Hoe kunnen predikanten en andere christenen groeien in hun bewondering voor de Schepper? Deze vraag stel ik naar aanleiding van de oproep van Embert Messelink die klinkt in zijn opinieverhaal ‘Pastorale groene schroom‘ in het ND van zaterdag 9 juni: groene predikanten gevraagd!

Graag verbind ik die oproep nu met de eeuwenoude spirituele oefening van de Lectio Divina. Dat is primair een manier van Bijbellezen, waarbij de nadruk wordt gelegd op een spirituele omgang met de tekst, een omgang die niet zozeer leidt tot meer informatie in het hoofd van de lezer maar tot transformatie van het hart en het leven van de lezer.

Studie van non-verbale ‘boeken’

In zijn schitterende boek ‘Het feest van de navolging. Groeien in spiritualiteit’ wijdt Richard Foster een hoofdstuk aan de geestelijke oefening van het studeren. Na een bespreking van het bestdueren van de Bijbel, spreekt Foster ook uitgebreid over de studie van de natuur. Enkele citaten (blz. 68-69):

De eerste stap bij de studie van de natuur is is eerbiedige obeservatie. Een blad kan spreken van orde en verscheidenheid, samenstelling en symmetrie. Evelyn Underhill screef: “Centreer uw aandacht, zoals u in meditatie-oefeningen hebt geleerd. Dan strekt u zich met een bewuste daad van liefhebbende wil uit naar een van de ontelbare manifestaties van het leven om u heen. Wat betreft het onderwerp vn uw beschouwing, dat maakt niet veel uit. Van Alp tot insekt, alles is goed, als uw instelling maar goed is.”

De volgende stap is dat u bevriend raakt met de bloemen en bomen en schepseltjes die over de aarde kruipen. (…) In De Gebroeders Karamazov schreef Dostojevski: “Houd van de hele schepping van God, van het geheel en van ieder zandkorreltje ervan. Houd van ieder blad, iedere straal van Gods licht, houd van de dieren, houd van de planten, houd van alles. Als u alles liefhebt zult u het goddelijke mysterie in de dingen gaan zien. En als u dat doet, zult u de schepping iedere dag beter gaan begrijpen.”

Lectio divina van de schepping

Het is vruchtbaar om in het verlengde hiervan de Lectio Divina als spirituele leesmethode (lees dit) toe te passen op Gods schepping. Predikanten zouden dat extra goed moeten kunnen omdat gewend zijn om op een biddende manier te lezen. Zo kan de Lectio Divina van bijvoorbeeld een vlinder als volgt worden aangevlogen:

Lectio: Wat zie je? Wat valt je op?

Meditatio: Welke ideeën en associaties komen er bij je boven? Wat vind je mooi?

Oratio: Hoe kun je God prijzen als je kijkt naar deze watersnuffel? Wat ontlokt een gebed?

Contemplatio: Geniet nog even na in stille verwondering.