Predikantenretraites

In 2010 en 2011 heb ik in het retraitecentrum renoVita in totaal drie retraites gehouden die vooral op predikanten waren gericht:

Retraite 9-11 juni 2010: Lectio divina en preekvoorbereiding
Retraite 5 januari 2011: Zoek rust mijn ziel bij God alleen
Retraite 16 februari 2011: Lectio divina en spirituele verdieping van het preekproces

De retraites stonden in het kader van een School voor spiritualiteit zoals ik daar toen vorm aan wilde geven, met name voor predikanten.

Hieronder kun je van de drie retraites lezen waar ze over gingen en hoe deelnemers de retraites hebben ervaren. Lees ook deze twee artikelen uit het blad IDEA (december 2010):

Predikantenretraite Lectio divina en preekvoorbereiding 9-11 juni 2010

Als predikant ga je wekelijks intensief om met de Schriften met het oog op de prediking. Als het gaat om de exegetische vaardigheden die hiervoor nodig zijn, heb je het gevoel dat je voldoende bent toegerust. Maar rond een meer spirituele omgang met de Bijbel ervaar je een zekere verlegenheid.

In de maatschappelijke context waarin spiritualiteit erg belangrijk is en in het kader van een nieuw verlangen naar bevindelijke prediking, is het van groot belang dat predikanten meer vertrouwd raken met het spiritueel lezen van de Schriften.

In de retraite stond de klassieke geestelijke manier van Schriftlezen in de vorm van de Lectio Divina centraal. De Lectio Divina die met name in de context van het monastieke leven is ontwikkeld, heeft al een eeuwenoude traditie en staat vandaag opnieuw in de belangstelling. De deelnemers (be)oefenenden deze vorm van omgaan met de Schrift, met het oog op hun werk als predikant.

Dr. Jos Douma en dr. Paul Visser gaven samen leiding aan deze retraite. Jos Douma is voorganger van de Fonteinkerk in Haarlem, docent homiletiek aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven en is verbonden met de preekbeweging Passie voor Preken. Paul Visser is predikant van de Noorderkerk in Amsterdam en docent bij Areopogus, centrum voor contextuele en missionaire prediking van de IZB.

Impressies van de deelnemers

Deze dagen hebben me geholpen om de waarde te zien van een ‘well-ordered life’. Momenten van stilte voor God en meditatie rond woorden van God brengen een heilzame orde aan in je dagelijkse leven. Het was goed dat we ons daarin konden oefenen. Juist als predikant heb je die stilte en meditatie nodig. Je kunt het je als dienaar van het Woord niet permitteren om daar slordig mee om te gaan. Toch sluipt de drukte en de onrust in je dagelijkse werk zomaar weer binnen, in je hart, in je hoofd. En ook in je bezig zijn met de preek. In renoVita werden voor mij de puntjes weer op de ‘i’ gezet. Kostbaar en weldadig!
ds. David Rodenburg, PKN Nunspeet

Vanuit de dagelijkse drukte van je leven en je gemeente kun je de stilte zoeken en vinden! In alle rust Gods Woord horen, een enkele tekst, een enkel woord overdenken, in je om laten gaan. Het is waardevol om te leren hoe anderen geestelijk bezig zijn met het Woord van God. Je ontmoet God en ook elkaar. Vijftien minuten stilte is moeilijk maar ook goed te doen en waardevol. Je bent bezig met te overwegen hoe je de stilte een plaats kunt geven in je eigen leven en in je werk als predikant. Het gaat erom dat je je echt door God laat voeden en meenemen. Ik ben blij dat ik er was, en ik heb er zin in om mijn leven en het werk in de gemeente weer op te pakken. God is zo groot en hij komt mij zo tegemoet met zijn genade.
ds. Frans Wisselink, GKV Leek

‘De stilte zingt U toe, o Here.’ Met dit lied sloten we de retraite af omdat de Here zelf het woord neemt. Ik kwam hier omdat ik getriggerd was door het directe contact tussen de woorden van de Here en je eigen leven. In persoonlijke ontmoetingen, gezamenlijke gesprekken, in de stille omgang heb ik daar het een en ander van gehoord. Een bemoedigende ervaring.
ds. Jacob Mulderij, PKN Zwolle

