lutherWaar is het oorspronkelijke discipelschapsproces zoals dat bestond in de Vroege Kerk uit de rails gelopen? In deze derde blogpost vervolg ik het spoor.

De Reformatie

De Reformatietijd viel samen met de uitvinding van de boekdrukkunst wqaardoor veel meer mensen boeken konden lezen en met de Renaissance die positieve gevolgen had voor de educatie van veel mensen. Mee tegen deze achtergrond groeide in het spoor van de Reformatie de praktijk van de catechese als het vervolg op de (kinder)doop. Een sprekend citaat van Luther: “Het is noodzakelijk dat de leerlingen en de mensen de formuleringen uit het hoofd leren die in de Kleine Catechismus staan, zonder er ook maar iets aan te veranderen. Wat betreft degenen die weigeren om het woord voor woord te leren, zeg ze dat ze Christus verloochenen en geen christen zijn. Ontvang ze niet aan de tafel van de Heer. (…) Als de kinderen de teksten goed kennen, moeten ze ook onderwezen worden in hun betekenis, zodat ze begrijpen wat de woorden betekenen.”

Deze nadruk op kennis en persoonlijke toewijding aan het kennen van de waarheid was ten opzichte van de Middeleeuwen een positieve ontwikkeling, omdat hiervoor deze kennis veronachtzaamd werd. Negatief was echter dat de vorming een sterk rationele, intellectuele kleur kreeg. Dit accent is de eeuwen door kenmerkend gebleven voor kerken in de Protestantse traditie. “De verwerping van alles wat Katholiek was leidde tot de Protestantse notie dat kennis en spiritualiteit hetzelfde waren. Al bijna 500 jaar lang heeft de spiritualiteit van het Protestantisme zich uitgedrukt in de gerichtheid op kennis.”

Zowel Luther als Calvijn hielden vast aan de confirmatie (als belangrijke vervolgstap na de kinderdoop) maar benadrukten dat de persoon die geconfirmeerd werd eerst de basiskennis van het geloof zich moest hebben eigen gemaakt zoals die in de Catechismus was samengevat en ook de bereidheid moest tonen om dat geloof persoonlijk te omhelzen.

(wordt vervolgd in deel 4)