Geloven als een millennial (2) – Het millennial mysterie

Vandaag heb ik het boek ‘Het millennial mysterie’ van Jasper Scholten – zelf een millennial, geboren in 1986 – gelezen. Zoekend op internet op ‘millennials’ kwam ik zijn naam al snel tegen. In zijn boek beschrijft hij de onderliggende oorzaken die zorgen voor stress, twijfel en een gebrek aan zingeving bij millennials.

Jasper Scholten is geraakt door het gegeven dat millennials ogenschijnlijk alles hebben (ze zijn opgegroeid in ongekende welvaart, meer dan de helft is hoogopgeleid en werkgevers vechten om hun handtekening) maar dat toch het aantal depressies, burn-outs en zelfdodingen juist in deze groep de afgelopen jaren ontzettend is gestegen. Hoe kan dat?

Het is in deze en volgende blogs niet mijn bedoeling om een samenvattende en evenwichtige weergave te bieden van wat ik lees. Ik geef gewoon door wat mij getroffen heeft, wat ik waardevol of opvallend vind en waarvan ik denk dat het een bijdrage levert aan mijn eigen vraagstelling voor het studieproject ‘Geloven als een millennial’: “Hoe kan ik als predikant en hoe kunnen wij als Plantagekerk millennials helpen om in hun dagelijkse leven Jezus te volgen?”

Als je wat nader kennis wilt maken zou je bijvoorbeeld kunnen luisteren naar deze aflevering van de Positiviteitspodcast waarin Jasper wordt geïnterviewd over zijn boek:

Kenmerken

Jasper Scholten somt een zestal kenmerken van millennials op. Millennials zijn (blz. 52):

op zoek naar zingeving en geluk.
vaak gericht op kortetermijngeluk.
authentiek en hechten waarde aan authenticiteit.
prestatiegericht: ze zijn ambitieus en carrière-gericht.
saamhorig: ze hechten waarde aan gezamenlijkheid.
twijfelaars: ze weten niet goed wat ze willen.

De beste versie van onszelf worden

Als belangrijk aandachtspunt noemt hij ook dat veel millennials sterk gericht zijn op persoonlijke ontwikkeling (blz. 58-59):

Persoonlijke ontwikkeling valt voor velen ook onder het kopje zingeving. Het leven heeft zin als we de beste versie van onszelf kunnen worden.

Dit wordt met name in het laatste deel van het boek (antwoorden en oplossingen) weer opgepakt.

Een definitie

Dit is de definitie waar Jasper Scholten bij uitkomt (blz. 70):

Een groep individualistische mensen die veel waarde heeft leren hechten aan persoonlijke groei en waardering van anderen. Ze willen succesvol zijn, wat betekent dat ze gezien en beloond willen worden voor hun unieke bijdrage aan de wereld. Onder hun torenhoge ambitieniveau schuilt onzekerheid en prestatiedruk, omdat ze niet goed lijken te weten wat hun unieke bijdrage is.

Zelf vind ik het waardevol om de verschillende kenmerken die we bij veel millennials zien zo op een rijtje te hebben staan. Maar ik vind zelf de toonzetting wat aan de negatieve kant, bijvoorbeeld door dat begrip ‘individualistisch’ dat zo centraal komt te staan in de eerste zin.

Sowieso ben ik niet per se op zoek naar negatieve kwalificaties van millennials (of welke generatie dan ook maar). Ik probeer de definitie te herschrijven in een wat positievere toonzetting:

Millennials zijn vrouwen en mannen geboren tussen 1985 en 2000 die waarde hechten aan hun inidividualiteit, aan persoonlijke groei en ontwikkeling en aan waardering door andere mensen. Ze streven ernaar om succesvol te zijn en willen graag gezien en beloond worden voor hun unieke bijdrage aan de wereld. Hun hoge ambitieniveau gaat gepaard met enerzijds prestatiedruk en anderzijds onzekerheid over wat ze nu echt willen.

Drie spanningsvelden

Interessant is dat Jasper Scholten de kenmerken terugbrengt tot drie spanningsvelden die kenmerkend zijn voor het leven van millennials:

We weten niet wat we echt willen en ook niet hoe we daar eigenlijk achter kunnen komen.
Het lukt ons niet goed om om te gaan met de enorme hoeveelheid informatieprikkels en keuzemogelijkheden die op ons afkomen.
We vinden het moeilijk om een keuze te maken tussen enerzijds het eigen geluk en de eigen carrière en anderzijds het belang van de ander.