RenoVita – een veilige plek om stilte te vinden en verdieping in de omgang met Jezus en God. Een must voor predikanten die willen voorkomen dat ze opraken, zich leeg voelen. Goede ontmoeting met elkaar en vriendelijke, heldere leiding van onze “rabboenies” Jos en Paul. Deze drie dagen voelden als een verademing door de spiritualiteit met elkaar te zoeken en te vinden. Gelukkig niet zweverig, maar liefdevol en bezielend bezig geweest met spiritualiteit.
ds. Joep van den Berg, PKN Voorhout

In een stille en veilige omgeving groeide de ontmoeting met de Heer Jezus en de ontmoeting met elkaar. Ik heb genoten en geleerd van de afwisseling in het programma. Oefenen, reflecteren, nieuwe theorie horen, weer oefenen: een leerzaam wiel. De beoefening van de stilte confronteerde mij met mijn onmacht, mijn onzekerheid, mijn angsten, mijn wil om het dan maar zelf te doen. Pijnlijk, maar ook heilzaam. Wat is het goed om met dit alles in de nabijheid van onze Heer te zijn.
ds. Gerrit Riemer, GKV Driebergen

Uit de hectiek van de week drie dagen adem scheppen bij God. Ook in je werk in en vanuit de pastorie leef je biddend en aan God verbonden. Maar wat een weelde is het als je drie dagen ondergedompeld wordt in de aanwezigheid van God in Jezus Christus. Een geestelijke verfrissing. Gericht op Gods Woord. Samen Bijbel lezen. Luisteren vooral. Je oefenen in stil zijn bij God. Zijn woorden indrinken, proeven. Jezelf tegenkomen. En aan Jezus’ voeten zitten. Geïnspireerd worden voor je leven met de Heer, en je werk als herder en leraar.
ds. Kees Smit, GKV Dokkum

Een mooie cursus, afwisselend met individuele en gemeenschappelijke momenten en activiteiten. He waardevolle voor mij was, dat ik heb geleerd in de stilte Gods Woord op een voor mij nieuwe manier tot mij te laten doordringen. Daarbij is deze stilte mij zeer lief geworden. Ook heb ik hier heel concreet geleerd om het Woord van God steeds in verband te zien met het kruis en de opstanding van Jezus. De onderlinge contacten, het samen stil zijn en bidden was verrijkend en samenbindend. Echt een stuk samen-leven rondom Jezus Christus.
ds. Jan Hardeman, CGK Gouda

Een stuk rust om voor jezelf en met elkaar de stilte te zoeken. In de stilte Gods Woord ontvangen. En handvatten krijgen om ook dagelijks in je geestelijke leven woorden van de HEERE God met je mee te dragen. Tevens uitstekend geschikt ten dienste van de preekvoorbereiding. Beter luisteren naar de Heilige Schrift is heel wezenlijk. De kapelmomenten waren daarbij ondersteunend, de rustgevende omgeving van Bleskensgraaf weldadig. Als predikanten kom je ook tot de ontdekking hoe groot de behoefte is aan “stille tijd”, maar dat je er een “gelofte” voor moet doen om het te integreren in je dagelijkse werk. Heel leerzaam. Heel heilzaam.
ds. Wim van den Born, PKN Ermelo

Deze retraite heeft mij inzicht gegeven in de rijke mogelijkheden die er zijn tot een persoonlijke omgang met God. Het heeft mij de ogen geopend voor de mogelijkheden die ik al had. Deze kan ik nieuw gaan gebruiken en opbouwen. Ik heb ook geleerd dat er manieren zijn die je wel of niet liggen. Ook de onderlinge ontmoetingen rond dit onderwerp gaven richting en verdieping in deze materie. Het is een leerzame ervaring geweest.
ds. Brand Jan van de Kamp, PKN Hierden

Predikantantenretraitedag 5 januari 2011: Zoek rust, mijn ziel, bij God alleen. Zorgen voor je ziel

Wie als predikant of als werker in de kerk zorg draagt voor de zielen van mensen, moet ook voor de eigen ziel zorgen. Wat houdt dat in? En hoe doe je dat?

We praten samen door over ziel-zorg, over contact maken met je eigen ziel. Er zijn momenten van stilte en gebed. En we nemen deze verdiepende en verstillende momenten mee als bron van zegen voor ons dagelijks werk in de kerk.

Een dag van verdieping en verstilling zo aan het begin van een nieuw jaar! Om te leren rusten bij God.

