Toen een jonge moeder eens vroeg aan Brian McLaren waarover hij aan het schrijven was (ze zaten naast elkaar op een bankje op het vliegveld te wachten) gaf ze na McLarens antwoord terug (blz. 19):

U zegt dus dat het christendom niet erg christelijk meer is. U wilt dat het christendom weer christelijker wordt. Is dat het?

Zo begint hoofdstuk 1 van McLarens boek The Great Spiritual Migration (waarover ik in een langzaam tempo een serie blogposts schrijf – lees hier de eerdere blogposts: 1, 2 en 3).

McLaren stelt dat voor miljoenen mensen denken dat het christendom het erom gaat dat je als christen de juiste geloofsovertuigingen hebt. Christen zijn valt samen met het hebben van een gezonde leer. En als je kijkt naar de prioriteiten van veel christelijke leiders en instituten dan zou je al snel kunnen denken dat Jezus heeft gezegd (blz. 19):

‘U zult hen herkennen aan hun geloofsovertuigingen.’ ‘Dit is mijn gebod, dat jullie de juiste dogma’s geloven.’ ‘Voorwaar, voorwaar ik zeg u: ik geef u een nieuwe systematische theologie.’

Waar het McLaren in dit hoofdstuk (en in deel 1 van zijn boek dat drie hoofdsatukken bevat) om gaat is niet om te beweren dat geloofsovertuigingen onbelangrijk zijn. Uiteraard spelen overtuigingen een belangrijke rol in het christelijk geloof. We kunnen niet zonder. ook het boek van Brian McLaren staat bol van geloofsovertuigingen. Maar het punt is dat ze het punt niet zijn. Jezus zegt niet voor niks: ‘Aan de vrucht zul je hen herkennen.’ En: ‘Dit is mijn gebod: dat jullie elkaar liefhebben.’

Het gaat McLaren om een proces (migratie) waarin geloofsovertuigingen gedecentraliseerd worden: niet onze overtuigingen (‘beliefs‘) en de correctheid ervan moeten in het centrum van ons geloof (‘faith‘) staan, maar het gaan van de weg van de liefde. Het christelijk geloof is niet een geloofssysteem maar een manier van leven.

Van overtuigingen naar praktijken

Zelf zeg ik in mijn boek ‘Verlangen naar het goede leven‘ ongeveer hetzelfde (blz. 30):

Geloven is niet allereerst het hebben van een set christelijke overtuigingen, geloven is allereerst het participeren in een set christelijke praktijken.

En ik geloof steeds meer (dit is dus een overtuiging) dat dit waar is en dat dit nodig is om het christendom weer christelijk te maken: we rekenen elkaar niet af op de correctheid van onze geloofsovertuigingen maar we nemen elkaar mee op de weg van de liefde en in alle oefeningen en praktijken die daarbij horen. Wat is het belangrijk om weg te groeien van onze preoccupatie met juiste standpunten, correcte dogma’s, zuivere leer en fundamentele principes en om samen toe te groeien naar Christus en zijn liefde.

Ga de weg van de liefde

Ga de weg van de liefde. Dat zinnetje gaat deze veertigdagentijd met me mee omdat Efeziërs 5:1-2 mijn #40dagentekst2017 is (de blogpost gaat onder de afbeelding verder):

Bijbelse verhalen zijn ook niet de plaatsen waar we bewijsteksten voor onze dogma’s vinden. Het zijn ‘bodemloze bronnen van betekenis’ (‘bottomless wells of meaning’).

Brian McLaren maakte zelf jaren geleden de volledige instorting van zijn geloofssysteem mee (hij vertelt daarover een verhaal dat zich afspeelde onder een palo verde boom) Maar daarmee raakte hij niet zijn geloof kwijt. integendeel (blz. 28):

Nu, vele jaren later, is het allemaal zo helder: zoals een kiemplantje dat uit een kas wordt weggehaald, zo heeft mijn geloof niet alleen de instorting van het oude geloofssysteem overleefd – het is gegroeid en het bloeit zoals het nooit had kunne doen onder het glas.

Wat is geloof?

Als bijlage bij dit hoofdstuk schrijft McLaren een Appendix over ‘More on Beliefs’ waarin hij een pleidooi voert voor een beweging van een conceptueel geloof naar een realtioneel geloof. ook presenteert hij daar een viervoudig alternatief voor de centraliteit van geloofsovertuigingen (ik herhaal nog een keer dat McLare niet tegen geloofsovertuigingen is, maar de centraliteit ervan ter discussie stelt). Zijn vraag (blz. 220):

Kan het christelijk geloof van de toekomst worden gecentreerd rond iets anders dan een lijst van conceptuele geloofsovertuigingen?

Zijn antwoord (blz. 220-221):

Het alternatief kan worden voorgesteld als een ’tafel van verbinding’ (convening table) met vier poten: 1. een overtuigend verhaal, 2. inspirerende heiligen en voorgangers, 3. een betekenisvolle praktijk en 4. een visie op de toekomst.

McLaren rondt zijn verhaal over geloof als volgt af (blz. 228):

Het traditionele christendom heeft gefocust op een duidelijke lijst van voorgeschreven conceptuele geloofsovertuigingen, terwijl het verhaal, de heiligen, de praktijk en de visie op de toekomst wel aanwezig waren, maar op een secundaire manier en veel minder duidelijk. Ik stel voor dat het nu de tijd is om deze nadruk om te draaien en om samen te komen rond een robuuste tafel op vier poten, met brood en wijn in het midden, zodat we herinnerd worden aan Jezus.

Rond deze tafel vieren we de betekenis en de vreugde van de liefdevolle manier van leven die door Jezus belichaamd is. Rond deze tafel maken we verbinding met elkaar en worden we gevuld met de geweldloze, bevrijdende Geest van God zoals hij belichaamd is in Jezus. En rond deze tafel brengen we mensen bij elkaar om hen toe te rusten voor Gods missie zodat meer en meer van ons de belichaming van Christus in onze wereld kunnen worden, om bij te dragen aan het goede voor iedereen.

Dit is goed nieuws, vol vreugde, voor alle mensen – goed nieuws om in te geloven, goed nieuws om te delen, goed nieuws om een grote spirituele migratie te ontketenen.