vrijheidHet jaarthema voor het bevrijdingsfeest van 2013 is: Vrijheid spreek je af. Het dient als inspiratie voor organisatoren van herdenkingen en vieringen, aldus de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Dat is ook de reden dat we in de Plantagekerk ermee aan de slag wilden. Toch hebben we een alternatief thema gekozen.

Op de site www.watisnoudievrijheid.nl verscheen een animatiefilmpje van Remco Lok met deze beginzin: ‘Als je iets van tevoren afspreekt is het al geen vrijheid meer, maar en afspraak.’ Nu wordt in de toelichting bij het jaarthema verwezen naar het feit dat de vrede die tot stand kwam na de Tweede Wereldoorlog niet een beslissende slag de doorslag gaf maar een handtekening aan een tafel (in Hotel De Wereld in Wageningen). De vrijheid begon toen met afspraken op papier.

Dat is historisch gezien natuurlijk waar en ook interessant, maar vandaag de dag roep een uitspraak als ‘Vrijheid spreek je af’ eerder scepsis op dan inspiratie. En als je als kerk – in de beeldvorming van velen een plek die aan elkaar hangt van regels en afspraken – met dit thema aan de slag gaat, heb je een boel uit te leggen. Afspraken beperken de vrijheid juist.

Daarom hebben we gekozen voor een variatie op het thema: Vrijheid leef je uit! Vrijheid is iets om te vieren! Vrijheid breng je in de praktijk en is geen zaak van papieren afspraken!

Voor mij staat de week die vandaag begonnen is in het teken van de vrijheid. Vandaag geef ik preekcolleges in Kampen waar we twee preken van studenten bespreken rond het thema vrijheid (over Johannes 8:36 en 2 Korintiërs 3:17). En zelf hoop ik zondag 5 mei in drie diensten voor te gaan waarin het thema ‘Vrijheid leef je uit’ tot klinken komt.

‘Vrijheid leef je uit.’ Is dat wat er in de kerk ook daadwerkelijk gebeurt? Is de kerk als voorhoede van het koninkrijk van God bij uitstek de plaats waar je in vrijheid met elkaar omgaat en waar vrijheid één van de belangrijkste kernwaarden van samenleven is? Daar is best nog het een en ander over te zeggen. Kerken staan vaak ook bekend om hun krampachtigheid, hun behoud- en controlezucht. Veel christenen ervaren de kerk waar ze deel van uit maken helemaal niet als een veilige plaats waar ze vrij zijn of tenminste kunnen oefenen om te leren leven in de vrijheid van de Geest. Velen voelen zich niet vrij om voor de dag te komen met wat ze moeilijk vinden, of om de gaven in te zetten die ze van God gekregen hebben, of om vrijmoedig te spreken over wat hen in geloof bezig houdt.

Er lijkt juist ook veel angst te zijn: onvrijheid, onveiligheid. Dat doet me denken aan het motto van bevrijdingsdag 2001: ‘Vrijheid is leven zonder angst’. Is de kerk de plek waar ik kan leven en zijn zonder angst?

Een zondag stil staan bij ‘Vrijheid leef je uit’ is dus ook allereerst een herontdekking van de vrijheid die de Geest van Jezus met zich meebrengt.