geestHet gebeurt nogal eens in de kerk (maar ook op andere plaatsen) dat gezegd wordt: ‘je moet de baláns zoeken, het évenwicht, de gúlden middenweg’. Heel vaak is dat onzin.

Zo ook als het gaat om Woord en Geest. In de voorbije maanden heb ik op deze plek al vaak geschreven over de heilige Geest en het verlangen naar hem dat breed aanwezig is in het Nederlandse kerkelijke leven. Zodra het over de Geest gaat, klinkt al snel de waarschuwing: ‘het Wóórd moet het doen’, of iets dergelijks. Er wordt gezegd dat Woord en Geest niet zonder elkaar kunnen. Per saldo betekent deze opmerking meestal (in mijn perceptie): blijf vooral dicht bij het Woord en pas een beetje op met de Geest, want voor je het weet zit je in het vaarwater van de geestdrijverij: mensen die zich laten leiden door de Geest en aan het Woord niet zoveel boodschap meer hebben.

Het is waar: dat gevaar bestaat. Teveel aandacht voor de Geest, zonder het Woord, leidt tot excessen. Overigens is dat andersom ook het geval. Teveel aandacht voor het Woord (lees: de juiste Bijbeluitleg, de zorgvuldige lezing van de Schrift) leidt ook tot excessen. Wat dacht je van: kerkscheuringen op basis van het verschillend uitleggen van de Bijbel? Wat dacht je van: hoogoplopende ruzies bij meningsverschillen over diezelfde Bijbel of over de traditie van bijbeluitleg waarmee je je al dan niet verbonden voelt? ‘Maar wanneer u elkaar aanvliegt, pas dan maar op dat u niet door elkaar wordt verslonden. Laten we elkaar niet uit eigenwaan de voet dwars zetten en elkaar geen kwaad hart toedragen.’ Deze waarschuwingen van Paulus gingen niet over een teveel aan aandacht voor de Geest maar over de uitleg van het evangelie en van de (Joodse) traditie.

Hoe dan ook: ik geloof niet in een balans tussen Woord en Geest. Wie op zoek is naar die balans is vanuit een verkeerde insteek bezig. Balans vooronderstelt twee extremen die in evenwicht moet worden gebracht. Balans vooronderstelt twee elkaar min of meer tegensprekende zaken die op een of andere manier toch bij elkaar moeten worden gebracht. Maar dat is bij Woord en Geest op geen enkele manier aan de hand. Woord en Geest zijn niet twee extremen! Woord en Geest zijn niet elkaars tegenpolen of zelfs vijanden!

Het volgende citaat uit het boek ‘Spirit-led Preaching. The Holy Spirit’s Role in Sermon Preparation and Delivery’ van Greg Heisler heeft me op dit punt verder geholpen (blz. 62):

Since the Word and the Spirit depend on and thrive on each other, Spirit-led preachers must reject the notion that we must somehow “balance” these two theological realities. We do not seek to balance the Word with the Spirit or the Spirit with the Word. Instead we seek to be filled with the Spirit and to be saturated with the Word simultaneously and abundantly. The Word and Spirit are not enemies but colaborers in Christ. As a preacher, I want both to be working with me, in me, and through me as I preach.

In het Nederlands: we moeten niet zoeken naar de balans tussen Woord en Geest. Die hele notie van balans moeten we verwerpen! Waar we op uit moeten zijn is dit: helemaal vervuld zijn met de Geest, helemaal doordrenkt zijn van het Woord, en dat tegelijkertijd en op overvloedige wijze!

Helemaal vol van de woorden van Christus én helemaal vol van de Geest van Christus. Dat komt op een boeiende wijze bij elkaar als we deze twee uitspraken van Paulus naast elkaar leggen:

Kolossenzen 3:16-17 Efeziërs 5:18-20
Laat Christus’ woorden in al hun rijkdom in u wonen;
onderricht en vermaan elkaar in alle wijsheid,

zing met heel uw hart psalmen en hymnen voor God en liederen die de Geest u vol genade ingeeft.

Doe alles wat u zegt of doet in de naam van de Heer Jezus, terwijl u God, de Vader, dankt door hem.

 

Bedrink u niet, want dat leidt tot uitspattingen,
maar laat de Geest u vervullen

en zing met elkaar psalmen, hymnen en liederen die de Geest u ingeeft. Zing en jubel met heel uw hart voor de Heer

en dank God, die uw Vader is, altijd voor alles in de naam van onze Heer Jezus Christus.

 

Zie je hoezeer deze verzen uit deze twee brieven parallel lopen? Zie de vetgedukte zinnen. En let dan ook op de twee onderstreepte zinsdelen. Is het teveel gezegd als ik beweer dat voor Paulus ‘vervuld zijn met de Geest’ en ‘vol zijn van de woorden van Christus’ blijkbaar parallelle werkelijkheden zijn? Dat legitimeert wat mij betreft dat zowel het vol zijn van Gods Woord als het vol zijn van Gods Geest realiteiten zijn die zowel in hun samenhang als in hun eigenheid kunnen worden ‘bestudeerd’ als worden ervaren.

Geen balans zoeken dus. Want naar mijn idee betekent die ‘balans’ in de gereformeerde traditie dat de Geest per saldo schuil gaat achter of in het Woord en geen eigen ruimte ontvangt.

Stop dus met zoeken naar balans.
Wees vol van de Geest, helemaal, overvloedig.
Wees vol van het Woord, helemaal, overvloedig.

Zo woont Christus in ons en kan hij door ons heen zijn werk in deze wereld doen.