Spirituele theologie is gericht op spirituele vorming. Dat is de tweede dimensie of fase die ik in navolging van Larry Crabb onderscheid als het gaat om spirituele gemeenteopbouw.
Spirituele theologie >> vorming >> gemeenschap >> missie
Crabb zelf voelt zich nauw verwant met de beweging van Spiritual Formation waaraan namen als die van Richard Foster (Renovaré) en Dallas Willard zijn verbonden. Tegelijk waarschuwt hij ook voor het gevaar van die beweging.
Te vaak, ben ik bang, komen mensen die een pleidooi voeren (ik ben één van hen) voor een focus op spirituele vorming in de kerken gevaarlijk in de buurt van misleidende reclame. Soms lijken ze te impliceren, en soms wordt het zelfs expliciet onderwezen, dat spirituele oefeningen en spirituele retraites en spirituele begeleiding en spiritueel lezen zullen leiden tot een ervaring van eenheid met God die hun dorst compleet lest, die de leegte vult met een gevoelde ervaring van volheid en verbinding, van een heid met God. (Real Church, blz. 111)
Als Crabb dus schrijft over spirituele vorming legt hij er alle nadruk op dat we niet moeten verwachten dat we allerlei prachtige en bevredigende spirituele ervaringen zullen hebben. Dat is niet het doel van spirituele vorming.
Spirituele vorming zal niet onze ervaring van God doen groeien maar onze dorst naar God. In Surprised by Joy suggereert C.S. Lewis dat, tot na dit leven, ons verlángen naar God de zoetste ervaring is die God ons tijdens dit leven geeft.
Zo heeft in de spirituele vorming die Crabb voor ogen heeft donkere nacht van de ziel een heel eigen plaats: God is een God die zich soms verborgen houdt en dat doet hij om de leegheid en de eenzaamheid die ik dan ervaar te gebruiken om mijn dorst naar hem te verdiepen totdat ik naar niets anders meer zo sterk verlang als naar hem.
Bovendien gaat het Crabb erom dat de kerk werkelijk oog heeft voor het diepste probleem van alle mensen, ook van christenen: dat ze niet ‘verslaafd’ zijn aan God maar aan zichzelf, aan plezier, aan de directe ervaring van plezier op welke manier je die ook maar zou krijgen.
28/01/2010 op 20:56
be inmiddels een aantal boeken van crabb aan het lezen.
en hij stelt oa dat we inderdaad niet het idee moetenhebben dat we het goed doen, immers als we dat denken, zijn we volgens crabb, al weer bezig ons zelf veilig te stellen. we moeten eigenlijk in een zone van verwarring verblijven om zo juist afhankelijk te blijven van God. mensen willen voor zichzelf een soort van zekerheid in bouwen en verwarring uitbannen in het leven, maar God houdt juist door de onzekerheid ons in balans door dat de onzekerheid van het volgen van Christus ons telkens weer naar Hem toe doet trekken. mooie gedachte die mij in zekere zin de ogen enorm heeft geopend op bepaalde gebieden.
zo zie je, door je blogs aan het lezen geslagen van crabb, heb ook een boek van jou er bij gekcht trouwens, lees het net, zal je zeggen wat ik er van vond als ik het gelezen heb.
groet erik velema
28/01/2010 op 23:44
Ik voel me door deze post meer aangesproken dan je vorige post, Jos. Misschien wel omdat ik veel heb met Crabb als hij het heeft over onze dorst naar God. Hij begint bij zijn eigen gebrek.
Ik denk dat ik met Larry de taal van de verdieping (contemplatie) deel =) De contemplaat die geen zekerheid kan vinden in rationele bolwerken of in andere menselijke aangelegenheden. Zelfs niet in spiritualiteit. Hij blijft zoeken naar de diepte eronder en beseft meer en meer dat hij afhankelijk is van de bron die levend water geeft, maar in onze gebarste bakken niet kan worden vastgehouden
Deze lijn is al vanaf “Van binnen uit” in zijn werk te vinden en dat spreekt mij enorm aan. Vooral in zijn gebroken dromen toont hij zich een deskundige op het terrein van de lekenspiritualiteit en de tegendraadse spiritualiteit. En daarom boeiend als hij nu zoekt naar een theologische articulatie.
