de vraag gesteld kan worden of de kerk ook een spirituele geloofsgemeenschap is. Is de kerk de plek waar je werkelijke verbondenheid vindt met andere christenen die een hartstochtelijk verlangen hebben om te leven in de Geest van Jezus? De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat hier vaak nog veel te wensen over is. Het leven in de kerk kan verschraald zijn en eerder een ervaring van onverbondenheid en vervreemding opleveren dan een gevoel van verbondenheid en thuiskomen.
En dat is erg. Want dan beantwoordt de kerk niet aan het doel waarvoor de Heer haar in het leven heeft geroepen: om een liefdevolle geloofsgemeenschap te zijn met Christus in het midden, een ruimte om op verhaal te komen, een plek om adem te halen, een thuis waar je je verlangens om Jezus te kennen en te volgen en je worstelingen daarmee kunt delen met anderen die net als jij op weg zijn.
Christus in het midden
Daarom wil ik in deze les even hardop dromen over een spirituele kerk waar je ervaart dat je er de rust en de ruimte vindt waar je naar op zoek bent, en waar je merkt dat elke ontmoeting en elke samenkomst je inspireert en ondersteunt in je leven met God.
Een spirituele kerk is een gemeenschap waar volgelingen van Jezus leren leven in verbondenheid. Ik merk als ik om me heen kijk in kerken dat er ook een groot verlangen is om terug te gaan naar de kern, om weer zo kerk te zijn als het ooit is bedoeld: om God te eren, om Jezus in het midden te laten zijn, om elkaar lief te hebben en te dienen en om impact te hebben op de samenleving waarbinnen de kerk haar eigen plek wil innemen.
Dromen van een spirituele kerk
Ik zie de kerk als spirituele geloofsgemeenschap allereerst als een kleiner of groter netwerk van mensen die zich met elkaar in Christus verbonden weten en die samen zoeken naar de betekenis en de impact van Gods koninkrijk op hun eigen levens. Deze geloofsgemeenschap wordt steeds opnieuw geïnspireerd door prediking en andere vormen van onderwijs waarin de krachtige genade van God in Christus wordt aangeboden en uitgedeeld, een prediking waarin de heilige schriften open gaan en gelezen worden tot op hun actuele betekenis voor ons leven hier en nu.
Prediking
Daarbij gaat het om een prediking die uitnodigt om God te ontmoeten, om Jezus steeds beter te leren kennen en om zich te laten vervullen door de heilige Geest die levend maakt. Deze prediking heeft een plek binnen inspirerende samenkomsten van de gemeenschap waarin door middel van klassieke en eigentijdse muzikale vormen geoefend wordt in de aanbidding van de levende God en waarin ruimte is voor ieders inbreng.
Pastoraal
De kerk als spirituele geloofsgemeenschap hecht ook veel waarde aan een spiritueel pastoraat waarin mensen samen op zoek gaan naar de vergevende, genezende en bevrijdende kracht van Gods genade. Dit spirituele pastoraat vindt vooral plaats in kleine groepen waarin mensen zich met elkaar verbinden om geloofsgesprekken te voeren en om hun leven open te stellen voor elkaar en zo ook voor het gelaat van God. Juist intieme geloofsverbondenheid is een weg waarlangs de Geest zijn herstellende werk wil doen en waarin Jezus opnieuw vlees en bloed wordt in mensenlevens.
Naast het kleine groepen pastoraat en het meer professionele pastoraat dat plaats vindt rond ingrijpende gebeurtenissen en levenservaringen, is er binnen de kerk als spirituele geloofsgemeenschap ook veel ruimte voor geestelijke begeleiding en voor de beoefening van spirituele disciplines zoals gebed, meditatie, stilte en voorbede.
Diaconaal en missionair
Een geloofsgemeenschap die zich richt op groei in een spiritueel leven zal hoe langer hoe meer het verlangen hebben om vanuit deze kern ook missionair en diaconaal present te zijn in de samenleving. Dat gebeurt allereerst door de individuele leden die zich geïnspireerd weten en toegerust zijn om op hun eigen plek in de maatschappij het koninkrijk van God zichtbaar en ervaarbaar te maken.
Maar het gebeurt ook doordat de kerkelijke gemeenschap als geheel een plek wordt met aantrekkingskracht. Want velen zijn op zoek naar plaatsen waar spiritueel wordt geleefd, waar liefdevolle aandacht en dienstbaarheid stromen en waar een leven dat echt zin heeft gevonden kan worden.
