Bij alle herkenning en verbondenheid die ik ervaar als het gaat om passie voor het koninkrijk van God en voor de levende Heer van dat koninkrijk – ‘Jezus’ is zijn wonderbare en kostbare naam! – besef ik, als ik nu lees wat Boele Ytsma in het Nederlands Dagblad en in zijn reactie op zijn weblog schrijft, dat er tegelijk ook een wereld van verschil is. Net als Boele vind ik dat moeilijk. Hij geeft aan dat het erg ingewikkeld is om door de een als te vrijzinnig en door de ander als te orthodox te worden afgeschilderd. Dat snap ik. En ik vind ook de vraag wel relevant of vrijzinning en orthodox wel zulke vruchtbare termen zijn.
Maar in deze zinnen vandaag in Boeles blog Twijfel in debat (3) een andere stelligheid wordt – voor mij nog wat scherper dan in Boeles boek – duidelijk dat Boele inderdaad een andere keuze maakt:
Ik ben er nu van harte en stellig van overtuigd dat het bijzonder waardevol is om het Koninkrijk van God te zoeken en dat het bovendien goed is om dat te doen in navolging van Jezus. Om geen andere reden dan omdat het mij raakt.
Die laatste zin is – vermoed ik – heel belangrijk gezien de cursiveringen (overigens ontbreekt het bekende uitroepteken;-). Ook ik ben er van harte en stellig van overtuigd dat het bijzonder waardevol is om het koninkrijk van God te zoeken in de navolging van Jezus. Dat ben ik ook omdat ik erdoor geraakt ben, door dat koninkrijk (waar Gods dromen werkelijkheid worden, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde) en door die Jezus (in wie God zijn gelaat naar ons toewendt). Maar dat is niet de enige reden. Om het in de termen van Boele te zeggen: ik kies ervoor om te geloven dat iets wat mij zo raakt ver uit gaat boven de verhalen die we elkaar vertellen. Daarvoor heb ik geen “vastgestelde inspiratieleer” of “onbetwijfelde geloofskernen” nodig (hoewel ik me niet aan de indruk kan onttrekken dat ik een inspirerende en doordachte visie op inspiratie wel helpend vind op mijn eigen geloofsweg, evenals liefdevol bereflecteerde kernen van geloven).
Laat ik nog een andere invalshoek proberen. Is het enige alternatief voor de Kathedraal van Zeker Weten nu werkelijk de weg die Boele met als eindbestemming Het Betoverde Land Achter De Twijfel? Of bestaat er ook een andere beweging die veel verwantschap vertoont met de beweging van Boele (van Kathedraal van Zeker Weten naar Doorzonwoning van Stellig Kiezen)?
Geïnspireerd door Hneri Nouwen en Anselm Grün zou ik de suggestie willen doen dat de beweging van het verlaten van wat Boele de Kathedraal van Zeker Weten noemt (en waarvoor hij een sterk negatieve inkleuring nodig heeft van alles wat lijkt op ‘kerkelijke leer’ – velen herkennen dat overigens, maar anderen – waaronder ikzelf – snappen het wel maar herkennen het niet op dezelfde manier) ook een beweging zou kunnen zijn (iets anders van karakter en meer spiritueel geformuleerd) van het Huis van de Angst naar het Huis van de Liefde.