Het is dezelfde sfeer die ik tegenkom bij Eugene Peters. Tegendraads en dicht bij de grond. En vooral dicht bij mensen.
Deze laatste wil ik hier graag noemen. Spiritualiteit gaat niet alleen over de drie-enig God, maar gaat over Gods gang met de mensen en de gang van mensen met God. De mens – ikzelf die mijn leegte ervaar en mijn behoefte aan verlossing en waarmee ik altijd weer allerlei zijwegen bewandel eer ik ermee bij God kom. Mijn eigen koppigheid en mijn eigen zwakheid. Dezelfde sores die ik ook in de bijbel tegenkom bij mensen die God uitkiest om Hem bekend te maken.
Ik kan God niet kennen als ik ook mijzelf niet goed ken. Ik kan ook mijzelf niet kennen als ik God niet goed ken. Juist dit besef zal mij behoeden voor een spiritualiteit als de blijvende gelukzalige mystieke eenheid met God. Wij blijven hier toch ook vooral zuchten en verlangen in de hoop op de heelheid van onszelf en van de schepping. De hoop die in Christus een anker is geworden voor mijn ziel.
Spiritualiteit is voor mij dan ook vanuit deze dynamiek in contact komen met God en met mensen om mij heen. Maar ook als ik de bijbel lees niet uit zijn op geruststellende schema’s en zalvende geruststellingen, maar daarin ook deze dynamiek zoeken tussen God en mensen en mij daardoor laten raken. De bijbel wordt zo niet alleen een boek met informatie over God, maar met spirituele dynamiek tussen God en mensen. De Geest die vanuit God een verborgen werk in gang zet bij mensen en deze tot Hem brengt op zeer gevarieerde manieren helemaal betrokken mijn mens-zijn, zoals Jezus helemaal mens voor mij is geworden.
Toen ik God een tijdje kwijt was in mijn leven, begon het weer met een vonkje verlangen. Zo werd ik niet verrast door vreugde” zoals Lewis, maar verrast door een nieuw vonkje van verlangen wat ik langere tijd kwijt was. Deze ervaring was voor mij weer een eerste ervaring van Gods Geest in mijn leven.
Mooi plaatje ook van het beginnende plantje. Dat staat voor mij voor het beginnend verlangen wat God in ons leven kan werken.
Ik heb de indruk dat Crabb en Foster – die ik beide waardeer – toch ook heel verschillende mensen met verschillende talen zijn en verschillende kanten laten zien van bijbelse spiritualiteit. Dallas Willard ken ik daarin nog niet goed genoeg.
hartelijke groet,
Ronald
30/01/2010 op 17:45
@Ronald
Dat idee heb ik dus ook, dat Forster en Crabb verschillende tradities vertegenwoordigen binnen het brede spectrum van hedendaagse religieuziteit.
Ik ben op dit moment het boek ‘A Time of Departing’ aan het lezen, van Ray Yungen. Via google kom je al snel bij een vrij kritische recensie, die m.i. beslist geen recht doet aan de overall visie van de schrijver en de gevolgde methodiek van zijn onderzoek.
Ik wil er nog een korte blogpost over schrijven (t.z.t.), maar de essentie is blijkbaar dat de ervaring van eenheid (met god en de mensheid) waar Crabb naar verwijst bij allerlei auteurs als (zelfs) Forster en nog een hele reeks andere beroemdheden, meer weg heeft van een New-Age-achtige ervaring met kosmische trekjes, dan dat het een authentiek christelijke geloofservaring is.
