In 1997 verscheen van de hand van Jakob van Bruggen het boekje ‘Het diepe water van de doop’. In 2004 werd het opnieuw uitgegeven onder een andere titel: ‘Het logo van het geloof. Over de doop.’ Dit boekje zal een voorname inspiratiebron zijn voor mijn prekenserie over de doop. Ook de titel van de serie is eraan ontleend: ‘Het logo van het christelijk geloof’. De volgende zinnen zullen dienen als een laagdrempelige introductie in het thema van de serie:

Logo’s spelen een belangrijke rol in ons leven. We herkennen er de kleding aan die we graag dragen of de producten die we graag kopen. Een logo is ook een belangrijk herkenningsteken voor merken en organisaties. Wie kent niet de grote rode M van MacDonalds? Of het appeltje van computerfabrikant Apple? Of de bekende rode letters van Coca Cola?

Ook het christelijk geloof heeft een logo: een beeldmerk waaraan je de levensweg van christenen kunt herkennen. Het is de doop. Dit beeldmerk roept heel de wereld van het christelijk geloof op.

Maar is dit logo met al zijn betekenissen vandaag de dag nog wel bekend? Biedt dit logo nog wel herkenning als het om de christelijke identiteit gaat? Of zorgt het eerder voor verwijdering omdat er zoveel discussie over de doop is? En wil jij dit beeldmerk ook dragen omdat het de keuze van je leven kenmerkt?

Uit de tijd waarin dit boekje voor het eerst verscheen herinner ik me nog de verbazing die door sommigen werd verwoord dat Van Bruggen, destijds nieuwtestamenticus aan de Theologische Universiteit in Kampen, uitspraken kon doen die minstens wat op gespannen voet stonden met het belijden van de kerk in bijvoorbeeld de Heidelbergse Catechismus. Dat betrof onder andere de relatie tussen besnijdenis en doop. In de belijdenis (en het doopformulier) wordt vrij stellig geformuleerd dat de doop in plaats van de besnjdenis is gekomen. Van Bruggen schrijft:

Volgens sommige later levende christenen kan die omwenteling heel kort worden getypeerd: de besnijdenis werd als inlijvingsrite vervangen door de doop. Deze doop kwam toch in de plaats van de besnijdenis? Merkwaardig genoeg vinden we deze redenering nergens in het Nieuwe Testament. (blz. 55)

Ook de mildheid waarmee Van Bruggen een standpunt innam in de discussie over kinderdoop mag opvallend genoemd worden:

Het doorslaggevende dilemma is dan ook niet de keuze voor of tegen de kinderdoop, maar de keuze voor of tegen de samenhang van geloof en doop. Wanneer die samenhang in de praktijk van de kinderdoop meer dan eens verdwijnt, is er een ernstig probleem. Ditzelfde geldt echter ook wanneer de volwassendoop niet meer wordt verbonden aan geloof, maar aan bijzondere ervaringen of de gaven van de Geest. (blz. 74-75)

Spannend dus, tenminste als je vanuit het perspectief van het gereformeerde belijden nadenkt over de doop. Maar vooral is het een open, creatief, toegankelijk, zorgvuldig boekje dat vandaag ook weer kan helpen om de volle betekenis van de doop te herontdekken.

In de volgende laat ik het logo zien dat een gemeentelid van de Fonteinkerk heeft ontworpen ter ondersteuning van de prekenserie. Titel van de blogpost: Ondergedompeld in de Geest van Jezus.