Tijdens mijn hernieuwde ontdekkingstocht rond het werk van de heilige Geest stond ik gisteravond opeens weer met het boek ‘Wandelen door de Geest’ van Jim Packer in mijn handen. Het staat al jaren op de plank. Het minimale aantal onderstrepingen dat ik aantref, bewijst dat ik het nooit echt gelezen heb. Dat moet nu dan maar. En na een paar halve uurtjes kom ik tot het inzicht dat dit nog altijd een heel belangrijk boek is als het gaat om een gezonde theologische doordenking van de charismatische vernieuwing.
Vernieuwd verlangen
Naar mijn indruk is die doordenking ook erg actueel. Ik zie vrij breed een vernieuwd verlangen naar meer van de heilige Geest. En als je nog geen kennis hebt genomen van de leiderschapsconferentie ‘There is More‘ van 8 tot 10 september 2016, dan is het nu het moment om dat wel te doen.
Want die conferentie is duidelijk charismatisch geïnspireerd. Bewust formuleer ik niet: die conferentie zit in charismatisch vaarwater, want dan is het oordeel al bij voorbaat geveld. Het is een charismatisch geïnspireerde conferentie. Dat blijkt uit de nadruk op: ‘geestelijke vernieuwing binnen de kerk’, ‘intens verlangen naar een herleving in de kerk’, ‘geloof dat bekrachtiging van leiders en voorgangers door gebed en handoplegging van groot belang is voor het Lichaam van Christus’, beide hoofdsprekers hebben ‘een krachtige bediening, waarbij velen worden geraakt door Gods Geest’.
Charismatisch
Nu ben ik (theologisch en spiritueel) gevormd in een omgeving waar het woord ‘charismatisch’ bijvoorbaat (enigszins of erg) verdacht is. Dat is natuurlijk heel jammer, en het kost me nog aardig wat om daar los van te komen. Het schrijven van deze blogpost is een manier om daarin weer een stap te zetten. En het lezen van het genoemde boek van Packer is daarbij ook meer dan behulpzaam. En deze passage trof me vanmorgen, terwijl ik in mijn dagelijkse half uurtje fietsen op de hometrainer, verdiepte in enkele delen uit ‘Wandelen door de Geest’ (blz. 167):
Een van de belangrijkste vragen die men tegenwoordig in de evangelische beweging kan stellen, is of men vóór of tegen de charismatische vernieuwing is. Het is een kwalijke, polariserende, verdeeldheid zaaiende vraag, die ook kenmerkend was voor de gemeente van Corinthe. Gewoonlijk beantwoord ik die vraag door te stellen dat ik voor de Heilige Geest ben.
Dat antwoord neem ik graag over. Ben ik vóór of tegen de charismatische vernieuwing? Ik ben vóór de heilige Geest!
Een beweging uit God
Packer is in zijn boek beslist ook behoorlijk kritisch op bepaalde uitingen (en uitwassen) van de charismatische beweging. Maar hij stelt op basis van dé twee belangrijkste bijbelse ijkpunten (leer: gaat het om Christus in al zijn volheid? moraal: staat gehoorzaamheid aan Gods geboden en een zuiver leven centraal?) zonder reserve (blz. 180):
Als we deze maatstaven toepassen op de charismatische beweging, dan wordt onmiddellijk duidelijk dat deze beweging uit God is. Wat voor bedreigingen en in sommige gevallen misschien wel occulte en valse spiritualiteit we aan de periferie van de beweging ook denken te onderkennen (en welke opwekkingsbeweging heeft dit soort dingen als uitwassen niet vertoond?), het gaat in de beweging om de bevordering van het trinitarische geloof, de persoonlijke gemeenschap met de goddelijke Heiland en Here, die we in het Nieuwe Testament ontmoeten, om bekering, gehoorzaamheid en de liefde tot medechristenen, die in allerlei bedieningen tot uiting komt – met daaraan gepaard een ijver voor evangelieverkondiging waar menig degelijk kerkmens jaloers op zou kunnen zijn.
Vervolgens somt Packer twaalf positieve aspecten van de charismatische beweging op (blz. 180-186; de tien valkuilen mag je zelf opzoeken: blz. 186-192):
- Christus staat in het middelpunt
- Leven in de kracht van de Geest
- Emotie die tot uiting komt
- Een leven van gebed
- Vreugde
- Iedereen is volledig bij de eredienst betrokken
- In het lichaam van Christus heeft een ieder zijn taak
- Evangelisatiedrang
- Het werk in kleine kringen
- De houding tegenover de structuur van de kerk
- Leven in gemeenschap
- Edelmoedig geven
Ben ik vóór of tegen de charismatische vernieuwing? Ik ben vóór de heilige Geest en verlang er naar om hem en zijn werk beter en intensiever te leren kennen en ervaren.
Eer de Heilige Geest!
In het laatste hoofdstuk van zijn boek benadrukt hij twee cruciale overtuigingen:
- Te allen tijde is het de cruciale taak van de christelijke theologie zich een goed begrip van de Heilige Geest te vormen.