Op voorhand sorry, mocht ik misschien weer wat eigenwijs en betweterig uit de hoek komen, maar moest dit ff kwijt 🙂
30/01/2010 op 16:15
in een ander boek van crabb schrijft hij over hoe verwarring waar we als mens in wezen niet naar verlangen toch eenmiddel is die God gebruikt om te blijven zoeken naar Hem. we willen duidelijkheid in het leven, maar juist het volgen van jezus geeft dat in wezen niet. juist deze onzekerheid makt dat we ons blijvend afhankelijk van hem op zullen moeten blijven stellen. ik geloof inderdaad dat dat zo is. uit eigen ervaring weet ik dat God een zekere vorm van rust en vrede geeft, maar tegelijk ook een stuk onzekerheid en daarmee een stuk onvrede waar we als mens niet naar verlangen. toch kunnen we met deze onrust bij Hem terechjt waar hij ons in onrustig water rust geeft. (mensen begrijpen)
foster zegt als het ware hetzefde dat als we niet meer weten waar we het moeten zoeken. als we op eigenkracht het niet meer weten we de onrust ontvluchten om rust te zoeken we pas bereid zijn om deze te zoeken. we kunnen dan pas vernieuwd worden, maar dat gaat niet zonder verwarring. het is een process waar we doorheen moeten, maar wat ons leven lang duurt, maar ons als het ware afhankelijk houdt van Hem.( zoals ik bepaalde dingen lees uit een feest van navolging)
als we rust gevonden hebben in God. zijn we mak geworden en de vraag is of we dan nog op de goede weg zijn en we niet de god gaan dienen die christendom heet. de gezapige weg zeg maar. in ieder geval vind ik hjet een geweldige uiteenzetting. wanneer we God kennen word het leven niet altijd gemakkelijker. maar wel meer vervullend, en afhankelijker. dat laatste is iets wat ik als mens moeilijk vind.
30/01/2010 op 22:03
Het boek van Ray Yungen ken ik niet, maar Foster en Crabb heb ik vrij veel van gelezen. Daarnaast ben ik ook vrij goed op de hoogte van New Age. Ik heb zelfs nog les gehad van de uitvinder van het New Age Handboek, Rob Matzken. Een markante man, die helaas niet meer onder ons is.
Foster en Crabb putten uit de brede christelijke traditie, die verder terug gaat dan de vorige eeuw. Dat de New Age aanhangers deze ervaring van eenheid hebben willen na-apen en willen koppelen aan oosterse benaderingen (a la F. Capra) is spijtig. Het lijkt me wat kortzichtig om de benadering van Foster en Crabb dan ook als New-Age achtig met kosmische trekjes af te schilderen. Dan neem je je vertrekpunt rond de jaren 70-80 en dat lijkt me te laat voor een zinnige analyse. De eenheid die Foster en Crabb samenbindt met elkaar en met de kosmos gaat verder terug dan New Age, is herkenbaar in de kergeschiedenis en wordt in hun boeken expliciet gekoppeld aan de persoon van Jezus Christus, die vanwege Gods grote liefde voor de kosmos aan ons is gegeven (Joh3:16).
Dat jij deze geloofservaring niet als authentiek herkent, is voor jou en zegt misschien meer over jou. Ik vind Crabb en Foster een verrijking voor de echtheid van mijn geloofsleven en beleef veel herkenning. En ik ken er nog meer die daarvan kunnen getuigen.
Ik hoor je liever toch spreken over de dingen die door je heen zijn gegaan JM, dan je krasse, diskwalificerende uitspraken over Godsmannen vanuit boeken en opmerkingen van anderen of oppervlakkige kenmerken die overeen lijken te stemmen met New Age. Dit soort uitspraken vind ik afstotelijk.
Maar desalniettemin wens ik je al het goede toe en veel zegen in de overdenking.
