Op 28 april verscheen het Missional Manifesto (waaraan ook de naam van Tim Keller is verbonden). Hieronder volgt een vertaling van het document  (eerste aanzet door Arjen Vreugdenhil, door mij her en der aangepast; verbetersuggesties zijn meer dan welkom, want vertalen is niet mijn vak).

Het is goed bij dit document om in het vizier te hebben dat er in Amerika een stevige discussie gaande is rond termen als ‘missional’, ‘missionary’, ‘missio Dei’, ‘emerging’ en ‘emergent’, en dat het manifest een poging is om te komen tot een helderder en breed gedragen (orthodoxe) begripsbepaling rond het woord ‘missional’ (omdat dat begrip ook nogal eens verbonden wordt met meer liberaal-theologische opvattingen, waarbij dan nog weer een complcerende factor is dat sommigen die zich rekenen tot de ‘emerging’ of ‘emergent’ beweging het onterecht vinden dat hun theologie als liberaal wordt afgeserveerd). Het woord ‘missional’ blijft hieronder dan ook onvertaald. In het Nederlands is hier niet zo gemakkelijk een equivalent voor te bedenken.

Grofweg zou je naar de Nederlandse context toe vertaald kunnen stellen dat de uitdrukking ‘missionaire kerk’ wordt geassocieerd met kerken die missionaire programma’s hebben maar het in de kern niet zijn, terwijl een ‘missional kerk’ dan een kerk is die Gods missie tot de kern van haar kerk-zijn maakt: alles gebeurt in dienstbaarheid aan Gods missie. In termen van Tim Keller in zijn artikel The Missional Church:

Some churches certainly did ‘evangelism’ as one ministry among many. But the church in the West had not become completely ‘missional’ — adapting and reformulating absolutely everything it did in worship, discipleship, community, and service — so as to be engaged with the non-Christian society around it.

Dan volgt nu de vertaling van de complete tekst van het Missional Manifesto.

PREAMBULE

God is een zendende God, een missionaire God, die zijn volk — de kerk — geroepen heeft om missionaire vertegenwoordigers te zijn van zijn liefde en glorie. Het concept ‘missional’ is bij uitstek de belichaming van deze gedachte. Dit manifest is erop gericht de kerk te dienen door haar roeping te verduidelijken en haar te helpen om Gods zending in de wereld van vandaag theologisch te verstaan en in de praktijk te brengen. Hoewel vaak word gesteld dat ‘Gods kerk een missie heeft’, is het volgens een ‘missional’ theologie juister om te zeggen dat ‘Gods missie een kerk heeft’ (Ef. 3:7-13).

Een van de doelstellingen van de theologie is het om de betekenis van woorden te bewaken en zo de waarheid hoog te houden en een bijbels wereldbeeld onder woorden te brengen binnen de geloofsgemeenschap. Het is in het bijzonder belangrijk de integriteit van het woord ‘missional’ terug te winnen. Het ligt niet onze bedoeling (of binnen ons bereik) om woorden te definiëren voor anderen, maar het leek ons helpend om ons te beschrijven en te definiëren hoe wij de term gebruiken — en om anderen uit te nodigen hetzelfde te doen. Een bijbelgetrouw, ‘missionaal’ verstaan van God en de kerk is essentieel voor de verdere ontwikkeling van onze rol in zijn zending, en zo ook voor de dynamiek van het Christendom in de wereld.

Allereerst moet duidelijk zijn wat ‘missional’ niet betekent. ‘Missional’ is niet synoniem met bewegingen die proberen het Christendom te cultureel te contextualiseren, kerkgroei te implementeren, of in maatschappelijke actiebetrokken te zijn. Het woord ‘missional’ kan dat allemaal wel omvatten, maar het is niet tot een hiervan beperkt.

Het goed begrijpen van de betekenis van ‘missionaal’ begint met het erkennen van Gods missionaire karakter. De Vader is de bron van missie, de Zoon is de belichamelijking van die missie, en missie wordt ten uitvoer gebracht in de kracht van de Geest. Naar zijn aard is God ‘de zendende’ die het initiatief neemt om zijn hele schepping te verlossen. In het Johannes-evangelie sprak Jezus consequent over zichzelf als ‘gezonden’, en in het verlengde daarvan gaf hij zijn discipelen een opdracht tot datzelfde doel (Joh. 17:3, 8, 18, 21, 23, 25). Als het ‘gezonden’ volk van God is de kerk het instrument van zijn missie (Joh. 20:21).

