De drie pijlers van dagelijks leven met God (2)

In de vorige blogpost introduceerde ik de ‘drie pijlers van de wereld’ zoals die door Benoît Standaert naar voren worden gebracht. Ze gaan terug op een Joodse vaderspreuk en daarmee wordt de vraag of dit ook een christelijke drieslag is. Ja, zegt Standaert volmondig. Hij illustreert dat met enkele voorbeelden waarvan ik er hier drie naar voren haal.

Handelingen 2:42

Standaert ziet de drieslag allereerst terug in de beschrijving van de christelijke levensweg zoals we die in Handelingen 2 vinden. Zij legden zich volhardend toe op (1) het onderricht van de apostelen en (2) het alles met elkaar delen, (3) het breken van het brood en (4) het gebed (blz. 24).

Er zijn dan zowel overeenkomsten als verschillen aan te wijzen. De volgorde is hier:

voorop de studie van de Thora (onderricht),
vervolgens de werken van barmhartigheid (alles met elkaar delen)
en dan de cultus (het gebed).

De drie pijlers zijn dus duidelijk terug te vinden, hoewel de volgorde iets anders is. Binnen dit geheel neemt het breken van het brood een wat bijzondere plaats in: het is een concrete en welbepaalde praktijk die in de visie van Standaert de drie pijlers als in een synthese samenbrengt.

Kolossenzen 3:12-17

Ook in een passage in de Kolossenzenbrief ziet Standaert de drie pijlers terug. uit dat gedeelte (3:12-17) haal ik hier nu het meest relevante gedeelte naar voren met vet gedrukt de drie pijlers, maar dan weer in andere woorden en vanuit een ander perspectief: Laat in uw hart de vrede van Christus heersen, want daartoe bent u geroepen als de leden van één lichaam. Wees ook dankbaar. Laat Christus’ woorden in al hun rijkdom in u wonen; onderricht en vermaan elkaar in alle wijsheid, zing met heel uw hart psalmen en hymnen voor God en liederen die de Geest u vol genade ingeeft. Doe alles wat u zegt of doet in de naam van de Heer Jezus, terwijl u God, de Vader, dankt door hem.

Hier zien we dus de drie pijlers in weer een andere volgorde:

de vrede van Christus kenmerkt de pijler van de werken van barmhartigheid,
de woorden van Christus staan voor de pijler van de studie van de Thora
en de naam van de Heer Jezus herinnert aan de cultus.

Lucas 10:25-11:13

In dit gedeelte uit het Lucasevangelie ziet Standaert de drie pijlers als volgt naar voren komen:

eerst een catechese over de naastenliefde in de gelijkenis over de barmhartige Samaritaan (Lucas 10:25-37) de werken van barmhartigheid
dan het onverdeeld luisteren naar het Woord in het verhaal over Marta en Maria (Lucas 10:38-42): de studie van de Thora
en tenslotte het onderwijs over het gebed (Lucas 11:1-13): de cultus.

En Standaert concludeert:

Met deze paar voorbeelden uit het Nieuwe Testament merken we hoe ook in de eerste christenheid de drievoudig as van onderricht, gebed en liefdesdienst het leven constant blijft bepalen.

Standaert ziet de drie pijlers ook terugkeren in de actualiteit van het kerkelijke leven (waarbij we dan uiteraard aan de Rooms-Katholieke Kerk moeten denken). Enkele voorbeelden:

A. Toen op de Synode te Rome in 1985 het Tweede Vaticaanse Concilie werd geëvalueerd, kwam deze slotformulering naar voren waarin de drieslag weer heel duidelijk is te herkennen:

Onder het Woord Gods
viert de Kerk de geheimen van Christus
voor het heil van de wereld.

B. Het programma voor de zogenaamde Nieuwe Evangelisatie kende een drieledige formule:

Ons geloof kennen,
het geloof vieren,
en het geloof beleven.

C. Ook in de Regel van Benedictus ontbreekt geen van de drie pijlers:

‘Niets stellen boven het werk Gods’: dat is een beroemde benedictijnse spreuk die het gebed tot absolute prioriteit voor de monnik maakt;
net zo belangrijk is de gastvrijheid, de humanitas: zo krijgen de werken van de barmhartigheid hun plek;
en de pijlers van de studie van de Thora komt naar voren in de lectio divina: de monnik is pas monnik in het licht van het Woord waarop hij zich dagelijks de beste uren van de dag op toelegt.

In de volgende en laatste blogpost verwerk ik de inspiratie van Standaert door iets te zeggen over de slogan (die wel wat oneerbiedig klinkt maar die je ook niet snel zult vergeten): Breng meer LOL in je leven met God!

En ik verklap vast dat LOL staat voor de drieslag (waarin de drie pijlers direct zijn te herkennen):