Mijn eigen leerproces rond discipelschap leidt me de laatste tijd steeds opnieuw naar de thema’s van het neerwaartse pad van Christus, spiritualiteit van beneden en kwetsbaarheid. Hoe kan dat?

De directe aanleiding is op zich vrij duidelijk: Compassion vroeg me enkele maanden geleden om op een voorgangersseminar een tien-minuten-praatje te houden over : ‘Kwetsbaarheid – de kracht van de kerk’.

Daarover nadenkend en reflecterend en ermee oefenend kwam ik weer op het spoor van Henri Nouwens boekje ‘Nederigheid en dienstbaarheid. Het neerwaartse pad van Christus’ dat ik al enkele jaren ongelezen op mijn boekenplank had staan. Dit boekje hielp en helpt me om te ontdekken dat er in het gesprek rond discipelschap misschien nog wel wat teveel opwaarts en werelds streven zit terwijl we veel meer het neerwaartse pad van Christus zouden moeten verkennen.

En toen ik herinnerde me ook het boekje van Anselm Grün (geschreven samen met Meinrad Dufner) met de titel ‘Spiritualiteit van beneden’. Ik heb het jaren geleden intensief gelezen gezien de onderstrepingen die ik erin aantref, maar of het echt geland is? Ik weet het niet zo goed.

Een citaat van  de eerste bladzijde van dit boekje (dat ik later deze morgen ook zal voorlezen tijdens de eerste colleges Spiritualiteit die ik vanaf vandaag zes weken lang aan de Theologische Universiteit in Kampen ga geven):

Met spiritualiteit van beneden wordt bedoeld dat God niet enkel in de Bijbel en door de Kerk tot ons spreekt, maar ook door onszelf, door onze gedachten en gevoelens, door ons lichaam, onze dromen en juist ook door onze verwondingen en door wat wij aanzien voor onze zwakke plekken.

De spiritualiteit van beneden ziet de weg naar God niet als een eenrichtingsweg, waarlangs je altijd verder God tegemoet gaat. Veeleer is het zo dat de weg naar God langs dwaalwegen en omwegen leidt, langs mislukken en teleurgesteld worden in jezelf. Niet mijn deugdzaamheid opent mij op de eerste plaats voor God, maar mijn zwakheid, mijn machteloosheid, ja zelfs mijn zonde.

Ik heb het gevoel dat er in het gesprek over discipelschap nog een hele wereld te winnen valt als het om deze thematiek gaat. Hoewel, ik zeg het denk ik verkeerd. ‘Winnen’ is opwaartse taal, tal van deugdzaamheid en actief je best doen. En dat moeten we nu misschien juist niet doen.

Nee, er valt in het gesprek over discipelschap nog een hele wereld te verliezen. Want pas als we ons leven verliezen zullen we God ontmoeten. Pas daar treft hij ons aan: in onze zwakheid, kwetsbaarheid, machteloosheid en zonde.