1 Reserveer tijd | 2 Maak plaats | 3 Vind rust | 4 Bid stil | 5 Lees geestelijk | 6 Memoriseer het bijbelwoord | 7 Wijd je toe

Lees meer over deze stappen

JEZUS KIJKT JE AAN

[lees meer: Jezus kijkt, spreekt en raakt je aan]

Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen

Bijbelgedeelte: Marcus 2:13-17:

Kerntekst: Gezonde mensen hebben geen dokter nodig, maar zieken wel; ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars.

Rondom Jezus zijn er steeds veel mensen. Ze luisteren naar zijn onderwijs. Het is anders dan wat ze gewend waren van de schriftgeleerden. Hier klinkt een nieuw verhaal, een ander evangelie: Jezus vertelt levensvernieuwende verhalen en wijst een nieuwe weg om te gaan. En de mensen hangen aan zijn lippen. Niets van wat hij zegt is cliché of oud nieuws. 

Tollenaars, zondaars, schriftgeleerden

Jezus spreekt ook mensen direct aan, zoals de tollenaar Levi: Volg mij! En omdat het Jezus is die spreekt, met de liefdevolle autoriteit van de Christus, volgt Levi zonder meer: zijn leven krijgt een radicaal andere wending omdat Jezus hem heeft gezien en hij Jezus heeft gezien. 

In deze Levi krijgt de groep tollenaars en zondaars gezicht. De tollenaars zijn de weinig populaire belastingambtenaren in dienst van de bezettende macht: het zijn hebzuchtige afpersers die alleen maar uit zijn op eigen gewin. De zondaars zijn de mannen en vrouwen met een slechte reputatie vanwege hun wetteloze leven: het zijn de prostituees, de dealers, de inbrekers en de overvallers. 

Juist deze tollenaars en zondaars, de mensen waar iedereen liever met een boogje omheen loopt, zoekt Jezus op. Hij eet zelfs met hen (wat nette mensen alleen doen met hun vrienden en hun zakenrelaties). Zo identificeert Jezus zich met de mensen die in het maatschappelijke leven niet in tel zijn.

Dan zijn daar ook de mensen die wel in tel zijn, de farizese schriftgeleerden: zij houden zich aan de wetten en de regels, ze leven keurig zonder enige uitspatting, en ze kijken neer op wie hun leven niet netjes volgens de heersende normen op orde hebben. Ze proberen een wig te drijven tussen Jezus en zijn leerlingen: Eet hij met tollenaars en zondaars? Proef je de afkeer en de hatelijkheid die in deze woorden doorklinken? Want wat hebben ze een hekel aan die Jezus, die zo tegendraads is en die zich zo weinig gelegen laat liggen aan de gevestigde orde met haar keurige kaders en rigide regels.

Jezus

Maar Jezus hoort de vraag ook en hij richt zich rechtstreeks tot de farizese schriftgeleerden. Hoe zou hij hen aangekeken hebben? Met een boze, geërgerde blik? Ietwat afstandelijk? Of zachtmoedig en zoekend omdat hij iedereen wil bereiken met zijn goede nieuws van het koninkrijk van gerechtigheid, vrede en vreugde? Ik denk het laatste. Maar dat neemt niet weg dat zijn uitspraak scherp is: ‘Jullie denken dat jullie gezond zijn? Dan hebben jullie mij dus niet nodig.’ En dat schetst precies wat er aan de hand is: je hebt Jezus alleen nodig als je een probleem hebt, net zoals je de dokter alleen nodig hebt als je ziek bent. Het heeft geen enkele zin om naar de dokter te gaan en bij hem in de spreekkamer te komen en dan te zeggen: ‘Hier ben ik, ik ben kerngezond en voel me kiplekker: alles onder controle!’ 

Maar zo lopen de farizese schriftgeleerden dus wel rond: ze hebben het met zichzelf getroffen, ze leven nauwkeurig volgens de wet en ze hebben veel zelfvertrouwen. Ze hebben de genezende genade van Jezus dus helemaal niet nodig.