Dat is een heel lange zin. Dat geeft aan dat ik wat zoekende ben. Laat ik het helderder zeggen: ik snap Boeles beweging, maar maak haar in haar consequenties niet mee. Zelf zou ik het zo willen zeggen: ik ben verhuisd van het Huis van de Angst naar het Huis van de Liefde. Of liever: ik heb het Huis van de Liefde leren kennen en ik verblijf er wel eens (soms – even) maar ben ook geneigd om weer in het Huis van de Angst te gaan wonen omdat ik een zekere drang tot controle heb en het lastig vind om kwetsbaar te zijn en het gemakkelijker vind om volgens regels te leven dan volgens de Geest. Het is allemaal nogal dubbel, nogal onaf, nogal paradoxaal. Want wie zou er nu nog terugwillen naar het Huis van de Angst als je het Huis van de Liefde hebt leren kennen? – en toch gebeurt het…
Desalniettemin: er was een tijd dat ik het Huis van de Liefde niet kende (ik woonde per consequentie dus in het Huis van de Angst). En die tijd is voorbij. De ontdekking van Jezus voorbij de dogma’s en stelligheden speelde daarin een cruciale rol. Dat Huis van de Angst vertoont zeker verwantschap met de Kathedraal van Zeker Weten. Misschien vormt het er een soort binnenkant van. Oftewel: het verlaten van het Huis van de Angst gaat misschien dieper en is veelomvattender dan het verlaten van de Kathedraal van Zeker Weten. En het is ook minder afgerond.
Dat Huis van de Liefde wordt gekleurd door vertrouwen, overgave, loslaten, op adem komen, op verhaal komen, verwondering, zachtheid, zachtmoedigheid en beseffen dat er onvoorwaardelijke voor je gekozen is door de Vader. En in dat huis heb ik nog steeds veel aan (om slechts één voorbeeld te noemen) een ‘inspiratieleer’. Die heeft er wel een andere betekenis en plaats gekregen, maar ze is niet waardeloos geworden. En ik geloof er niet alleen omdat het me raakt maar omdat ik er ook liefdevol aarzelend op vertrouw dat er een goddelijke werkelijkheid beantwoordt aan woorden als ‘God’ en ‘Jezus’ en ‘Woord’.
In dat Huis van de Liefde heeft de verwondering over God en zijn woorden en zijn Jezus en zijn Geest en zijn kinderen en zijn schepping voor alles de kleur van liefde en gebed en het almaar prevelen: ‘Heer, u bent nog weer groter en nog weer anders dan ik dacht’. Ja, Heer, u bent nog weer groter en nog liefdevoller en nog heiliger en nog barmhartiger en nog vergevingsgezinder en nog krachtiger en nog veelkleuriger dan ik ooit had durven dromen.
02/09/2009 op 17:20
Beste Jos,
Het is een vreemde gewaarwording: in deze blog, waarin jij, scherper dan in je vorige bijdragen, het verschil tussen ons markeert, voel ik mij meer nabij je dan ooit. Ik zie weliswaar verschillen in woordkeus en sfeer, maar ik voel geen wezenlijke verschillen. Sterker nog, bij deze taal voel ik me ook thuis: het Huis van Angst en het Huis van Liefde. Mooi.
Jij spreekt ook over ‘geraakt zijn’ en over ‘keuzes’. Maar jij benoemt die keuze met woorden die ik (nog) niet heb gebruikt: je kiest ervoor om te geloven dat je geraakt wordt door iets, beter: Iemand die groter is dan jouw ervaring. Me dunkt! Daar kies ik ook voor. Waarom zou ik anders mijn leven op die ‘Weg van Jezus’ wagen?
Natuurlijk gebruiken we dan andere woorden. Natuurlijk zijn er voor jouw waardevolle en cruciale elementen in de traditie waar ik me aan stoot. Maar is dat essentieel? Jij vraagt in deze blog: “Is het enige alternatief voor de Kathedraal van Zeker Weten nu werkelijk de weg die Boele (gaat), met als eindbestemming Het Betoverde Land Achter De Twijfel?” Mijn antwoord is: Nee, natuurlijk niet. Er zijn vele alternatieven en de jouwe mag er ook zijn. Ik claim ook niet het enige alternatief te hebben. Ik vertel eenvoudigweg waar ik voor heb gekozen.
En als ik het heb over dat ‘Betoverde Land achter de Twijfel’, geloof ik dat een van de eerste huizen die we daar aantreffen ‘jouw’ Huis van Liefde is… Ik zou er graag schuilen. Maar ik wil ook verder trekken – er is nog meer te ontdekken!
