samenlezendelenetenIn het zoeken naar nieuwe wegen van kerk zijn in de 21e eeuw, zijn velen de laatste tijd op het spoor van discipelschap gekomen. En dat lijkt me heel goed: discipelschap gaat over christelijk leven van dag tot dag, Jezus vertrouwen en volgen in alles – en daar gaat het tenslotte ook om.

Tegelijk merk je dat er ook een zekere spanning is tussen het dynamische van discipelschap enerzijds en het statische van (institutioneel) kerk zijn anderzijds. Maar ik ontdek de laatste tijd dat kijken vanuit de dynamiek van discipelschap naar de (traditionele) kerk ook weer nieuwe perspectieven oplevert. Zou het mogelijk zijn om in dat wat we als nogal statisch ervaren als het gaat om kerk zijn  opnieuw de oorspronkelijke dynamiek te ontdekken?

Ik val maar met de deur in huis. Tot de kern van kerk zijn behoren de genademiddelen, de verkondiging en de sacramenten: Het Woord, De Doop, Het Avondmaal. Het zijn nogal grote begrippen waar een hele theologie omheen geweven is en waar eindeloos over is gediscussieerd omdat we zo ontzettend van mening kunnen verschillen over wat de Zuivere Leer is, of De Verbondsdoop of de Geloofsdoop het meest bijbels is en hoe we De Tucht moeten toepassen rond de Avondmaalstafel. En in de kerkelijk praktijk kunnen Woord, Doop en Avondmaal ook ervaren worden als verstarde religieuze rituelen die niets te maken lijken te hebben met het dagelijkse leven.

Maar zouden we misschien ook weer contact kunnen krijgen met de dynamiek van deze genademiddelen? Zouden we Woord en Sacramenten weer kunnen gaan ervaren als praktijken die karakters vormen? De afbeelding die je bij deze blogpost ziet is een poging om op het spoor van de dynamiek van deze praktijken te komen. Want onder de drieslag samen lezen, samen delen, samen eten ligt de drieslag van de genademiddelen:

  1. Woord > samen lezen
  2. Doop > samen delen
  3. Avondmaal > samen eten

Wanneer we als kerk, als volgelingen van Jezus, weer gaan focussen op die praktische dynamiek van samen lezen, delen en eten, zullen we allerlei verbindingen gaan ontdekken tussen enerzijds het dagelijkse leven en anderzijds de liturgie van de kerk. Om een voorbeeld te noemen: we zullen ontdekken dat elk samen eten een ‘geheime’ verbinding heeft met de maaltijd van de Heer. Samen eten doet wat met mensen. Het verbindt. Het laat gastvrijheid ervaren en verzoening. Bij elke maaltijd is Jezus aanwezig. We zullen wellicht ook een grotere vrijmoedigheid ontwikkelen om de maaltijd van de Heer en de eenvoudige rituelen die daarbij horen niet te reserveren voor officiële kerkdiensten met aangewezen ambtsdragers, maar ook regelmatig op andere plaatsen en momenten brood breken en een beker laten rondgaan.

En zo zou er nog veel meer te zeggen zijn over samen eten, en ook over de andere twee: samen lezen en samen delen. Dat ga ik in volgende blogposts ook nog wel doen.

Maar voor nu is dit genoeg: laten we de kernpraktijken van de liturgie herontdekken en opnieuw de dynamiek en alledaagsheid ervan gaan leren zien en ervaren. Dan zullen liturgie en leven naar elkaar toegroeien en zal er een diepe verbinding komen tussen wekelijkse samenkomsten van christenen en het dagelijkse leven van diezelfde christenen.