| BEGIN | LES 1 | LES 2 | LES 3 | LES 4 | LES 5 | LES 6 |

3 Gods woord mediteren

In deze derde les gaan we verder met het ontdekken van wat lectio divina is. Centraal staat de tweede stap: het mediteren of overdenken (meditatio).

3.1 De tweede stap: mediteren

In de meditatio gaat het erom dat je met je gevoel en je verstand verbinding maakt met datgene waar het in de tekstwoorden over gaat. Hier wordt het persoonlijk gemaakt. Wat doet het mij? Wat betekent het in mijn dagelijkse leven? Vind ik het mooi, of juist moeilijk? Welke gedachten, gevoelens en beelden worden er opgeroepen? Gaan er ook andere bijbelgedeelten meeklinken? Dat zijn zo wat vragen die een rol kunnen spelen in deze fase.

Mediteren is: proeven wat er gezegd wordt, proberen aan te voelen op welke manier het je hart en je leven raakt. In les 3 (de eerste die over lectio divina ging) vatte ik het kort samen met deze aanwijzing: ‘je denkt na over de woorden en verbindt ze met je leven, je ervaring, je gevoel’. Het woord ‘nadenken’ moet hier niet al te rationeel worden opgevat. Het gaat om een denken met je hart. Maar daar komt toch ook je hoofd in mee.

Je voelt misschien aan dat ik wat zoek naar de goede woorden. Dat komt omdat ik geen te grote afstand wil maken tussen hoofd en hart. Dat gebeurt nogal eens. Hoofd staat dan voor ‘alleen maar’ rationeel denken (en dat is dan niet oké). En hart staat dan voor gevoel en emotie (en dat is dan wel oké). De woestijnvaders (monniken uit de eerste eeuwen) zeiden het heel mooi: ‘daal mét je hoofd af in je hart’. Je hoofd, je denken doet volop mee, maar toch gaat het in mediteren om die diepere weg van het hart.

3.2 Leven, ervaring, gevoel

Het gaat er dus tijdens de meditatio om dat je de tekstwoorden door je heen laat gaan en gaandeweg ontdekt hoe ze zich verbinden met je leven, je ervaring, je gevoel. Je leven: wat speelt er op dit moment in je leven, en hoe zeggen deze woorden daar misschien iets over? Je ervaring: wat draag je mee in je binnenste, en hoe valt daar door de woorden van de tekst nieuw licht op? Je gevoel: brengen de woorden blijdschap, rust, zekerheid, vrede? Of worden er misschien dingen gezegd die je verwarren, boos of verdrietig maken, of bezorgd?

Want dat hoort er ook bij: Gods woorden staan vaak haaks op je leven en laten zien waarin je tekort schiet. Gods woorden spreken over dingen waar je voor je gevoel helemaal niet bij kunt en daar ben je teleurgesteld over. Gods woorden lijken soms uit een voor jou onbekende wereld te komen. Of ze roepen je op tot iets wat je heel moeilijk vindt.

Dat is er ook allemaal in de meditatio, naast hopelijk ook veel herkenning, verrassing, geloof en vertrouwen. En je voelt misschien al aan dat het hiermee bezig zijn in je meditatio heel natuurlijk naar gebed toe leidt, de volgende fase. In de vorige les zei ik al dat dat in de praktijk door elkaar heen kan lopen: het mediteren en het bidden. En dat is prima. Het gaat niet om keurig van elkaar gescheiden stappen, maar om een vloeiende beweging waarin de Geest je door Gods woorden heen meeneemt naar Gods hart.

3.3 Studie en meditatie

Hieronder zie je een schema staan waarin ik nog wat meer woorden geef aan het spanningsveld dat ik hierboven al noemde tussen hoofd en hart. Ik onderscheid gemakshalve even tussen enerzijds bijbelstudie en anderzijds bijbelmeditatie. Beide manieren van omgaan met de bijbel hebben hun eigen waarde. Maar ze verschillen toch ook van elkaar.

Als je daar nog wat meer toelichting op wilt, kijk dan naar deze video uit de eerder gegeven cursus ‘Stil, mijn ziel, wees stil’ waarin ik er nog wat meer over zeg.

Reflectievragen

Neem nu wat tijd om deze vragen te beantwoorden:

  • Welke gedachte of welk inzicht uit het bovenstaande is nieuw of vernieuwend voor je?
  • Kijk zelf terug naar momenten dat je bijbelstudie deed en momenten waarop je meer meditatief omging met Gods Woord. Wat zijn voor jou de verschillen daartussen?

Oefening

Psalm 143 is een prachtige Psalm. Iemand vertelde me eens dat ze lange tijd een depressieve periode doormaakte. Wat was geloven toen moeilijk voor haar! Maar elke dag las ze Psalm 143, want daarin voelde ze zich herkend en gezien, en vond ze toch ook weer wat troost van de Geest.

Lees deze Psalm nog eens helemaal. Je kunt nu zelf een vers uitkiezen om een lectio divina-oefening mee doen. Je mag ook de twee verzen nemen die mij op dit moment aanspreken (Psalm 143:5-6):

Ik denk terug aan vroeger dagen,
mijmer over uw daden
en beschouw het werk van uw handen,
ik strek mijn handen naar u uit,
dorstig als droge aarde.

Je kunt die bijbelvers ook beluisteren:

Je kunt deze lectio divina-oefening vooraf laten gaan door het luisteren naar weer een lied van Sela dat prachtig spreekt over de veranderende kracht van Gods Woord: ‘Spreek, o Heer, door uw heilig Woord, dat ons hart u hoort en verzadigd wordt.’

Luister naar het lied ‘Spreek, o Heer’:

Ga naar Les 4