Je zet me aan het denken en ik hoop dat het me lukt om vandaag of morgen mijn overwegingen weer in een eigen blog te verwerken.
Intussen dank ik je hartelijk voor de tocht die we maken!
Boele
02/09/2009 op 21:53
Hoi Jos, dank voor deze blog, en ik zie dat ik mag aansluiten bij Boele! Waar ik blij mee ben is je zoekende beweging en je poging om een punt te benoemen, zonder in een tegenover te belanden van debat. Ik wijt dat zelf aan je woorden die gaan over spiritualiteit in de lijn van Nouwen en Grun.
Het huis van Angst maakt plaats voor dat van de Liefde. Daar passen andere woorden bij, andere dynamieken. Tegelijk voorkomt het dat de verhuizing afbraak betekent van allerlei goeds, het is meer transformatie omdat het in een nieuw huis staat en dus van functie verandert.
Dank, en ik denk verder voor ik zelf weer woorden gevonden heb in een bijdrage van mijn kant in dit boeiende geheel.
Remmelt
03/09/2009 op 10:40
Een feest van herkenning Jos! Maar dat kan ook niet anders als we Nouwen en Grun delen als onze inspiratoren. “Wonen in het huis van de liefde” is het boek van Grun wat mij ook veel heeft gegeven en waardoor ik veel angst, zelfbeklag en frustratie te boven heb kunnen komen.
Liefde als top-prioriteit. Of zoals mijn favoriete filosoof Vattimo het zegt in een gesprek met Richard Rorty over het gevaar van doorgeslagen relativering van de postmodernen. “Alles in het contact met de ander valt te verzwakken, de rede, de traditie, je eigen identiteit,etc. maar 1 ding valt nooit te verzwakken en dat is de liefde.” En Rorty kon hier niet om heen tijdens het gesprek. Natuurlijk maak ik het citaat iets uitgebreider omdat het een context had, maar hier komt het bij hem op neer.
“De volmaakte liefde drijft alle vrees uit” zegt onze apostel Johannes in zijn brief. Het lijkt me inderdaad een levensopgave om deze ervaring telkens weer te zoeken. Mooi dat je het ook in die context plaatst, want ‘blijven’ in het huis van de liefde lijkt me erg hoog gegrepen en dat brengt ons weer bij de zwakte die we allemaal delen en de ‘genade’ die ons ook met elkaar verbind.
Goed man!
vriendelijke groet,
Ronald
http://zwakgeloven.wordpress.com
08/09/2009 op 09:11
Prachtig Jos,
Ik voel veel sympathie voor Boele maar qua beleving sluit ik denk ik meer aan bij jou woordkeuze. Voor mij is geloven het kiezen voor het Goddelijke mysterie. Het mysterie – het intrinsiek onvatbare – is een axioma waarvanuit voor mij alles betekenis krijgt. Het is het omhoogspringen en vastgrijpen… de voetjes van de grond, handen omhoog – “wanhopig” vastklampend aan dat wat ik niet snappen kan – Zijn liefde – uiteindelijk redeloze ervaring. Zoekend, dromend, vertrouwend, studerend, inspirerend – passie. Als eerste ergens VOOR kiezen en daarmee ook TEGEN als het andere.
Wat jij beschrijft als ‘Huis van Liefde” is voor mij de opgang in het mysterie van ‘… opdat u deel zou krijgen aan de goddelijke natuur”. Wat dat nu ook precies – heiliging, theosis, vergoddelijing – het zal in ieder geval meer deel van Zijn liefde zijn – ervaring overstijgende eeuwige verwondering.
Toch bijzonder dat je zo vertrouwd kan raken met datgene wat je niet begrijpt… maar waarvan je weet – en je hebt voorgenomen – dat het wel waar moet zijn. Hij laat genoeg Zich kennen toch? Inderdaad, gelukkig hebben we Anselm Grun en Henry Nouwen (en de Orthodoxe Kerk: Alexander Schmemann, Kallistos Ware, ignace peckstadt 🙂 nog.