Gisteren werd in Utrecht het boek ‘Oefenplaatsen. Tegendraadse theologen over kerk en ethiek’ gepresenteerd. In zowel het ND (Kerk oefenplaats voor christelijk leven) als het RD (Dr. Plaisier: Kerk geen club van vrome vrienden)verscheen een verslag van de presentatie en de toespraken die werden gehouden.

Het thema dat blijkbaar vooral de aandacht trok – de kerk als plek waar je karakter wordt gevormd – boeit me zeer! Momenteel ben ik een prekenserie over de vrucht van de Geest die ik een jaar geleden hield aan het uitwerken tot een boek met de titel: ‘Je bent een mooi mens. Hoe God je karakter vormt’. En ik ben in de loop van de jaren er steeds meer van overtuigd geraakt hoezeer karaktervorming een prominente plaats op de agenda van de lokale kerk zou moeten hebben. In dat verband noem ik even drie titels van boeken die hierover gaan:

  • Tom Wright, After You Believe.Why Christian Character Matters
  • Graham Tomlin, Geestelijk fit. Het Belang Van Christelijke Karaktervorming
  • Dallas Willard, The Divine Conspiracy. Rediscovering Our Hidden Life In God (verschijnt deze week in Nederlandse vertaling: Gods geheime plan. De herontdekking van een leven met Jezus)

Als ik de verslagen goed heb gelezen, roept de thematiek van karaktervorming als belangrijke taak van de kerk c.q. de christelijke geloofsgemeenschap nogal wat scepsis op. Drie mannen spraken erover.

Er komt geen bal van terecht

Tim Vreugdenhil (GKV-predikant in Amstelveen en Amsterdam) ziet wel de noodzaak van karaktervorming, maar er komt gewoon geen bal van terecht. Mensen bepalen toch zelf wat ze doen. ‘De interne secularisatie is sterker dan de karaktervormende invloed van de kerk, merkt Vreugdenhil in zijn eigen gemeente.’

Bas van der Graaf (PKN-predikant in Amsterdam) ziet karaktervorming als een hoge eis die mensen buiten de kerk nog verder vervreemdt van die kerk. Bovendien: ‘In mijn kerk zijn we vaak met hele andere zaken dan karaktervorming bezig, met daklozenprojecten bijvoorbeeld.’

Daklozenprojecten

Dat zijn boeiende waarnemingen! Ze vragen ook wel om reactie. Tegen Tim Vreugdenhil zou ik willen zeggen: dat kon inderdaad wel eens waar zijn, dat de vormende kracht van de seculariatie veel sterker is dan de vormende kracht van het evangelie van Jezus. Maar is het dan niet juist dé uitdaging om wegen te zoeken waarlangs die karaktervormende kracht van het evangelie kan worden ervaren? En tegenBas van der Graaf zou ik willen zeggen: Wat fantastisch dat jullie met daklozenprojecten bezig zijn! Maar heb je al eens overwogen dat het daarmee bezig zijn heel sterk karaktervormend zou kunnen zijn? Maar dat je dat dan wel door middel van onderwijs en toerusting moet expliciteren?

Een club van vrome vrienden?

Op dat laatste hoop ik nog een keer in te gaan. Maar een volgende blogpost over dit thema zal eerst worden gewijd aan de buitengewoon vervreemdende gedachte van Arjen Plaisier (scriba van de PKN) dat een kerk die bezig is met karaktervorming op gevaarlijk spoor zit: je wordt zomaar ‘een club van vrome vrienden’!

p.s. 1 de titel van deze blogserie is een toespeling op een verwante serie: ‘Gezocht: duurzame spiritualiteit‘. Ik zal in de volgende blogposts proberen te laten zien dat een kerk die karakters wil vormen een kerk is die primair veel meer aandacht aan spiritualiteit moet geven

p.s. 2 de titel van deze blogserie is direct ontleend aan de lezing die dr. Herman Paul hield bij de presentatie van het genoemde boek. Die lezing is hier te vinden: Een wending naar de kerk. Citaat: ‘Wat  betekent de imitatio Christi, de navolging van Christus, voor onze zelfbeelden, voor onze carrières, voor onze bezittingen, voor onze relaties? Dat dokter je niet in je eentje uit en leer je al evenmin uit een boek. Daarvoor heb je voorbeelden, aanmoediging, opscherping en misschien zelfs correctie nodig van een gemeenschap die jou niet alleen geloofswaarheden aanreikt, maar ook jouw karakter vormt.’