Een sterke fundering in het evangelie, gehoorzaamheid aan Christus en een houding tegenover de wereld zijn wezenlijke elementen voor zowel individuen als kerken die ‘missional’ willen leven. Een ‘missional’ gemeenschap is een gemeenschap die missie ziet als zowel haar oorspronkelijke drijfveer als haar organisatorische principe (Hand. 1:8). Ze neemt dienovereenkomstig haar beslissingen, in het geloof dat Christus zijn volgelingen in de wereld zendt, precies zoals de Vader hem in de wereld zond.

Het is daarom terecht dat de kerk alle gelovigen bemoedigt om hun primaire roeping als ambassadeurs van Christus (2 Kor. 5:20)  uit te leven voor hen die Jezus niet kennen. De bediening van de verzoening is toepasbaar zowel binnen de eigen cultuur als door middel van interculturele bediening over heel de wereld. In die zin is iedere gelovige een zendeling, door de Geest in een niet-christelijke cultuur gezonden om met heel zijn of haar leven te zoeken naar een vollediger participatie in Gods missie.

‘Missional’ staat voor een belangrijke verschuiving in de manier waarop we de kerk verstaan. Aan ons als het volk van een missionaire God is het toevertrouwd om te participeren in de wereld op dezelfde manier als hij dat doet— door ons toe te wijden aan de taak om zijn ambassadeurs te zijn. ‘Missional’ is het perspectief van waaruit we mensen zien zoals God dat doet, en van waaruit we actief betrokken om hen te bereiken. De kerk die zich geeft aan de missie is de kerk zoals God haar bedoeld heeft.

STELLINGEN

1. Gezag. Als openbaring van Gods eigen karakter, kunnen we de missie van God alleen werkelijk verstaan door wat geopenbaard is in de Schriften. Daarom moet ons verstaan van de missio Dei en de ‘missional’ kerk altijd gestuurd en gevormd worden door, en kan het niet in strijd zijn met, Gods geopenbaarde Woord in de Schrift.

2. Evangelie. Wij bevestigen dat God, die heiliger is dan wij ons kunnen voorstellen, met ontferming heeft omgezien naar een mensheid die bestaat uit mensen die zondiger zijn dan we geneigd zijn toe te geven, en Jezus de geschiedenis heeft ingezonden om zijn koninkrijk te vestigen en mensen en de wereld met zichzelf de verzoenen. Jezus, wiens liefde uitbundiger is dan wij kunnen meten, gaf zijn leven als een plaatsvervangende dood aan het kruis en werd lichamelijk opgewekt, waardoor hij Gods toorn stilde. Als iemand berouw heeft van zijn zonde, de messias als Heer belijdt, en gelooft in zijn opstanding, dan ontvangt hij door Gods genade wat de Bijbel definieert als een nieuw en eeuwig leven. Alle gelovigen worden dan samengebracht in de kerk, een verbondsgemeenschap die als ‘vertegenwoordigers van de verzoening’ actief zijn om het evangelie te verkondigen en uit te leven.

3. Koninkrijk. We bevestigen dat het evangelie het goede nieuws van Gods koninkrijk is. Het koninkrijk is de actieve en allesomvattende heerschappij van God over zijn hele schepping. De soevereine regering van God brengt rechtvaardigheid (de juiste relaties met God, anderen en de schepping), herstelt gerechtigheid, en brengt genezing voor een gebroken wereld. Het koninkrijk van God is begonnen maar is er tegelijk ‘nog niet’. Het zal pas volledig worden geopenbaard als Jezus terugkomt. De kerk, geboren in de begintijd van het koninkrijk, dient als een vertegenwoordiger van de Koning in het ‘reeds en nog niet’ van het koninkrijk door het evangelie te verkondigen en te verspreiden, en haar implicaties in de praktijk te brengen.

4. Missie. We bevestigen dat de missio Dei de missie is van de drie-enige God om zichzelf te verheerlijken. God doet dit door in de deze wereld zondige mensen te verlossen en, in de toekomst, de verdorven schepping te herstellen. De Vader zond de Zoon om deze verlossing te volbrengen, en zendt de Geest om deze verlossing toe te passen aan de harten van mannen en vrouwen. Onderdeel van Gods missie is demissio ecclesia waardoor hij de kerk kracht verleent tot getuigenis en tot dienst die leidt tot getuigenis. Gelovigen worden geroepen om het evangelie te delen met mensen met als doel dat zij Christus kunnen leren kennen. In de beweging vanuit God, via de kerk, naar de wereld, resulteert Gods verlossende werk erin dat mensen uit elke stam, taal en natie reageren met levenslange aanbidding van God. Uiteindelijk zal de missio Dei de hele schepping omvatten als God een nieuwe hemel en een nieuwe aarde schept.