Impressies van de deelnemers

Bijzonder om tijd vrij te maken om Gods zorg voor mijn ziel te ervaren. Alles mag je van Hem verwachten. Zorgen voor de ander kan niet zonder zorgen voor jezelf.
(Harm Jansen, geestelijk verzorger Het Spectrum Dordrecht)

Op een praktische, toegankelijke en ontspannen manier leren stil zijn bij God.
(Bert Lakerveld, predikant)

Een verademing om tot stilte te komen en vervolgens dieper af te steken naar zielsniveau. Mooi om samen te delen wat dit met je doet. Een verrijkende ervaring die voor mezelf vooral een beginpunt is op een weg die nog veel verder gaat.
(Remmelt Meijer, theoloog, coach)

Jos Douma ging ons voor op een reis door stilte, luisteren, gebed; een retraite om mijn ziel bij God tot rust te brengen.
(Karin Stalman-Timmerman, bestuur 25plus)

Ik vond het een verademing een dag mijn dagelijkse leven en werk los te laten en aandacht te geven aan (mijzelf en aan) mijn ziel. Ik was bijna vergeten dat ik die had…!
(Wim N.)

Voor elke kerkelijk werker, voorganger of predikant is dit een absolute must! De combinatie van stilte, rust en reflectie gaf een innerlijke verfrissing die ik nog lange tijd met me mee zal dragen. Ook de praktische handvatten voor het stiltegebed en lectio divina vond ik erg waardevol om blijvend die verfrissing te vinden.
(Martijn Rutgers, voorganger Crossroads Amsterdam)

Het was heerlijk om op adem te komen, stil te zijn vóó God en met God. In de stilte, waarin alles er mocht zijn in het weten en ook ervaren dat God er als Heer bij is, vol liefde.
(Anita Nederveen)

Predikantenretraitedag 16 februari 2011: Lectio divina en preekvoorbereiding. Spirituele verdieping van het preekproces

Predikanten zijn meestal goed geschoold in de exegese van Schriftteksten. Maar als het gaat om een meer spirituele omgang met Gods Woord hebben ze behoefte aan verdieping en oefening. Tijdens deze retraite staat een eeuwenoude monastieke vorm van Schriftlezen centraal: de lectio divina. Zowel praktijk als theorie komen aan bod.Op woensdag 16 februari 2011 was er een retraitedag (10.00 uur tot 20.00 uur) waaraan 8 predikanten en 1 bijna-predikant deelnamen. Hieronder vind je enkele reacties.

Impressies van de deelnemers

Zeer goed. Prachtige locatie. Fijne ontmoeting. Bracht me weer bij de bron. Waardevolle informatie/toelichting. (Wat mij betreft mag er wel wat minder reflectie, een meer oefening en verstilling zijn.)
ds. Davy Hoolwerf, predikant Hervormde Gemeente te Stellendam, missionair toeruster regio Zuidwest Nederland van IZB (Zending in Nederland)

Aanmoediging om rust te zoeken bij God. Handvatten om in het preekproces tijd te nemen de tekst door je zelf heen te laten gaan.
Wim Kok, PKN predikant van Creil-Espel

Positief om in de stilte te komen. Niet alleen in de stilte van de natuur/omgeving, maar ook in je hart – ‘mijn ziel is immers stil tot God’. Het weer durven om de tijd te nemen om stil tot God te zijn. Meditatio heeft ook heel veel opgeleverd.
Een deelnemer

Mooie dag met goede afwisseling tussen oefening en reflectie. Een goed model aangereikt gekregen om de lectio divina met discipline te gebruiken tijdens de preekvoorbereiding.
Jan van der Wolf, predikant Protestantse Gemeente Zeewolde

De retraitedag is voor mij een bemoediging geweest in het wekelijkse voorberiden van de dienst van het Woord. Samen met medebroeders en ongestoord. Een mooie wisseling van het beoefenen van de lectio divina en reflectie daarop. Een aanmoediging om deze oefeningen thuis voort te zetten met het oog op de persoonlijke stille omgang als ook voor de zondagse prediking.
ds. Roelof de Koning Gans

Oefening in het stil worden voor Gods aangezicht. Door concentratie op Gods Woord gaat Gods Woord voor je open. Gods verborgen omgang vinden zielen waar Zijn vrees in woont.
Joop Voets, Predikant

De retraitedag geeft de rust om stil te worden voor God. Om in de stilte zijn Woord je leven binnen te laten komen. Het geschenk is rust te vinden bij God.
Wim Koerselman, predikant Protestantse Gemeente Overschie