Ik weet het, de uitdrukking ‘als God worden’ kan gemakkelijk misverstanden oproepen. Was niet de oerzonde van de mens dat hij als God wilde zijn?
Maar dat gaat toch over heel iets anders, namelijk over zoiets als op Gods stoel gaan zitten, hem geen Heer willen laten zijn. Aandacht voor de ‘vergoddelijking van de mens’ (theosis) vooronderstelt nu juist dát intense verlangen: dat God helemaal Heer is over alle aspecten van ons leven en van ons zijn. Bovendien was het ‘als God willen zijn’ van de zondeval een verlangen zonder Christus, terwijl in de theosis juist Jezus Christus centraal staat. Sommigen willen daarom ook liever van christosis spreken dan van theosis (zie deze dissertatie: CHRISTOSIS: Pauline Soteriology in Light of Deification in Irenaeus and Cyryllus of Alexandria).
Dick Moes, die een dissertatie schreef over ‘Het cultiveren van een leven dat uit God voortkomt: Leven met Christus in de Vader door het voorschot van de Heilige Geest‘, besteedde in zijn studie ook uitgebreide aandacht aan het thema van de theosis. Waarom? In zijn woorden:
1. Theosis is important for the Christian faith, first of all, because theosis is the ultimate goal of the Christian faith (Romans 8:29-30; Philippians 3:21; Hebrews 2:10; 2 Peter 1:4). This is already a reality today for those who are in Christ (2 Corinthians 5:17; Colossians 3:3). This increasingly becomes a reality as we abide in Christ through faith and are regenerated, sanctified and glorified. Jesus’ death on the cross is the rock solid foundation that makes this possible (compare 2 Corinthians 5:17 [new creation] with the verses 18-21 that follow [reconciliation]).
2. Theosis is important for the Christian faith, in the second place, because it seems that we have reduced the gospel to being primarily about justification by faith. Yet, while incredibly important, justification by faith is only a subset of the overarching goal of theosis. In doing so, we have not only reduced the gospel, but also impoverished it. Thus, by resourcing theosis we are able to reframe the Christian faith and the theological discussion.
Aandacht voor theosis is dus niets minder dan een poging om een gereduceerd en verarmd evangelie opnieuw te doordenken en te positioneren.
Via onderstaande link kom je terecht in een document waarin Dick Moes samenvattend zijn bevindingen rond theosis doorgeeft. Het document kent de volgende paragrafen:
1. Introduction and the Patristic tradition
2. The Eastern Orthodox tradition
3. The Roman Catholic tradition
4. The Lutheran tradition
5. The Reformed tradition
6. The Methodist-Holiness traditions
7. A word of caution about the will and theosis
8. The Baptist tradition
9. Glorification and theosis
10. Spiritual formation and theosis
Download en lees: Dick Moes THEOSIS
03/10/2012 op 15:57
Hier wat uitgebreider dan op twitter. Luisterde net naar Mike Reeves via theopedia over de Drie-Eenheid.
Vraag van de Westerse kerk: hoe kan de een drie zijn? Uitgangspunt is dat onder de Drie-eenheid iets is wat goddelijk is, een soort goddelijke substantie waarin die drie delen. En die substantie, essentie is wat fundamenteel voor God is. Theosis wordt dan delen in de goddelijke substantie, en klinkt als ketterij.
Maar de Oosterse kerk had een andere vraag: hoe kunnen de drie een zijn? Hun antwoord: Gods essentie is dat hij Vader, Zoon en Heilige Geest is. Daaronder is niks, geen substantie. Hoe zijn de drie dan een? Door hun wederzijdse liefde. God is Vader, Zoon en Heilige Geest die elkaar liefhebben. De drie zijn geen individuen – die afgesplitst kunnen worden – maar personen die door hun relaties bestaan. Theosis betekent opgenomen worden in deze gemeenschap van liefde. En omdat er niet zoiets is als een gemeenschappelijke Goddelijke substantie is daar het probleem niet.
Ik merkte dat ik wat dat betreft ook “Westers” dacht; onder de Drie-eenheid vermoedde ik toch altijd nog een soort verborgen bodem. En ik denk, dat ik daar niet de enige in ben.
03/10/2012 op 17:35
Mooi Jos. Hebreeën 2:10 kende ik nog niet. Die voeg ik toe aan mijn lijstje.
Warme groet,
Henno
08/10/2012 op 08:29
Oeff!! Wat een inzichtgevende uitleg van Pieter. Met rode oortjes was ik als geloofsleerling op zoek naar het specifieke van de Geest, vanwege het persoon zijn van ook de Geest. Het zou wel eens kunnen zijn dat het specifieke van de Geest is: liefhebben van Vader en Zoon en geliefd ijn door Vader en Zoon. Iets uniekers proberen te vinden is van de Geest een individu maken. Dank!
09/10/2012 op 08:58
Mooie blog Jos! Ben toevallig erg bezig met dat begrip deïficatie. Dat is vooral prachtig uitgewerkt in de Oosters Orthodoxe Kerk, maar ik zie dat Pieter dat ook al aangeeft. Aanbidden van God is hiervoor erg belangrijk denk ik. Dat is lastig voor evangelicalen, maar misschien ook wel voor christenen uit de reformatie. Wat is dat precies? Ik las een mooie uitspraak van George Mantzaridis:
“Worship is the center of the Church’s life. All its other activities—preaching, teaching, care, philanthropy—prepares or expresses its worshipping life, and therefore remain indeterminate and insipid without it. If worship is missing, the presence and work of the Church have no meaning, while with worship at the center, the presence and work of the Church, as of each particular member, acquire sense and purpose.”