Verschil maken
Misschien is de droom die ik hier verwoord wel erg idealistisch. Sterker nog: misschien vormt de lokale kerk waarmee jij verbonden bent wel het tegendeel van deze droom. Het is eerder de plek waar je gewond raakt dan dat je er genezing vindt. Je ervaart er eerder gebondenheid door traditionele verwachtingspatronen dan dat je er de vrijheid vindt die meekomt met de Geest van Jezus. Misschien zeg je wel: de kerk is allesbehalve spiritueel.
Toch zou ik je dan willen uitnodigen en uitdagen om je niet van die kerk af te keren. Veranderingsprocessen lopen altijd via mensen die veranderen, die zich mee laten nemen in het dynamische werk dat de Geest van Jezus aan het doen is. Jij kunt behoren tot die mensen die God gebruikt om in de kerk verschil te maken.
Bovendien zijn er ongetwijfeld meer mensen in je gemeente die ook op zoek zijn naar een verdieping van hun geestelijk leven en van daaruit ook naar een kerk die spiritueler is. Zoek hen op, verbind je met hen, bid voor je kerk en haar leiders en vertrouw op de beweging van de Geest van Jezus die levend maakt. Neem zo je plaats in binnen de kerk, en laat je ook bemoedigen en corrigeren door je broers en zussen in Christus. Want hier gaat het onze God om: dat we samen leven in de naam van Jezus.
Reflectievragen
(1) Praten over de kerk is best kwetsbaar. De een kan mooie verhalen vertellen. De ander heeft veel pijn ervaren of ervaart dat nog. Weer een ander is niet betrokken bij een kerk. Hoe is dat voor jou? Neem wat tijd voor jezelf om stil te staan bij wat je mooi of moeilijk vindt aan kerk-zijn.
(2) Op welke manier herken jij dat de kerk (ook) een vindplaats van spiritualiteit is? (zie ook het deel-formulier.)
(3) De kerk heeft een pastorale en een diaconale functie. Maar dat geldt dan net zo goed voor elke christen. Op welke manier geef jij de pastorale en/of de diaconale dimensie van jouw spiritualiteit vorm en inhoud?
(4) Hoe herken jij in jouw leven de spanning tussen alleen-zijn (persoonlijk geloven) en samen-zijn (collectief geloven als geloofsgemeenschap)?
(5) Zijn er in de omschrijving van de ‘spirituele kerk’ ook elementen die onderbelicht zijn gebleven of die echt missen? (zie ook het deel-formulier.)
Oefeningen
(1) Kies in gedachten drie mensen uit die je kent omdat je met ze verbonden bent of was in een kerkgemeenschap. Bid een week lang dagelijks voor hen.
(2) Lees de les nog een keer, maar nu vanuit het perspectief van wat de coronapandemie heeft betekent en nog betekent voor kerk zijn.
(3) Neem tijd om 1 Korintiërs 12 te lezen en te overdenken. Wat leer je hier over kerk-zijn?
(4) Luister met al je aandacht naar dit mooie lied. Wat spreekt je in het bijzonder aan? (zie ook het deel-formulier.)
Deel-formulier
Bij elke les zit een ‘deel-formulier’. Dat is een Google Formulier waar je antwoorden kwijt kunt op vragen die gesteld zijn, waar je vragen kunt stellen en waar je andere opmerkingen of ideeën kunt achterlaten of gewoon iets kunt delen.
Extra
1 Webinar terugkijken
Het webinar van maandag 25 oktober 2021 over de wegen van nieuw leven (gebod, gebed en geluk) kun je terugkijken via onderstaande button. Je vindt dan ook de reacties die deelnemers gaven op de vraag: welk inzicht neem je mee uit dit webinar? Welke gedachte blijft hangen?
2 Preek luisteren
Begin van dit jaar hield ik een serie preken in de Plantagekerk over de vier dimensies van kerk zijn: spiritueel, pastoraal, diaconaal en missionair. Ik nodig je uit om de eerste preek (vanuit het perspectief van spiritua;iteit) te beluisteren (via YouTube of in podcastvorm):
3 Larry Crabb
Ik heb veel geleerd in de loop van de jaren van verschillende boeken van Larry Crabb. Hieronder vind je een link naar een blogpost die ik schreef kort nadat Larry Crabb was overleden. Hij houdt ons allemaal een spiegel voor als het gaat om kerk-zijn.
Via deze link vind je alle lessen je terug