5. Kerk. De kerk is teken en instrument van het koninkrijk van God, voortgebracht door het evangelie van het koninkrijk, en belast met de missie van het koninkrijk. De kerk is een verbondsgemeenschap van onvolmaakte maar verloste gelovigen die leven in onze wereld. Volgelingen van Christus geven niet in een isolement met hun leven vorm aan hun missie, veeleer brengt de Geest van God gelovigen bij elkaar in plaatselijke christelijke gemeenschappen, oftewel kerken. Het is in en door zulke gemeenschappen dat hun missie in de wereld wordt versterkt.

6. Christocentrisch. We geloven dat Jezus het centrum is van Gods plan. Hieruit volgt dat de kerk, als het lichaam van Christus, het primaire middel is van Gods missie voor zijn wereld. We bevestigen dat, hoewel Gods werk en aanwezigheid niet beperkt is tot de kerk, de verkondiging van het evangelie van Christus toch vooral plaats vindt via de kerk en de gelovigen. Leden van de kerk worden, levend door de kracht van de Geest, in hun houding en hun daden gevormd naar het beeld van Christus .

7. Discipelen maken. We geloven dat het maken van discipelen van de volken de essentie is van de missie van God (Mateüs 28:18-20). Het evangelie roept mensen om door geloof en bekering te reageren op het goede nieuws van het Koninkrijk, in en door de kracht van het evangelie. Het tot volwassenheid brengen van gelovigen behoort tot het werk van de kerk doordat ze hen die hun vertrouwen op Jezus hebben gesteld begeleiden van geestelijk kindschap naar geestelijke volwassenheid (Kolossenzen 1:28). Dit betekent dat de kerk haar leden traint om leiders te zijn in het doen van rechtvaardige daden en in dienstbaarheid aan de armen evenals in het in de praktijk brengen van de implicaties van hun geloof in het bedrijfsleven, de kunst, de politiek, de wetenschap, de thuissituatie, en in heel het leven. Doordat de kerk discipelen maakt, rust ze hen toe om hun geloof invloed te laten hebben op elk terrein van hun leven, privé en openbaar.

8. Dualiteit. We geloven dat de missie en de verantwoordelijkheid van de kerk zowel de verkondiging van het evangelie betreft als de demonstratie ervan. Van Jezus leren we dat de waarheid moet worden verkondigd met gezag, en moet worden geleefd vanuit genade. De kerk moet voortdurend het evangelie brengen, vol liefde reageren op menselijke behoeften, en ook ‘zich inzetten voor de bloei van de stad’ (Jerermia 29:7). Door de consequenties van het evangelie vorm te geven in haar leven, biedt de ‘missional’ kerk een verbale verdediging en een levend voorbeeld van de kracht van het evangelie.

9. Universaliteit. We geloven dat Gods missie, en daarmee de missie van zijn volk, zich uitstrekt naar elk volk, elke natie, stam en taal; naar mensen van elk geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, maatschappelijke klasse, en religieuze overtuiging (of gebrek daaraan). Een ‘missional’ kerk zal diversiteit daarom doelgericht omarmen op plaatselijk niveau, en zal maatschappelijke, culturele en geografische grenzen oversteken als vertegenwoordigers van de missio Dei. Bovendien omvat Gods missie overal en altijd elk aspect van het leven: persoonlijk, in het gezin, maatschappelijk, cultureel en economisch. Dit is gebaseerd op de universele autoriteit en heerschappij van Jezus Christus.

10. Toepassing. We geloven dat de missie van de kerk wordt voortgezet in de getalsmatige en geestelijke groei van de volgelingen van Christus (discipelschap), in de groei van het aantal gemeenten (kerkplanting), in het toegewijd aan Gods koninkrijk (levend onder zijn heerschappij), in het uitbreiden van Gods roem over heel de aarde (aanbidding), en in het doen van het goede in de naam van Christus (werken van barmhartigheid).

Omdat wij deze dingen geloven, voelen wij ons gedwongen tot actie. Wij dringen erop aan bij Gods volk om een eenheid te vormen rond de heerschappij van Jezus, het ‘missional’ karakter van zijn kerk, en de realiteit van zijn koninkrijk. We nodigen het lichaam van Christus overal uit om mensen en de wereld te zien door de bril van Gods koninkrijk, om heilig te leven als leerlingen van Jezus, en om samen als de kerk hem doelgericht te representeren. We bevestigen dat Jezus naar de wereld werd gezonden om Gods bedoeling te vervullen door zijn volmaakte leven, zijn plaatsvervangende dood, en zijn lichamelijke opstanding, zodat verlossing voor ons beschikbaar kwam. Met Christus als onze focus, zijn koninkrijk als onze bestemming en zijn Geest als onze krachtbron aanvaarden wij het voorrecht en de vreugde van zijn missie.