Ontdek lectio divina – Les 1
1 Biddend bijbellezen
Verlang je ernaar om door middel van biddend bijbellezen te groeien in het zien van Jezus? Deze korte cursus van zes lessen kan je daarbij helpen. We gaan maar gewoon meteen van start!
Luister eerst nog even naar deze mini-introductie:
1.1 Wat is lectio divina?
Lectio divina is een manier van biddend bijbellezen die al vele eeuwen beoefend wordt door monniken in kloosters. Monniken gingen het klooster in om God te zoeken. Dat deden ze door dagelijks samen te bidden (bijvoorbeeld zeven keer) en door ook dagelijks (naast de arbeid) tijd door te brengen met luisteren naar Gods Woord. Lectio divina komt dus uit de kloostertraditie.
Het woord ‘lectio’ betekent: lezing. Het woord ‘divina’ betekent: goddelijk. Letterlijk betekent lectio divina dus: goddelijke lezing. Maar zo wordt het nooit vertaald. Ik vertaal het zelf ook niet, omdat ik het mooi vind dat in zo’n uitdrukking voelbaar blijft dat het niet iets is van vandaag of gisteren, maar een geloofspraktijk met een heel lange traditie. Wie de lectio divina beoefent, gaat in die lange traditie van biddend bijbellezen staan.
Een omschrijving die je op Wikipedia kunt vinden, luidt zo: Lectio divina is een spirituele praktijk bij monniken, waarbij Gods Woord aandachtig en indringend wordt gelezen. Deze praktijk behoort tot het gebed van de monniken. Hier wordt al meteen duidelijk hoe wezenlijk is dat het hier om gebed gaat. Monniken zeggen dat ze de bijbel bidden. Daarom hoort deze manier van bijbellezen ook thuis in een cursus die gaat over gebed. Ik hoop dat je de komende weken leert om de bijbel te bidden.
Van groot belang is daarbij ook dat je je toevertrouwt aan de leiding van de heilige Geest. De Geest die het Woord van God heeft geïnspireerd is de Geest die er ook bij is als jij de bijbel bidt!
1.2 Langzaam, liefdevol, luisterend
Straks introduceer ik de vier stappen die kenmerkend zijn voor de lectio divina. Maar eerst wil ik met drie woorden de sfeer van deze manier van omgaan met de bijbel aangeven.
Langzaam | Je leest de bijbeltekst langzaam. We zijn in onze tijd zo gewend geraakt aan het snel lezen van berichten en teksten (op websites en onze smartphones of voor onze studie) dat we nauwelijks meer weten hoe je langzaam leest (‘slow reading’ zou je het kunnen noemen, te vergelijken met ‘slow food’). Het is dus de bedoeling dat je de tijd neemt om heel rustig de woorden van de (meestal korte) tekst voor de lectio divina op je in te laten werken.
Liefdevol | De bijbel is een liefdesbrief. God vertelt je steeds opnieuw dat hij van je houdt. Daarom is het ook belangrijk dat je liefdevol leest, dat je als geliefd kind van een liefhebbende Vader de bijbel open doet om zijn liefdesstem te horen.
Luisterend | Het is belangrijk om een luisterhouding te hebben: open en ontvankelijk willen horen wat de heilige Geest door de bijbeltekst tegen jou wil zeggen. Je analyseert de tekst niet, maar opent je voor de tekst. ‘Spreek, Heer, uw dienaar luistert.’
1.3 Vier stappen
Kenmerkend voor lectio divina is dat er vier stappen worden onderscheiden (ook wel: aspecten of dimensies). Hier noem ik ze nu kort. In de volgende vier lessen zal steeds één van de vier stappen extra aandacht krijgen.
- Lezen (lectio): je leest de korte bijbeltekst herhaaldelijk en zorgvuldig, op zoek naar de woorden die je op dit moment speciaal raken.
- Mediteren (meditatio): je denkt na over die woorden en verbindt ze met je leven, je ervaring, je gevoel.
- Bidden (oratio): je spreekt met God en zegt wat er in je leeft.
- Rusten (contemplatio): je bent aandachtig stil in Gods aanwezigheid.
Reflectievragen
Neem nu wat tijd om deze vragen te beantwoorden:
- Wat is tot nu toe kenmerkend voor jouw manier van omgaan met de bijbel als je bijbelleest of bijbelstudie doet?
- Wat spreekt je in de bovenstaande eerste uitleg van lectio divina het meeste aan? Wat wil je het liefst leren: liefdevoller, langzamer of luisterender lezen?
Oefening
Ik nodig je uit om een eerste oefening te doen met lectio divina door de vier genoemde stappen te zetten bij het biddend lezen van onderstaand vers uit Psalm 143. Neem dus tijd voor de volgende stappen (met als leidraad ook de vraag: ‘Hoe zie ik Jezus in dit Psalmvers?’):
- LECTIO | aandachtig lezen: wat staat er? wat raakt me?
- MEDITATIO | mediteren: wat zijn mijn gedachten en gevoelens rond deze tekstwoorden?
- ORATIO | bidden: wat wil ik tegen God zeggen vanuit deze tekst?
- CONTEMPLATIO | rusten in God: ik neem tijd om helemaal stil te zijn bij de Heer.
Laat mij in de morgen uw liefde horen,
in u stel ik mijn vertrouwen,
wijs mij de weg die ik gaan moet,
mijn ziel verlangt naar u.
Je kunt die bijbelvers ook beluisteren:
Je kunt deze eerste lectio divina-oefening vooraf laten gaan door het luisteren naar een lied van Sela: ‘Zegen mij’. Daar komt een zin in voor, die wat mij betreft precies aangeeft waar het in lectio divina om gaat: dat je er met een ‘hart vol vrede’ uit tevoorschijn komt, en niet met een ‘hoofd vol kennis’.
Luister naar ‘Zegen mij’ van Sela:
Ga verder met les 2.