Naast woorden als stilte, meditatie en rust, merk ik steeds vaker dat het woord contemplatie ook een veelbelovende wereld open legt.

Het wordt me aangereikt vanuit met name de rooms-katholieke geloofstraditie. Maar ook in meer seculiere contexten worden de woorden contemplatie en contemplatief naar mijn idee steeds vaker gebruikt.

Contemplatie staat daarbij voor enerzijds reflectie: een nadenkende manier van stilte beoefenen. Anderzijds staat contemplatie voor aandachtig aanwezig zijn in het hier en nu. En als christen vul ik dat dan aan met: aandachtig aanwezig zijn in Gods aanwezigheid.

Tempel

Het begrip contemplatie kan in veel betekenissen worden gebruikt, zoals: aanschouwen, diep nadenken, overpeinzen, stil aanwezig zijn. Maar ik vind het vooral helpend om te zien dat het woord contemplatie het woord tempel bevat, een afgebakend heilig gebied (‘con’ is: met; ‘templum’ is: tempel). Tempel staat voor de heilige ruimte waar Gods aanwezigheid is.

Deze woorden uit Psalm 27 geven hier voor mij een mooie inkleuring van:

‘Ik vraag aan de HEER één ding, het enige wat ik verlang: wonen in het ​huis​ van de HEER alle dagen van mijn leven, om de ​liefde​ van de HEER te aanschouwen, hem te ontmoeten in zijn tempel. Mijn ​hart​ zegt u na: ‘Zoek mijn nabijheid!’ Uw nabijheid, HEER, wil ik zoeken.’

Hierbij bedenk ik dat ook de mens zelf een tempel van God is.

‘Of weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de ​heilige​ Geest, die in u woont en die u ontvangen hebt van God.’
(1 Korintiërs 6:19)

De mens die op zoek is naar de aanwezigheid van God, is ook zelf een plaats van Gods aanwezigheid.  

Aandachtige aanwezigheid

De stilte zoeken langs de weg van contemplatie is dus: komen in Gods aandachtige aanwezigheid die ik allereerst geloof, en die ik soms ook ervaar, doordat het rustig wordt en stil van binnen. Er stroomt dankbaarheid. Er is vrede. Want God is er. Hij is genadig aanwezig. Hij is aandachtig aanwezig.

En ik ben ook aanwezig, niet langer verstrooid door alles wat zich aandient in mijn leven, niet langer bezig met van alles en nog wat (hoe goed dat van alles en nog wat ook kan zijn), ook niet meer met woorden en gedachten (hoe goed ook). Nee, enkel aanwezig in het hier en nu, aandachtig, verstild, verwonderd over Gods vriendelijke aanwezigheid. Voorbij de woorden.

‘Nee, ik heb mijn ziel tot rust gebracht’
(Psalm 131:2).

Reflectievragen

  1. Wat spreekt je in de overwegingen hierboven het meeste aan?
  2. Aan welke van de genoemde bijbelteksten wil je nu nog wat tijd en aandacht geven?
  3. Wat betekent het woord ’tempel’ voor jou? Waar denk je aan?

Ruimte voor U

Een prachtig lied van Sela gaat precies over die ruimte, die aanwezigheid, die tempel. Luister er hieronder naar.