Hartelijke groet,
Ronald
31/01/2010 op 14:18
@Ronald
Vanwege een van mij grammatikaal slecht lopende zin beoordeel jij mij. Ik neem mijn verlies. Crabb staat er natuurlijk gans buiten. Liefst zou ik al die schrijvers zelf willen ontmoeten en bevragen, maar mijn budget staat niet toe dat ik regelmatig het vliegtuig pak. Hun boeken kosten mij al een onverantwoorde aderlating. Maar goed, ook nieuwschierigheid kent zijn prijs (2x).
Een retourtje Amersfoort of Haarlem ben ik altijd voor in. Dus als ik het hier te bont maak, moet jij of Jos me maar eens uitnodigen 🙂
Het NL-Magazine waarin Capra zijn ‘cosmic experience’ voor Nederland beschreef, aan het strand bij de oceaan, heb ik nog in mijn archief liggen. Boeiende materie.
Rob Matzken heb ik één keer de hand geschud, op een christelijke toogdag, maar ik ken de goede man verder niet.
Mijn reactie ging dacht ik over verschillende (geloofs)ervaringen. Overigens is Forster Quaker, dat wordt voor het gemak wel ens vergeten. Maar voor zover ik weet staat hij dichter bij een authentiek christelijke geloofservaring dan Capra, maar goed, dit wordt wat mij betreft echt appels met peren vergelijken.
Gaat de New-Age beweging in wezen ook niet een aantal millennia terug, of heb ik het nou echt altijd verkeerd begrepen?
31/01/2010 op 15:07
Beste JM,
Je mag van mij van alles zeggen. Maar als je over hun zegt dat ze meer new age met kosmische trekjes zijn dan dat ze te maken hebben met een authentieke christelijke geloofservaring, dan ga je voor mij een belangrijke grens over. Welke maat is jouw standaard als het gaat om authentiek? Of bedoel je met authentiek bijvoorbeeld orthodox. Authentiek heeft voor mij te maken met echtheid. En daarvan is het “moeilijk” om als buitenstaander over te oordelen, lijkt mij. Zeker als hun boeken een intimiteit met Christus laten zien.
Het is precies die ervaring van Capra die ik bedoel. Grappig.
Tja als je met New Age de flirt met het Oosten bedoeld dan kan je het een aantal eeuwen terug plaatsen. Misschien bij Schopenhauer… Maar de ervaring van eenheid met de kosmos in de christelijke literatuur en beleving gaat volgens mij nog verder terug en vinden we al in de middeleeuwen, zo niet eerder in de bijbel waar in de psalmen al wordt genoemd dat God door zijn schepping tot ons spreekt. Maar dat is weer een onderwerp op zich…
Een afspraak zal er vast nog wel van komen JM, mail me maar en dan prikken we een datum. Ik ben wat mailadressen kwijt ivm een nieuwe computer.
hartelijke groet,
Ronald
31/01/2010 op 15:48
@Ronald
Oké, mijn laatste reactie hier.
Elders op internet had ik een maand of wat geleden een chat met een extreem evangelische zendeling, die ik ook nog eens persoonlijk ken. Hij was ZIEDEND over wat ik schreef over dat boek van Ray Yungen. Hij ging het meteen lezen en was daarna net zo GESCHOKT als hij boos was daarvoor.
Ik ben altijd blij als men mij serieus neemt, maar soms snap ik de heftigheid van reacties niet. We kunnen toch gewoon iets rustig bestuderen en daar al dan niet onze eigen mening over hebben?!
01/02/2010 op 05:58
I live in Langley, British Columbia. I heard Ray Yungan speak right here in Langley. Yungan represents a movement that quickly places anyone who speaks about contemplation, meditation, quiet time, etc. in the same camp as New Age. If you want to read more about this movement, visit http://www.lighthousetrailsresearch.com/
Warmly in Him!
Dick
06/02/2010 op 23:42
Thanks, for taking the trouble of informing me about this and for pointing me to the website, I certainly will have a closer look.