Is dit uniek?

Een aantekening hierbij: geldt veel van wat hier gezegd wordt niet ook voor andere generaties? Is het niet gegeven met mens-zijn? Die vraag is wat mij betreft niet per se kritisch of sceptisch bedoeld, alsof het een beetje onzin zou zijn om zo te onderscheiden in generaties met hun eigen kenmerken.

Ik denk dat we door te kijken naar millennials op het spoor komen van heel belangrijke en actuele levensvragen die velen bezig houden (niet alleen de millennials) en dat het wezenlijk is om in kerk-zijn voor deze levensvragen oog te hebben en ze ter sprake te brengen.

Sleutelrol

Daarbij komt dat de millennials wel degelijk een heel eigen generatie vormen met wellicht zelfs een sleutelrol. Daarover schrijft Robert Bridgeman iets interessants in het Voorwoord bij hetboek van Jasper Scholten:

‘Is dit alles?’ vroege eerdere generaties zich rondom hun veertigste af. Bij millennials begínt het volwassen leven met deze vraag. Licht kunnen we dat niet nemen. Het innerlijke gat, de leegte die menig millennial ervaart leidt tot ziekteverzuim, burn-out, depressie en zelfs zelfmoord. Deze generatie zit ook klem tussen twee ontwikkelingen. Enerzijds een maatschappelijk systeem dat gericht is op winst, controle en zelfverrijking. Anderzijds een nieuw paradigma dat veel meer gaat om delen, vrijheid en liefde. Eigenlijk zijn zij kinderen van de nieuwe tijd die liefdevol, bewust en vol compassie met elkaar en met de planeet om zouden willen. Ze denken in communities en in duurzaamheid. Het oude paradigma van angst en macht probeert hen echter te vangen.

Met andere woorden: de millennials zijn de eerste generatie die een nieuw tijdperk in rolt waartoe ze zich moet leren verhouden terwijl oudere generaties zich nog kunnen vastklampen aan oudere paradigma’s die voor millennials echter niet werken, ook omdat ze die niet van binnenuit kennen.

Zou het daarom ook niet goed zijn om juist naar deze generatie te luisteren omdat zij beter aanvoelen hoe de samenleving van de toekomst er uit gaat zien?

Gelukkig zijn

Voordat Jasper Scholten zijn boek afrondt met richtingwijzers, antwoorden en oplossingen om met de millennail-spanningsvelden om te kunnen gaan, staat hij eerst apart stil bij het streven naar geluk dat kenmerkend is voor millennials.

En daar zeg ik dan toch meteen weer bij: niet alleen voor millennials. De afgelopen weken heb ik, meded als mijn eigen voorbereiding op de thematiek van deze studieperiode, een prekenserie gehouden over ‘De kunst van het (on)gelukkig zijn’. Via de links hieronder vind je die vijf preken (audio-opname, youtube-video en in uitgeschreven vorm):

Het leren van die kunst is zeker urgent voor de millennial, maar ze is dat ook voor ieder mens. We hebben hier namelijk te maken met een van de meest fundamentele vragen van het menselijk bestaan, waar al eeuwenlang over wordt nagedacht: Wat is geluk? Hoe word ik gelukkig?

Misschien dat je wel zou kunnen zeggen: de millennialgeneratie zet deze vraag weer met een nieuwe urgentie op de agenda van de samenleving (en zeg ik erbij: van de kerk), omdat we in een nieuwe tijd leven die op een heel andere manier een aanslag doet op levensgeluk dan eerdere tijden.

Spiritualiteit en meditatie

Het voert nu wat te ver om alle handreikingen die het boek biedt op een rij te zetten. Maar duidelijk wordt wel dat Jasper Scholten vooral aandacht vraagt voor zingeving en spiritualiteit, meditatie en mindfulness als wegen waarlang millenials kunnen leren omgaan met de spanningsvelden die zij in hun leven ervaren.

Dat spreekt mij uiteraard aan, omdat ik op mijn eigen manier en vanuit een eigen perspectief ook aandacht vraag voor spiritualiteit, meditatie, contemplatie, aandachtigheid, rust, eenvoud en dat soort zaken die een antwoord kunnen zijn op een door velen ervaren spiritueel tekort in hun leven, een spiritueel tekort dat ook de bron lijkt te zijn van veel millennial-spanningsvelden.

Later vast meer daarover!

Meer over Jasper Scholten, millennial-expert