ziedemens4Preek op Goede Vrijdag 25 maart 2016
Plantagekerk Zwolle, Jos Douma

Afgelopen woensdagavond waren we met een groepje van negen mensen uit wijk 1 bij elkaar. We hadden een uur gepland om op weg te zijn naar Pasen en maakten gebruik van de gespreksvragen die horen bij de TEAR-kalender ‘40 dagen opstaan’. Mooie titel trouwens. 40 dagen opstaan. Die periode voorafgaand aan Pasen wordt wel eens te veel gekleurd door een bij de pakken neerzitten, terwijl het een grote oefening is om te leren opstaan! Maar dat terzijde.

Ik werd getroffen door één zin, naast al het andere mooie wat we met elkaar deelden, één zin uit dat gespreksmateriaal van week 7. Deze zin: ‘Wij hoeven de wereld niet te redden, die is al gered.’ Een echo van die uitroep van Jezus: ‘Het is volbracht!’ ‘Het is klaar!’ ‘Mission Accomplished!’ ‘Done!’

‘Wij hoeven de wereld niet te redden, die is al gered.’ En ik denk dat we het allemaal wel herkennen dat we daar nog zo vaak mee bezig zijn: de wereld redden, problemen die op ons pad komen zelf oplossen, een redder proberen te zijn in een situatie die vast dreigt te lopen. We proberen het zelf te doen, zonder Jezus, en het mislukt dan zo vaak. Alleen Jezus redt!

*

‘Wij hoeven de wereld niet te redden, die is al gered.’ Het is al klaar. Dat is ook de kleur van die zinnen uit de Kolossenzenbrief waar we nu wat tijd mee doorbrengen. Want dat is het toch wat we doen: wat tijd doorbrengen met woorden uit de Bijbel, door de Geest geinspireerde woorden die de potentie hebben om opnieuw inspirerend te zijn, nu, in dit moment, waarin we op zoek zijn naar de betekenis van Goede Vrijdag, de betekenis van het kruis, de betekenis van Jezus die sterft.

*

Het is al klaar. Het is gebeurd. ‘God heeft het document met voorschriften waarin wij werden aangeklaagd, uitgewist en het vernietigd door het aan het kruis te nagelen.’ Dat is een intrigerende zin. Vind ik. Het gaat over een document dat wordt gewist. Het lijkt bijna computertaal. Je hebt het misschien wel eens gehad dat je per ongeluk een document hebt gewist. Jaren geleden overkwam het me een keer met een preek die op een haar na af was. Ik struikelde over het toetsenbord. Net een verkeerde combinatie. Opslaan? Nee! Weg preek. Moest ik alles opnieuw doen. Document gewist.

Wat meer beeldend: ik heb een donker stuk papier meegenomen. Dat kun je in de brand steken. Dat kun je door de papierversnipperaar halen. En je kunt het in allemaal stukjes scheuren: Weg ermee! Uitgewist! Niks meer mee te maken! Dat moeten we erbij beleven, bij dat document dat wordt uitgewist. Het is er niet meer, heeft geen betekenis meer voor ons, heeft geen macht meer over ons.

Maar welke document wordt hier bedoeld? ‘Het document met voorschriften waarin wij werden aangeklaagd’. Wat is dat? Dat is de wet! Dat is de wet die ons schuldig stelt. Het is de wet die zegt: ‘dit moet je doen en dat moet je laten, maar het gaat je niet lukken en daarom sta je schuldig voor God.’ Dat is de wet. ‘Het document met voorschriften waarin wij werden aangeklaagd.’ Het is de wet die je niet redt. Dat sluipt er zomaar waar in. Een wet die je redt. Een wet waardoor je verlost wordt als je je eraan houdt project management website. Maar die wet is een fiasco gebleken.

Juist voor Kolossenzen was dit ook zo aansprekend omdat er een dwaalleer was binnen geslopen. Allemaal regels, allemaal voorschriften waar je je aan moest houden wilde je een beetje een goede christen zijn. Voorschriften (als we even doorlezen na vers 15) op het gebied van eten en drinken en het vieren van feestdagen (2:16). Zelfvernedering, engelenverering, je verdiepen in visioenen – het moest allemaal (2:18). ‘Raak dit niet aan, proef dat niet, blijf daarvan af’ (2:21). Dat is allemaal wet, wet die niet redt.

Maar christenen geloven niet in de wet. Christenen geloven in de kracht van God (2:12). En daar gaat Goede Vrijdag over. Dat is een dag die gaat over de dood. Over de dood die Jezus stierf aan het kruis. Maar ook over onze dood: ‘U was dood door uw zonden en door uw onbesneden staat, maar God heeft u samen met Christus levend gemaakt toen hij ons al onze schulden kwijtschold’ (2:13).

En dat moeten we even goed tot ons door laten dringen. We zeggen nog wel eens: wat mooi dat God onze zonden wil vergeven. Maar God wil onze zonden helemaal niet vergeven. God hééft onze zonden vergeven. We hoeven niet elke dag maar weer ons af te vragen of God onze zonden wil vergeven. We moeten eigenlijk ook niet vragen aan God: ‘Heer, wilt u onze zonden vergeven.’ Dat hééft hij al gedaan! Dat is gebeurd op Golgota. Dat is wat Paulus ons hier wil duidelijk maken. Het is allang gebeurd. ‘Het is volbracht.’ ‘Ik ben er klaar mee!’ Dit gebeurde 2000 jaar geleden: het document dat ons aanklaagde met ‘jij hebt gefaald, het is je niet gelukt’, dat document is door God uitgewist: verscheurd (…).