Rechtvaardigen en zondaars

En dan doet Jezus deze meer algemene uitspraak die niet alleen de schriftgeleerden iets te zeggen had maar die ook voor jou en mij belangrijk is: Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars. Jezus spreekt hier over zijn missie op aarde. Hiervoor is hij gekomen, dit is het doel van zijn komst als mens onder de mensen: zondaars roepen. Zondaars zijn mensen die het niet met zichzelf getroffen hebben, die ontdekken dat ze het leven niet in de hand hebben en zichzelf ook niet, die elke dag weer merken dat het hun niet lukt om heilig te leven voor God. 

Voor hen is Jezus gekomen. Niet voor rechtvaardigen, voor mensen die van zichzelf denken dat ze rechtvaardig zijn en anderen minachten (vergelijk de Farizeeër uit Lucas 8:9-14). Dus zolang je denkt dat je je leven zelf in de hand hebt en het best wel aardig doet (iedereen maakt natuurlijk wel eens een foutje…) omdat je je best wel nauwgezet houdt aan de regels, heb jij geen boodschap aan Jezus en heeft Jezus geen boodschap voor jou. Tenminste, hij heeft geen boodschap waar je wat mee kunt omdat je immers al een rechtvaardige bent.

Geroepen

Zo komt Jezus ook naar jou toe. Hij kijkt je aan, met een zachtmoedige en geduldige blik. Hij daagt je uit door je deze vraag te stellen: ‘Ben jij een rechtvaardige of ben je een zondaar?’

Als je denkt dat je het best aardig doet, dat je redelijk netjes leeft, dat je (op enkele probleempjes na) je leven goed op orde hebt en dat er niet zo heel veel op je aan te merken valt (eigenlijk niks), dan ben je een rechtvaardige. Maar dan wel een zelfverklaarde rechtvaardige. En daar is Jezus niet voor gekomen: om zelfverklaarde rechtvaardigen te roepen. Hij is wel gekomen om mensen tot rechtvaardigen te maken. Want met rechtvaardig zijn is niets mis, integendeel. Zo wordt de rechtvaardige in Psalm 1 gelukkig geprezen. Maar dat is de rechtvaardige die zijn vreugde vindt in de wet van de Heer die door de Geest in zijn hart is geschreven. Rechtvaardig ben je als je je rechtvaardig laat verklaren door de Heer, die jouw oude leven aan het kruis heeft genageld en die tegelijk jouw nieuwe leven is door de Geest.

Dat nieuwe leven begint te stromen als je eerst met lege handen naar Jezus bent gekomen: ‘Heer, ik heb niets in te brengen. Ik ben als zondaar geboren, niet in staat om iets goeds te doen. Als ik op mezelf vertrouw, faal ik en val ik. En daarom vertrouw ik me aan u toe, als de Heer van mijn leven. Wees mijn dokter en genees mijn leven. Wees mij genadig.’ 

Als je zo leert bidden, ben je een rechtvaardig mens, niet op grond van wat je zelf doet, maar op grond van wat Jezus heeft gedaan en nog aan het doen is. Je wordt als zondaar geroepen om een rechtvaardige te worden dankzij het werk van Jezus die vergeeft en geneest. 

Bezinning

  1. Herken je trekken van de farizese schriftgeleerden in jouw leven? Welke?
  2. Beschrijf in eigen woorden wat het betekent om jezelf te leren zien, niet als rechtvaardige, maar als zondaar die door Jezus wordt geroepen.
  3. Probeer jezelf voor te stellen dat Jezus je op dit moment aankijkt, zachtmoedig maar tegelijk indringend. Wat ziet hij in jouw binnenste?

Gebed

Heer Jezus, dank u dat u op aarde gekomen bent om verloren mensen thuis te brengen, om zieken te genezen, om mensen die gebonden zijn te bevrijden. Ik dank u dat u ook voor mij bent gekomen en bid u om een nederig hart: ik ben geen rechtvaardige maar dank u dat u mij tot een rechtvaardige maakt. Amen.