Naar een preek luisteren die gaat over vriendelijkheid heeft nog niet direct als effect dat je ook vriendelijker wordt. Tegen de achtergrond van deze waarneming schrijf ik nu vier blogposts waarin ik de waarde uitprobeer van het patroon voor spirituele gemeenteopbouw dat Larry Crabb aanreikt in zijn boek ‘De ideale kerk’ (‘Real Church’). Zie de afbeelding. Ik begin bij spirituele theologie.

Crabb schrijft dat hij graag verbonden wil zijn met een kerk die hongert naar de waarheid die vrij maakt. Het is een waarheid die niet gemakkelijk toegankelijk is en die zeker niet bestaat uit alleen maar goede theologie of gezonde leer, hoe belangrijk die misschien (juist in een postmoderne cultuur) ook mag zijn.

De kern-waarheid waarnaar in een echte kerk wordt gehongerd is deze: ‘Er is altijd hoop! Geef het nooit op!’ Crabb noemt dit de opstandings-waarheid. Pasen verkondigt deze waarheid: er is nieuw leven opgekomen uit het graf, het is nu mogelijk om niet door ons verslavingen te worden beheerst, om niet langer de gevangene te zijn van onze angst voor afwijzing, om niet te hoeven leven om onze eigenwaarde te bewijzen en om niet langer afhankelijk te zijn van een eerlijke behandeling door anderen.

Deze waarheid die vrij maakt is samengebald in de ene ware mens Jezus Christus en we ontdekken deze waarheid die vrij maakt als we in verbondenheid met deze zoon van God leven. Er zijn drie vormen waarin deze waarheid die vrij maakt wordt geopenbaard. Crabb noemt ze:

1. resurrection truth,

2. story truth en

3. signpost truth.

Crabb verlangt naar een kerk waar deze drie vormen van waarheid worden gecommuniceerd. Resurrection truth: ‘zeg me dat er hoop is, altijd!’ Story truth: ‘Vertel me het verhaal, het aloude betekenisvolle verhaal van God en van Jezus!’ Signpost truth: ‘Geef me bijbelse woorden, begrippen en concepten die als creatieve wegwijzers fungeren naar het mysterie van Gods koninkrijk!’

Preken over vriendelijkheid betekent dus in de eerste plaats dat je een gezonde spirituele theologie hebt die de basis vormt. Enkele aspecten van een spirituele theologie rond de thematiek van vriendelijkheid (als aspect van de vrucht van de Geest) zijn bijvoorbeeld:

– het kan niet gaan om een (moralistische) oproep om vriendelijker te zijn zonder meer, maar om het laten zien van de verbinding van onze (tekortschietende) vriendelijkheid met de (overvloedige) vriendelijkheid van Christus;
– vriendelijkheid is een aspect van de vrucht van de Geest en staat daarmee onder het voorteken van de liefde (agapè): de beleefde vriendelijkheid die wij vaak aan de dag leggen heeft dus nog weinig te maken met de vriendelijkheid die God voor ons op het oog heeft, namelijk vriendelijkheid die ontspringt aan de bron van Gods eeuwige liefde;
– vriendelijkheid is een aspect van het koninkrijksleven dat God voor ons in gedachten heeft (op aarde zoals in de hemel) en dat een uitingsvorm is van het eeuwige leven waarvoor alle mensen ten diepste geschapen zijn;
–  wie wil groeien in vriendelijkheid zal zich niet op die vriendelijkheid zelf moeten richten maar op Christus: ‘Blijf in mij zoals ik in u blijf’.

(Dit zijn zomaar wat aspecten die ik noteer; als je andere spiritueel-theologische gezichtspunten wilt aandragen, voel je dan vrij om te reageren, dan werken we samen aan een spirituele theologie van de vriendelijkheid;-).

Spirituele theologie als primaire stap in het patroon voor spirituele gemeenteopbouw doet ook recht aan het basale gegeven dat vernieuwing van ons leven begint bij vernieuwing van ons denken (Romeinen 12:2). Daarom is theologie ook zo belangrijk. En dan bedoel ik niet zozeer academische theologie maar theologie die ‘bedreven’ wordt in de ruimte van de geloofsgemeenschap rondom Jezus Christus waar ons denken geheiligd wordt en wordt ingezet om er God mee lief te hebben.