Onderstaand artikel met het oog op Michazondag 18 oktober kwam tot stand in een samenwerking tussen Derk Jan Poel (Diaconaal Steunpunt) en mij. In het Nederlands Dagblad van maandag 12 oktober verscheen er een ingekorte versie van.
Door: Derk Jan Poel en Jos Douma
Verlangen we naar het goede leven. Daar gaat het om in de kerk. Daarom staan komende Michazondag wereldwijd weer honderden kerken stil bij sociale gerechtigheid. Dat is nodig! Want er is schreeuwend veel onrecht in de wereld, ver weg en heel dichtbij. In Nederland staan we op 18 oktober daarbij stil vanuit het thema ‘de wereld op zijn kop’. In scherp contrast met een wereld van onderdrukking en machtsmisbruik gaat Jezus ons een andere weg voor. Via een weg van liefdevol dienen en lijden zet Hij onze wereld op zijn kop. We geloven dat het navolgen van die dienende Heer een oproep is om in deze wereld een machteloze kerk te zijn. De paradox is dat zij juist dan op haar krachtigst is.
Het goede leven
Verlangen naar God is verlangen naar het goede leven. De Bijbel is vol van voorbeelden die laten zien waar het dan om gaat. Gerechtigheid en goedheid, vrijheid en vrede: het zijn maar een paar woorden die vertellen over de orde van God zoals die bedoeld is en zoals we daar door Jezus Christus toegang toe hebben. Woorden die duidelijk maken dat het God om leven gaat. Goed leven, in navolging van Jezus Christus. Dat goede leven vraagt om oefening. Ga het maar gewoon met vallen en opstaan doen en maak in je leven ruimte voor praktijken die het goede leven vormgeven. Door zulke praktijken vorm te geven en eraan mee te doen word je als persoon gevormd en kan de gezindheid van Jezus meer realiteit worden in je leven.
Gerechtigheid
God zelf kiest steeds partij voor de onderdrukten en Hij waarschuwt de machtigen dat Hij hen zal straffen voor hun machtsmisbruik. God roept ons op dat ook te doen door voor de onderdrukten te zorgen, maar ook door misstanden aan de kaak te stellen en te spreken namens de mensen zonder stem.
Velen hebben geen deel aan het goede leven en worden er systematisch vanuit gesloten. Dat is een zaak van onrecht. Vaak is er daarbij sprake van misbruik van macht. En dat komt ook heel dichtbij. Want wie eerlijk en rechtvaardig wil leven kan niet heen om thema’s als duurzaamheid, eerlijk voedsel en eerlijke kleding, de schepping, diaconaal actief zijn.
Michazondag zet ons stil bij het zoeken naar het goede leven voor onszelf en voor de ander. Het oefenen van de deugden barmhartigheid, rechtvaardigheid en machteloosheid speelt daarin volgens ons een belangrijke rol.
Deugden
Deugden zijn goede eigenschappen of karaktertrekken die we kunnen ontwikkelen. En de gemeente van Christus is daarvoor een oefenplaats. Zo kunnen we op Michazondag, als we als christenen in de kerk samenkomen, dat samenzijn zien en ervaren als een oefenplaats. Speciaal om de deugden barmhartigheid en compassie in te oefenen. Dat gaat om het daadwerkelijk helpen van een medemens in nood, ook als dat verregaande offers van ons vraagt. Want ook dat hoort bij het goede leven. En is er een krachtiger getuigenis denkbaar dan die van radicale liefdevolle daden?!
Rechtvaardigheid is de deugd waarmee je ieder geeft wat hem of haar toekomt, waarmee je de ander recht doet. Bewust het goede leven zoeken, ook voor de ander. En waar dat goede leven onder druk staat, dat kenbaar maken en opkomen voor hen die onderdrukt worden. Daar spreken we onszelf, de samenleving en de overheid ook op aan. Waarbij we voorop gaan in het zelf brengen van verregaande offers. En als het nodig is, niet aarzelen om ‘een spaak in het wiel van het onrecht steken’. Zelfs niet wanneer het in praktijk brengen van de wil van God om burgerlijke ongehoorzaamheid vraagt.
In een wereld waar macht vaak een doorslaggevende rol speelt, is machteloosheid een ondergewaardeerde en onbegrepen deugd. Het roept gevoelens op van onmacht en onvermogen. Van ‘slappe hap’ en van mensen die met zich laten sollen en over zich heen laten lopen. Maar dat is niet wat we hier bedoelen met machteloosheid. Het gaat ons om het bewust kiezen voor de weg van nederigheid en kwetsbaarheid en het loslaten van macht als manier om invloed uit te oefenen. Ook dat vraagt om oefening.
De kracht van de machteloze kerk
De gemeente van Christus mag een bron van licht, barmhartigheid en gerechtigheid zijn in deze wereld. Door het oefenen van het goede leven laten we een stuk herstel zien van het geschonden leven. En dat is krachtig! Hoe hebben de eerste gemeenten zich zo kunnen uitbreiden? Niet zozeer omdat ze geweldig preekten, maar vooral omdat ze zoveel diaconaal werk verspreidden. Als er pest in de stad heerste, bood men met gevaar voor eigen leven hulp, of je nou christen was of niet. Bronnen melden dat veel mensen tot geloof kwamen. De geschiedenis bevat talloze andere voorbeelden van een machteloze kerk die uitermate krachtig is.
Dit alles gaat dus over je eigen leven. Deze deugden komen ons niet aanwaaien, ze vragen om oefening in en door de gemeenschap van de kerk. De Michazondag wil je daar op 18 oktober weer bij stil zetten, maar je kunt natuurlijk vandaag al beginnen met het oefenen van het goede leven.
Laat een reactie achter