Hoe kun je vandaag jonge christenen helpen om zich een gezonde en bijbelse samenvatting van het evangelie eigen te maken? Is de Heidelbergse Catechsimus met de trits ellende-verlossing-dankbaarheid, met een sterk accent op zonde en genade en rechtvaardiging en met een nogal persoonlijke c.q. individuele insteek bij ‘míjn troost’ daarvoor (nog) adequaat? Daar zijn vragen bij te stellen en dat deed ik in deze blogpost: ‘Waarom ik het 450-jarig feestje van de Catechismus niet mee vier‘. In elk geval ben ik op zoek naar wat ik maar even noem een bijbelse, frisse en eigentijdse evangeliepresentatie die (jonge) mensen vandaag helpt om hun geloof op een relevante en overtuigende manier te verwoorden en te beleven.
Ik denk dat Tom Wright zo’n presentatie biedt in zijn boek ‘Eenvoudig christelijk’. Hij is voor mij een nieuwe wegwijzer als het gaat om het eigentijds verwoorden van het evangelie van Jezus Christus en zijn koninkrijk. Een nieuwe TomTom dus: Wright, veelgelezen en veelgeprezen nieuwtestamenticus. Het lijkt er zelfs op dat de Theologische Universiteit in Kampen in Nederland de eerste is die deze creatieve en erudiete theoloog binnen haar poorten gaat verwelkomen tijdens een leergang die helemaal aan zijn werk is gewijd.
Tom Wrights ‘Eenvoudig christelijk’ is opgebouwd uit drie delen:
- Echo’s van een stem: in dit deel bespreekt Wright het verlangen van mensen naar gerechtigheid, spiritualiteit, relaties en schoonheid. Vier gebeiden die vandaag erg in de belangstelling staan, gebieden ook waarop er heel veel stuk is gegaan en gaat, gebieden waar we als we goed luisteren een echo horen van hoe God het heeft beoeld.
- In de zon kijken: in dit deel vertelt Wright het christelijke verhaal over God en de wereld zoals we dat vinden in de Bijbel. Het gaat over God en Israël, Jezus en het koninkrijk, de Geest en het nieuwe leven.
- Het beeld weerspiegelen: in dit deel laat Wright zien langs welke weg we steeds meer werkelijk mens worden en hoe we in de praktijk van het christelijke leven het beeld van God in deze wereld weerspiegelen. Wright besteedt aandacht aan aanbidding, gebed, de Bijbel, de kerk en de toekomst.
Deze opbouw spreekt me erg aan. Het is aardig om te zien dat de klassieke Heidelbergse Catechismus drieslag ellende-verlossing-dankbaarheid hier terugkomt, maar dan anders. Vooral de toon is anders, en ook de woordkeuze.
Niet de ellende (in de zin van: we zijn allemaal zondig) staat zozeer centraal, maar de (schuldige) gebrokenheid van het leven die we juist voelen als we contact maken met onze diepste verlangens. Wie diep verlangt naar bijvoorbeeld betekenisvolle relaties, ontdekt hoezeer juist op het gebied van relaties er zoveel stuk is.
Op heel overtuigende wijze laat Wright zien hoe bij uitstek het christelijke verhaal zichzelf aanbiedt ‘als de verklaring van de stem waarvan we de echo horen in het zoeken naar gerechtigheid, de zoektocht naar spiritualiteit, het verlangen naar relaties, het smachten naar schoonheid’ (blz. 59). Verlossing is daarvoor een geschikte term, maar dan wel in een veel bredere betekenis dan dat verlossing alleen maar is vergeving van de zonden (zie ook Wrights ‘Verrast door hoop’ waar hij een vernieuwende beschrijving geeft van de term verlossing).
En niet ‘dankbaarheid’ zet de toon maar de schitterende realiteit dat we als kinderen van God zijn beeld mogen weerspiegelen: je gaat lijken op wat je vereert!
Nu zijn een recent boek van een hedendaagse theoloog die opnieuw het christelijk geloof wil presenteren voor 21e eeuwse mensen en een catechetisch leerboekje uit de 16e eeuw met een eigen wordings- en werkingsgeschiedenis natuurlijk niet zomaar met elkaar te vergelijken. Wel gaat het in beide gevallen om een evangeliepresentatie. En bij elke evangeliepresentatie mag je vragen stellen als: Sluit dit aan bij waar mensen vandaag zitten? Doet deze presentatie recht aan de Bijbel? Worden hier woorden aangereikt die vandaag verder helpen?
Het komende jaar hoop ik met een belijdeniscatechisatiegroep ‘Eenvoudig christelijk’ te bespreken in de hoop dat we ons met elkaar een frisse, bijbelse en aansprekende evangeliepresentatie eigen maken die als relevant en inspirerend wordt ervaren.
09/09/2013 op 16:35
Als ‘verrast door hoop’ aan de beurt is om te bespreken, houd ik me aanbevolen. Een boek dat mij wijzer heeft gemaakt.
09/09/2013 op 17:21
Zie het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt!
Hoe zonde gebrokenheid werd.
Niet meer de zonden bij naam noemen.
Eerst is er de zonde dan de gebrokenheid.
Er staat niet in de Heilige Schrift:
Zie het Lam Gods, dat de gebrokenheid der wereld wegneemt!
Groet, Jan.
09/09/2013 op 18:10
Dag Jan,
Dank voor je reactie. Er staan ook andere teksten in de Schrift, zoals deze, waarin Jezus zijn missie samenvat, zonder dat er over zonde wordt gesproken:
‘De Geest van de Heer rust op mij,
want hij heeft mij gezalfd.
Om aan armen het goede nieuws te brengen
heeft hij mij gezonden,
om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken
en aan blinden het herstel van hun zicht,
om onderdrukten hun vrijheid te geven,
om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’
Bijbellezen is altijd ook selecteren. Over die selectie gaat volgens mij het gesprek. Ook het aanhalen van de woorden over het Lam dat de zonde van de wereld wegdraagt is een selectieve keuze.
Met vriendelijke groet,
Jos Douma
10/09/2013 op 17:56
Hallo Jos,
…….zonder dat er over zonde wordt gesproken:………
Door de zondeval staan wij buiten het Paradijs en zijn wij arm, gevangen, blind en onderdrukt. Het gaat als Jezus zijn missie samenvat wel degelijk over de zonden, de gevolgen daarvan en het werk van de Verlosser in deze.
Groet, Jan.