Vandaag staat er in Trouw een artikel over ‘Kerk en internet’. Boele Ytsma is er voor geïnterviewd: hij is met stip de meest actieve theoloog en kerkelijk werker op het internet (in Nederland) en dat verdient zeer veel respect. Bezoek www.zoekendgeloven.nl.
Op wat bescheidener schaal dan Boele (maar wel in aardig hogere mate dan de gemiddelde dominee) ben ik als predikant ook aanwezig op internet. Reden dat ik ook werd geïnterviewd over dit thema. Een paar passages uit het artikel:
Twitterende kerken, bloggende pastores: kerken moeten zich op internet begeven. Dominee Jos Douma en pastor Boele Ytsma doen het met overtuiging.
In de gereformeerde kerk van het Groningse dorpje Siddeburen – ruim 3200 inwoners – wekte het aanvankelijk wat argwaan, die nieuwe pastor die zoveel op internet zat. ’Moet dat nou?’, vroeg een dame uit het bejaardenhuis, die liever had dat hij dan wat vaker bij háár op bezoek kwam. Drie maanden later kreeg de pastor ineens haar complimenten. Haar zoon, die in Rotterdam woont en nooit meer naar de kerk gaat, had enthousiast verteld over de nieuwe dominee, die hij op internet gevonden had.
Vaak beperkt het ’iets met internet doen’ zich tot een website met informatie over de kerk, diensten en het online zetten van preken. Gemiste kansen, denkt Ytsma. Zowel voor gemeentewerk, als voor het bereiken van de ’onbekende surfer’ bieden nieuwe media veel mogelijkheden.
Via internet verplaatst het kerk-zijn zich van zondag naar elk gewenst moment van de week en dag, ziet ook Jos Douma, bloggend dominee van de vrijgemaakt-gereformeerde Fonteinkerk in Haarlem en actief denker over nieuwe vormen van kerk-zijn. Vijf jaar geleden begon hij met de website TijdmetJezus.nl. „Tijdens een jeugddienst riep ik jongeren op de Bijbel te lezen en te bidden. Maar laat ik ze het dan ook aanbieden, dacht ik.” Zo ontstond tijdmetjezus, een site (zo’n 1500 bezoekers per dag) waar elke dag een nieuwe korte overdenking op staat. „Voor drukke mensen bieden deze meditaties elke dag even inspiratie, een bijbelmoment.”
Lees het hele artikel: Roept u maar, twittert de dominee. Overigens zul je mij op Twitter niet aantreffen. Ik ben zeer overtuigd van de noodzaak van de presentie van de predikant op internet, maar Twitter gaat mij een stap te ver: er is een grens aan de behoefte om altijd en overal in contact te staan met anderen. Mijn alternatieven: een Stilteruimte en mijn dagelijkse meditatieve ’tweet’ van ongeveer 140 woorden op www.tijdmetjezus.nl.
11/06/2009 op 15:19
De internetpresentie van de dominee – of welke actieve kerkleden dan ook – dient vooral een evangeliserend karakter te hebben. Daarnaast hebben christenen die op internet actief zijn behoefte aan medechristenen op het net. Ook vinden ze steun in het feit dat internet blijkbaar niet alleen bevolkt wordt door de ‘goddelozen’.
Internet mag echter niet de plaats van de kerk innemen alsof de virtuele ruimte genoeg biedt tot geestelijke groei en gemeenschap. Christenen dienen ook zeer kritisch met het medium om te gaan. Er zitten grote gevaren aan m.b.t. vereenzaming, verslaving, fragmentering van de werkelijkheid, vluchtigheid van informatie verstrekking en absorptie.
Dat gezegd hebbend, geef ik grif toe dat ik me er niet van laat weerhouden om het medium aan te wenden als tool om mensen te bereiken.
12/06/2009 op 10:18
@ yossman,
Wat bedoel je met evangeliserend? Is getuigend niet voldoende? En is het niet evangeliserend genoeg als je uitnodigend bent?
En getuigen doe je immers naar iedereen en het maakt geen ‘projecten’ van mensen. Getuigen doe je immers ook van je ervaring. Je ervaringen met God en je ervaringen met mensen.
