tomwrightdrinkttheeMorgen is een grote dag. Vrijdag 31 oktober. Tom Wright spreekt in Kampen. Zal het leiden tot een nieuwe Reformatie?

Zijn nieuwste boek, dat morgen wordt gepresenteerd, spreekt in elk geval stellige taal. ‘Hoe God koning werd. De kern van het evangelie herontdekt’. Die ondertitel geeft precies aan hoe gereformeerde christenen aankijken tegen de Reformatie van de 16e eeuw: het evangelie werd herontdekt! Niet verdienste, maar genade! Genade alleen, geloof alleen, de Schrift alleen, Christus alleen, God alleen de eer!

(Tussen haakjes: op de voorkant van het nieuwe boek staat als ondertitel: ‘De kern van het evangelie herontdekt’; op de titelpagina staat als ondertitel: ‘Het vergeten verhaal van de evangeliën’; de oorspronkelijke Engelse titel luidt in elk geval: ‘How God Became King: The Forgotten Story of the Gospels’.)

Sola Gratia, Sola Fide, Sola Scriptura, Solus Christus, Soli Deo Gloria. Daar doen we het nu al een slordige vijf eeuwen mee. De openingszin van ‘Hoe God koning werd’ geeft al direct de richting aan:

‘In de kern van het christelijke geloof en de geloofspraktijk waarmee ik vertrouwd ben, schuilt een fundamenteel probleem. In een traag proces dat vele jaren heeft geduurd, is mij dat duidelijk geworden. Dit probleem kan heel gemakkelijk beknopt weergegeven worden : we zijn allemaal vergeten waar het in de vier evangeliën om gaat.’

In de kern zijn we dit vergeten: dat het gaat om het koninkrijk van God op aarde. We zijn gaan geloven in een evangelie van vergeving en verzoening binnen het schema van zonde en genade. Maar dat is niet de kern. Dit is de kern: het koninkrijk van God.

Het boek is het meer dan waard om gelezen te worden. Want het stelt dus een fundamentele problematiek aan de orde: de kerk is als het om de kern van het evangelie het spoor bijster geraakt. Is het toevallig dat Tom Wright op Hervormingsdag spreekt in Nederland, in Kampen nog wel?

Voor alle duidelijkheid: ik ben een fan van Tom Wright. Er zijn weinig theologen die meer invloed op mij hebben uitgeoefend c.q. uitoefenen dan hij (naast misschien Dallas Willard, maar dat is meer een filosoof). En het zal ook niemand ontgaan zijn dat Tom Wright in Nederland zijn tienduizenden verslaat. Als Tom Wright gelijk heeft (Is Tom Wright right, that’s the question) dan vraagt zijn benadering ten diepste om een radicale nieuwe doordenking van de kern van het evangelie zoals dat in de Reformatie van de 16e eeuw werd herontdekt. Een nieuwe herontdekking dus.

In zijn boek werkt Wright veel met de begrippen Canon en Credo. Met Canon bedoelt hij: de heilige Schriften die hun eigen verhaal vertellen, zonder al bij voorbaat te worden ingepast in geloofsbelijdenissen uit later eeuwen. Met Credo bedoelt hij: de geloofsbelijdenissen van de kerk waarin de kerk in de loop van de eeuwen geprobeerd heeft het evangelie na te spreken. Zijn uiteindelijke stelling is: begin alsjeblieft bij de Canon en probeer van daaruit het Credo opnieuw te interpreteren. Wright schrijft zelf aan het einde van zijn boek (citaten van blz. 274-276):

In dit boek heb ik duidelijk willen maken dat we allemaal de evangeliën verkeerd hebben begrepen. We hebben ofwel de voor de hand liggende implicaties van de grote belijdenissen gevolgd en onszelf een pseudochristelijk verhaal wijs gemaakt waaruit de geschiedenis van Israël enerzijds, en het verhaal van Gods koninkrijk anderzijds stilletjes weggelaten zijn. Of we hebben een versie van het koninkrijk ontwikkeld waarin Gods passie voor de wereld wel een plaats krijgt, maar we kunnen dat niet combineren met de menswording en de dood van Gods eigen zoon.

Als we bij de belijdenissen beginnen, vooropgesteld dat ze gelezen worden zoals dat in het Westen meestal gebeurt, zullen we de evangeliën nooit begrijpen, en daarmee heel de canon niet. Maar als we bij de evangeliën beginnen, die het hart en scharnierpunt vormen van heel de christelijke canon, en als we begrijpen dat zij ons vertellen hoe God, de schepper God, Israëls God, door en in Jezus koning van de wereld is geworden, dan kunnen we teruggaan naar de belijdenissen en ze in een heel andere stemming nazeggen.

Zet de traditie op de eerste plaats, en de Schriften wordt de mond gesnoerd en ze vallen stil. Zet de Schriften voorop, en de traditie krijgt nieuw leven ingeblazen. Het is nog beter, Jezus zei het zelf al, om Gods koninkrijk op de eerste plaats te zetten – de openbaring dat dit het verhaal is van hoe God koning werd, wat de evangeliën ons zo graag vertellen – en al het andere zal u geschonken worden.

Volgens mij ligt de tragiek van de moderne kerk deels in het feit dat de ‘orthodoxen’ de belijdenissen belangrijker vonden dan het koninkrijk, en dat de ‘onorthodoxen’ een koninkrijk wilden zonder belijdenis. Het is de hoogste tijd om weer samen te voegen wat nooit gescheiden had mogen worden.

De evangeliën zijn het belangrijkste middel  om degenen die ze lezen en bidden te helpen het koninkrijk in vervulling te laten gaan in de wereld van morgen. We hebben de evangeliën te lang verkeerd begrepen. Het is tijd om in de kracht en de vreugde van de Geest de draad weer op te pakken.

De zeer beminnelijke en vriendelijke Tom Wright, de Engelsman die graag een kopje thee met je drinkt, heeft dus ook een zeer eigenzinnige én confronterende boodschap. Globaal gesproken zien we het allemaal verkeerd en moet het evangelie worden herontdekt. Is Tom Wright right, that’s the question.

Solus Regnum! Het koninkrijk alleen. En de rest zal ons geschonken worden.