- Het eren van de Heilige Geest is momenteel de cruciale taak in christelijk discipelschap
En als uitsmijter dan nog dit citaat (blz. 231-232):
Als de bediening van de Geest weinig aandacht krijgt en we ons uitsluitend met andere dingen bezig houden, het verlangen naar het leven in de Geest zeer waarschijnlijk ook verwaarloosd zal worden. Dan vervalt de kerk, zoals dat in grote delen van de kerk ook nu al het geval is, of tot een routinematig christelijk farizeïsme, of tot de geestelijke tegenhanger van onverschilligheid en gezapigheid, of misschien tot een vermenging van beide.
De huidige kerk in het Westen laat duidelijk zien hoe belangrijk het is aandacht te blijven besteden aan de leer van de Heilige Geest. In de meeste gemeenten, zelfs in de meest rechtzinnige, valt helaas maar al te zeer een gebrek aan goddelijke kracht en levendigheid te bespeuren. Het tegenwoordige verlangen naar kerkvernieuwing, wat ware vernieuwing dan ook moge betekenen (en het probleem is dat velen daar geen idee over hebben) vereist dat we de goddelijke Vernieuwer leren kennen.
29/06/2016 op 12:03
Inderdaad, Jos, 1988 Keep in step with the Spirit. Was Packer het ook niet die zei dat de Spirit het voetlicht was op het podium van het theater waar Christus in het volle licht kwam te staan…? We gingen naar huis en waren vol van die centrale figuur van het spel. Over het voetlicht werd nauwelijks gesproken. Hoop dat je inderdaad christologie en pneumatologie bij elkaar houdt.
29/06/2016 op 12:39
Dank voor je reactie, Kees! Maar is er nu juist met dat beeld van de ‘Geest als voetlicht op het podium van het theater waar Christus in het volle licht kwam staan’ niet ook wat mis? Wie de Geest ‘degradeert’ tot voeticht, kan hem nauwelijk nog zien als: persoon, kracht, levendmaker, trooster, bemoediger enzovoort. En het is volgens mij ook gewoon geen bijbels beeld. Waar in de Bijbel wordt de Geest het licht genoemd dat op Christus schijnt? Dat Christus centraal moet staan, daar zijn we het van harte over eens. Of het beeld van het licht daaraan het meeste recht doet, is voor mij sterk de vraag.
01/08/2016 op 22:44
Beste Jos, ‘Voor de Heilige Geest zijn’ is iets waar geen christen tegen kan zijn. Echter, zonder bijbelse context is een dergelijke uitspraak niet goed te duiden. Overtuigingen omtrent de werking van de Geest binnen de Kerk zijn niet eenduidig en voor sommige gelovigen ook verwarrend. Wat mij opvalt aan de charismatische vernieuwing en hoe deze zich manifesteert, is dat de beweging een eenzijdige focus heeft op sterke verbijzondering van de persoon van de Heilige Geest en de meer spectaculaire geestelijke gaven en uitingen. Dan heb ik het niet persé over de uitwassen in de periferie van de beweging. Waar het evangelie van Jezus wordt neergezet als het simple ‘A-B-C’ voor de gelovige, wordt deze vernieuwing van de Heilige Geest gebracht als het absolute summum voor de christen en is de persoon van de Heilige Geest het nieuwe middelpunt. De opkomst van de charismatische vernieuwing lijkt een uitvloeisel van het verlangen van vaak oprechte christenen om de innerlijk en uiterlijk gemarginaliseerde kerk nieuw leven in te blazen maar kan – naast een eenzijdige focus – blijkbaar alleen maar gepaard gaan met geestelijk spektakel en bijzondere spirtituele ervaringen, exclusief verbonden aan de komst en impartatie van vaak controversiële charismatische figuren.
De charismatische vernieuwing is in de kern en de periferie problematisch als dit het enige is wat zij te te bieden heeft. Vraagtekens stellen bij deze beweging – met de juiste hartsgesteldheid en liefde voor de charismatische broeder of zuster – lijkt mij geen kwalijke zaak. Geen vraagtekens stellen wel. De Kerk in de Westerse wereld staat onder druk van een alomvattende seculiere cultuur van individuele vrijheid en relativisme en het eigen onvermorgen om het evangelie the contextualiseren en te laten floreren. Onvoldoende kennis en toepassing van Gods Woord, remmemde tradities, toegeven aan de tijdsgeest, gebrek aan persoonlijke toewijding, tweespalt en de vele interne afleidendingen staan de Kerk in de weg. Harder gaan schreeuwen, interne focus en hopen op een ‘Deus Ex Machina’ voor de Kerk in de vorm van de zoveelste,vaak overgewaaide, ‘vernieuwing’ gaan niet persé helpen.
Jezus’ leven, dood en opstanding is het volle evangelie en het A t/m Z van elke gelovige. Hierop wijzen en van overtuigen is een van de belangrijkste taken van de Heilige Geest (zie bijvoorbeeld Johannes 16:13-15). Jezus heeft ons de Trooster belooft die niet naar zichzelf wijst maar ons toerust in een leven van discipelschap gericht op Jezus. Dit is de kern van geestelijk groei voor de inviduele gelovige en de Kerk en het is een smalle weg, vaak zonder uiterlijk geestelijk spektakel, sluipwegen en ‘instant’ sprituele boosts. Echte vernieuwing die al eeuwen bekend is en voor ons door genade beschikbaar is.