En hoor nou dan toch hoe het in de Romeinenbrief wordt gezegd, wat een ruimte, wat een lucht, wat een licht: ‘u staat niet onder de wet, maar leeft onder de genade’ (6:14), En deze bevrijdende woorden: ‘Wie in Christus Jezus zijn, worden niet meer veroordeeld. De wet van de Geest van Christus die u in Christus Jezus nieuw leven brengt, heeft u bevrijd van de wet van de zonde en de dood’ (8:1)’. Hoe gaaf is dat! Dat is Goede vrijdag. Dat is Gave Vrijdag, want hoe gaaf is het dat de wet die ons aanklaagt is uitgewist, verscheurd, versnipperd, vernietigd.

*

Ja, vernietigd. Tot niets gemaakt. Want zo maakt Paulus zijn zin aan de Kolossenzen af: ‘Hij heeft het document met voorschriften waarin wij werden aangeklaagd, uitgewist en het vernietigd door het aan het kruis te nagelen.’ Daar staan we op Golgotha. ‘O hoofd vol bloed en wonden, bedekt met smaad en hoon.’ Zeker, dat is er, op Goede Vrijdag. Een gruwelijk beeld. Maar Gave Vrijdag vieren we niet om ons door dat beeld van ons stuk te laten brengen, maar om het weer te spellen, het weer te laten landen in onze gedachten, in onze gevoelens: ‘God heeft de wet die ons aanklaagt vernietigd door die wet aan het kruis te nagelen.’ Weg met de wet, die ons niet redt. Jezus redt. Door de dood heen. De spijkers door zijn handen gingen ook door dat document om er eens en voorgoed mee af te rekenen. God wil onze zonden niet vergeven. Hij hééft ze al vergeven.

Ik moet denken aan een antwoord uit de Heidelbergse Catechismus waar ook al zo radicaal wordt gesproken over zonden en de vergeving ervan. ‘Vraag: Wat belijdt u met de woorden: vergeving van de zonden? Antwoord: Omdat Christus voldaan heeft, wil God nooit meer denken aan al mijn zonden , ook niet aan mijn zondige aard , waartegen ik mijn leven lang moet strijden. Maar God schenkt mij uit genade de gerechtigheid van Christus , zodat ik nooit meer door Hem veroordeeld word.’ Nooit meer. Twee keer nooit meer. God wil nooit meer denken aan mijn zonden (en dan wordt de grote vraag waarom wij het dan wel voortdurend zouden moeten doen). Ik word nooit meer door Hem veroordeeld. Nooit meer. Dus… ‘Dus wie in Christus Jezus zijn worden nooit meer veroordeeld.’

Lieve mensen, dat is Goede Vrijdag, dat is Gave Vrijdag. Want hoe gaaf is het dat God het document met voorschriften waarin wij werden aangeklaagd, heeft uitgewist en vernietigd door het aan het kruis te nagelen. Nooit meer veroordeeld. En als je als christen toch nog worstelt met veroordeling (en ik denk dat we dat allemaal doen, we worstelen met veroordeling, we worden aangeklaagd), dan moeten we dus weten dat dat niet van God komt. Dat komt niet van God. Want in Christus is er geen veroordeling meer. Nooit meer. Dat komt niet van God.

*

En ik wil nu niet veel meer zeggen over de volgende zin van Paulus, maar die zin toch laten klinken. Want Gave Vrijdag is de dag van Overwinning! ‘God heeft zich ontdaan van de machten en krachten, hij heeft hen openlijk te schande gemaakt en in Christus over hen getriomfeerd.’ Ik weet het: de machten en krachten lijken springelevend te zijn. We worden er dagelijks mee geconfronteerd. En daarom is het zo goed om niet alleen naar het slechte nieuws op de journaals te kijken maar ook naar de kerk te komen en het goede nieuws te horen. ‘God heeft zich ontdaan van de machten en krachten, hij heeft hen openlijk te schande gemaakt en in Christus over hen getriomfeerd.’ Dat geloof ik. Dat geloven we. We zien het niet altijd. ‘Het geloof overtuigt ons van de waarheid van wat we niet zien’ (Hebreeën 11:1).

Oh ja, nog één ding. ‘Wij hoeven de wereld niet te redden, die is al gered.’

Laten we bidden…

God, Vader van Jezus, dank u dat u gedaan hebt wat wij niet konden: dat document met voorschriften waarin wij werden aangeklaagd, dat u dat hebt uitgewist en vernietigd door het aan het kruis te nagelen. Jezus Christus, dank u voor de dood die u wilde sterven en die wij niet konden ondergaan. Heilige Geest, u die aan ons geeft wat Jezus Christus voor ons verdienden: wij danken voor de vergeving van al onze zonden. En Vader, wat gaaf dat u nooit meer wilt denken aan onze zonden en dat u ons nooit meer veroordeelt. Help ons om dat te geloven en te beleven. Dat dat de vrucht mag zijn van deze Gave Vrijdag vol van genade en barmhartigheid. Amen.

Handreiking voor de liturgie

Welkom
Luisteren: Erbarme Dich (uit de Matthäus Passion)
Gebed
Zingen: Liedboek Gezang 177:1,2,3,5 Leer mij, o Heer, uw lijden recht betrachten
Lezen: Marcus 15:16-39
Zingen: Liedboek Gezang 183:1,2 O hoofd vol bloed en wonden
Lezen: Kolossenzen 2:6-15
Zingen: Liedboek Gezang 183:3,4 O Heer uw smaad en wonden
Preek
Zingen: Opwekking 575 Jezus alleen, ik bouw op Hem
Gebed: stilte en gezamenlijk Onze Vader
Zingen: Opwekking 706 Zie hoe Jezus lijdt voor mij
Collecte
Zingen: Kerkboek Gezang 89:1,2,3 Jezus leven, van mijn leven (wisselzang)
Zegen
Zingen: Kerkboek Gezang 89:4