Onderstaand artikel schreef ik voor het blad ‘Pro Ministerio’ van de Predikantenvereniging de GKV.
‘Vanuit de dagelijkse drukte van je leven en je gemeente kun je de stilte zoeken en vinden! In alle rust Gods Woord horen, een enkele tekst, een enkel woord overdenken, in je om laten gaan. Het is waardevol om te leren hoe anderen geestelijk bezig zijn met het Woord van God.’
‘In een stille en veilige omgeving groeide de ontmoeting met de Heer Jezus en de ontmoeting met elkaar. Ik heb genoten en geleerd van de afwisseling in het programma. Oefenen, reflecteren, nieuwe theorie horen, weer oefenen: een leerzaam wiel.’
‘Een geestelijke verfrissing. Gericht op Gods Woord. Samen Bijbel lezen. Luisteren vooral. Je oefenen in stil zijn bij God. Zijn woorden indrinken, proeven. Jezelf tegenkomen. En aan Jezus’ voeten zitten. Geïnspireerd worden voor je leven met de Heer, en je werk als herder en leraar.’
Impressies van een retraite
Zomaar wat impressies van enkele collega’s die van 9 tot 11 juni hebben deelgenomen aan een predikantenretraite. Het thema was: ‘de lectio divina en de preekvoorbereiding’. En het doel was: spirituele verdieping voor jezelf en van je bezig zijn met de prediking. Het was een leerzame en heilzame driedaagse voor zowel mij als begeleider, samen met dr. Paul Visser uit Amsterdam (PKN Noorderkerk), als voor de negen deelnemers. En het heeft bij mij een verlangen wakker geroepen om hier intensiever mee bezig te zijn, samen met andere predikanten.
Met ziel en zaligheid
Veel van jullie zullen het wel herkennen: het is niet gemakkelijk om zelf vitaal te blijven in je geloofsleven, om persoonlijk spirituele verdieping te blijven zoeken. Het werk kan je erg opslokken. Daarin gebeuren gelukkig veel mooie dingen, maar zelf heb ik regelmatig het gevoel: ‘Ik geef heel graag het evangelie door in prediking en pastorale bezoeken en in catechetisch onderwijs, maar drink ik zelf wel genoeg uit de bron?’ Soms heb ik echt de behoefte om ook zelf weer ‘bij te tanken’.
Collega Paul Visser bracht dat zo onder woorden: Elke dag bezig met de ziel en zaligheid van iedereen, schiet de zorg voor je eigen ziel er soms zomaar bij in. Een retraite maakt je daar niet alleen van bewust, maar biedt ook handvatten en praktische oefeningen om dit te doorbreken. En dat is broodnodig wil je voor-ganger blijven!
Zwijgen voor het Woord (Bonhoeffer)
Tijdens de retraitedagen vormden de kapelmomenten een soort spirituele ruggengraat van de dag. Om 8.00, 12.00, 17.30 en 22.00 uur waren we samen een kwartier in de intieme stiltekapel op de zolder van een van de gebouwen van het retraitecentrum. Er brandde een kaars, er klonk een kort Schriftwoord, en dan was er de stilte: een kwartier lang alleen maar zwijgen. Daarin werd praktisch ervaarbaar wat Dietrich Bonhoeffer beschrijft in zijn boekje ‘Leven met elkander’ (Gemeinsames Leben): “Wij zwijgen alleen ter wille van het Woord en dus niet om aan het Woord te weinig eer te bewijzen, maar om het op de juiste manier te eren en in ons op te nemen. Zwijgen is tenslotte niets anders dan wachten op het Woord van God om door Gods Woord gezegend terug te keren. (…) Het zwijgen voor het Woord leidt tot het juiste luisteren naar en daarmee ook tot het juiste spreken van het Woord van God op het juiste ogenblik. Veel onnodigs blijft ongezegd. Maar het werkelijk belangrijke en helpende kan vaak in weinig woorden worden gezegd.”
Zwijgen is goud
De roeping om predikant te zijn betekent in de praktijk dat we heel veel moeten (s)preken. En dat is heerlijk: dat Gods woorden tot klinken worden gebracht en dat jij daarin een rol mag spelen, geleid door de Heilige Geest! Maar komen de woorden (nog) wel uit de diepte van je ziel? Is de Bijbel voornamelijk (of soms zelfs uitsluitend) ons ‘preekboek’ geworden of ademen we de woorden van God ook zelf nog diep in, los van een preek die gehouden of een Schriftoverdenking die geschreven moet worden?
Een retraite, speciaal gericht op predikanten, kan een heel verfrissende en verdiepende manier zijn om weer te leren zwijgen voor het Woord van God om daarna opnieuw, maar dan dieper en vitaler, geworteld in de stilte, het woord weer te nemen en te spreken.
‘Uit de hectiek van de week drie dagen adem scheppen bij God. Ook in je werk in en vanuit de pastorie leef je biddend en aan God verbonden. Maar wat een weelde is het als je drie dagen ondergedompeld wordt in de aanwezigheid van God in Jezus Christus. Een geestelijke verfrissing.’
Aanbod van predikantenretraites
De ervaring met deze eerste predikantenretraite in het retraitecentrum in Bleskensgraaf van Stichting renoVita (waarvan Arie de Rover de initiatiefnemer is) heeft ertoe geleid om voor het seizoen 2010-2011 met een breder aanbod te komen. Hieronder lees je er in het kort over. Op de website vind je meer informatie en ook de mogelijkheid om je aan te melden. De predikantenretraites worden aangeboden binnen de opzet van een ‘School voor spiritualiteit’. Deze school (een leeromgeving waar theologie en praktijk van spiritualiteit hand in hand gaan) is nog in een beginfase, maar ik hoop dat de toekomst zal uitwijzen dat hier veel behoefte aan is.
Want ook deelnemen aan een retraite (van drie dagen, een etmaal of een dag) is een belangrijke manier van nascholing: permanente educatie van predikanten (PEP) moet ook plaats vinden op spiritueel gebied, opdat we des te vitaler geestelijk leiding kunnen geven aan geestelijke vormingspocessen in de gemeente van Christus!
1 Pingback