En om die reden vermoed ik dat het internet ook nooit de plaats van de kerk kan innemen, yossman. ‘De weg van de ervaring’, is breder dan welk medium dan ook en vraagt naar een ruimere beleving van contact met mensen en met God.
De kritische houding kan alleen maar komen vanuit het verlangen naar het volle leven met God en de mensen. Maar dat is helaas niet voor iedereen weggelegd. Naast de negatieve voorbeelden die je noemt zijn er ook mensen met lichamelijke handicaps of sociale belemmeringen.
Dan kan het internet een extra gezegend medium zijn.
Maar je hebt zeker gelijk dat er gevaren aan kunnen zitten en we het internet kunnen misbruiken als we de werkelijkheid en het contact ontvluchten.
Een boeiende visie bij deze gedachten is die van Martin Buber in zijn boek ik en gij/jij. Als de “ik-jij relatie” de basis is van de relatie, we in de indirecte relatie meer een “ik-hij relatie” hebben en met de dingen een “ik-het relatie” onderhouden, hoe kunnen we de contactvormen op internet dat het beste typeren? =)
vriendelijke groet,
Ronald
12/06/2009 op 12:59
@yossman
Ik snap wel dat er gevaren zijn aan internet (zoals die er ook zijn aan boekhandels, kerken en telefonie), maar snap niet zo goed waarom je zo scherp daarop inzet.
Voor mij is presentie op het internet allereerst wat het woord zelf al aangeeft: presentie, present-zijn, aanwezig zijn. Niet evangeliserend wat mij betreft, maar gewoon omdat je bij mensen present kunt zijn in een gemeenschap als de kerk, in een een-op-eencontact zoals in het pastoraat, in een groepsverband zoals tijdens een kleine groep bijeenkomst, een college of een workshop én op internet omdat mensen ook daar zoeken naar informatie en interactie.
Mijn ervaring is dat ik wat ik aan wil reiken (informatie) zo op ongedachte plaatsen in mensenlevens landt en dat er zomaar contacten (interactie) ontstaan die vaak wel kort maar zeker ook intens kunnen zijn. Geen enkele communicatiesituatie kan bij voorbaat een alternatief zijn voor andere. Maar in een netwerksamenleving is het belangrijk om elke communicatiemogelijkheid te benutten (als je daar tenminste zin en tijd voor hebt).
@ronald
Op internet kunnen alle genoemde vormen voorkomen: ik-jij, ik-hij, ik-het, zoals dat ook in de kerkgemeenschap kan en in welke communicatiesituatie ook maar.
Verder kunnen ook massabijeenkomsten, hechte vriendengroepjes en lokale kerken gebruikt worden om de werkelijkheid en het (echte) contact (met de ander en met jezelf) te ontvluchten.
12/06/2009 op 22:47
@ Jos,
Ja ik denk dat je gelijk hebt als je zegt dat ‘gewoon’ present zijn ook belangrijk is; het heeft een wezenlijke functie. Ik blijf er echter wel bij dat christenen de nieuwe media niet klakkeloos moeten overnemen. Twitter is een goed voorbeeld van de totale trivialisering van informatie. Interessant genoeg staat De Oogst van deze maand vers van de pers in het teken van het gebruik van internet. Ook op mijn eigen blog (apologeet.wordpress.com) laat ik me nu en dan behoorlijk kritisch uit over de nieuwe media en m.n. de kritiekloze en reflectieloze wijze van toepassing door christenen. Meer dan ooit moet de nadruk op het woord ipv het beeld liggen, op reflectie ipv informatie-absorbsie, luisteren naar God ipv ‘kwetteren’.
13/06/2009 op 11:56
Is er een principieel verschil tussen aanwezig zijn op internet en aanwezig zijn waar je je dan ook maar bevindt als christen?
Wat zegt het antwoord op die vraag over het al dan niet evangeliserend zijn op internet en elders?
Of over het present zijn als christen op internet en elders.
Elders kan zijn: je familie, je collega’s, je buurtbewoners en waar je verder dan ook maar bij betrokken bent, door keuze of door waar je terecht bent gekomen.