Op Facebook ontspon zich naar aanleiding van mijn vorige blogpost (‘De Geest vraagt geen aandacht voor zichzelf!’ Hoe kómen we daar toch bij?) een discussie over de tweeslag ‘Woord en Geest’. Een van de stellingen die naar voren kwam, was dat de tweeslag ‘Woord en Geest’ vooral als bedoeling heeft die twee zeer sterk op elkaar te betrekken en betrokken te houden: ‘de Geest is de Geest van het Woord en het Woord is het Woord van de Geest’.
Nu snap ik heel goed wat daarmee wordt bedoeld en ik deel het ook in hoge mate: maak de Geest nooit los van het Woord en maak het Woord nooit los van de Geest! Bijna klinkt het zo: wat God heeft samengevoegd, mag de mens niet scheiden.
Nu heb ik de (subjectieve) indruk dat wel eens gedacht wordt dat met het theologisch op orde hebben van de tweeslag ‘Woord en Geest’ we ook in de kerkelijke praktijk hier op een goede en bijbelse manier invulling aan geven. Sterker nog: ik heb de (subjectieve) indruk dat ik dat zelf ook wel eens denk: ‘Ik denk gezond evenwichtig over de tweeslag ‘Woord en Geest’ en dus doe ik in de praktijk bijbels recht aan het Woord en bijbels recht aan de Geest’.
Toch heb ik steeds meer het idee (noem het eventueel: een gevoel, een intuïtie) dat ik helemaal geen recht doe aan het veelzijdige werk van de de heilige Geest door dat werk bijna uitsluitend te benaderen via de tweeslag ‘Woord en Geest’. Volgens mij heeft de uitdrukking ‘Woord en Geest’ vooral de functie om op een bepaald terrein van de theologie een waarschuwingssignaal te zijn: ‘speelt Woord en Geest niet tegen elkaar uit!’ Mee eens! Maar ‘Woord en Geest’ is als bril om door te kijken volstrekt onvoldoende als we het werk van de heilige Geest in zijn totaliteit in beeld willen krijgen. We hebben ook een ‘relatief zelfstandige’ pneumatologie (leer van de heilige Geest) nodig.
Oftewel: ik wil in elk geval mezelf waarschuwen voor de gedachte: ‘Wie Woord zegt, zegt Geest’. En ook voor het omgekeerde: ‘Wie Geest zegt, zegt Woord’. Wie Geest zegt, moet namelijk nog veel meer zeggen dan alleen Woord:
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘Wat geboren is uit een mens is menselijk, en wat geboren is uit de Geest is geestelijk’ (Joh 3:6).
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘De wind waait waarheen hij wil; je hoort zijn geluid, maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. Zo is het ook met iedereen die uit de Geest geboren is (Joh. 3:8).
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘Wie zich laat leiden door de Geest is gericht op wat de Geest wil’ (Rom. 8:5).
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen te zijn, en om hem te kunnen aanroepen met “Abba, Vader”‘ (Rom.8 :15)
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘In iedereen is de Geest zichtbaar aan het werk, ten bate van de gemeente’ (1 Kor. 12:7)
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘Jaag de liefde na en streef naar de gaven van de Geest, vooral naar die van de profetie’ (1 Kor. 14:1).
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘De letter doodt, maar de Geest maakt levend’ (2 Kor. 3:6)
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘Waar de Geest van de Heer is, daar is vrijheid'(2 Kor. 3:17).
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘Wanneer u door de Geest geleid wordt, bent u niet onderworpen aan de wet’ (Gal. 5:18).
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘Wanneer de Geest ons leven leidt, laten we dan ook de richting volgen die de Geest ons wijst’ (Gal. 5:25).
Wie Geest zegt, zegt ook: ‘Onze verkondiging aan u overtuigde immers niet alleen door onze woorden, maar ook door de overweldigende kracht van de heilige Geest’ (1 Tes. 1:5)
Wie het werk van de Geest voluit in beeld wil krijgen en ervaren, kan niet volstaan met alleen maar zeggen: als we Woord en Geest maar bij elkaar houden. Wie Geest zegt, zegt Woord en nog veel meer.
29/05/2016 op 20:17
Zegt het feit dat je het Woord nodig hebt om dit punt te maken ook niet heel veel over de verhouding en betekenis van de tweeslag Woord en Geest?
29/05/2016 op 20:33
Dag Kees, dat is een mooie reactie die tot nadenken stemt! Het is voor mij evident dat je het werk van de Geest moet leren kennen uit de Bijbel, maar dat dat werk tegelijkertijd niet beperkt is tot de Bijbel. Zo is het ook met Jezus: ik moet Jezus leren kennen uit de Bijbel, maar tegelijkertijd gaat hij de Bijbel ook verre te boven.
31/05/2016 op 06:22
Hoe wil je het werk van de Geest leren kennen en herkennen als je niet met het kompas van zijn (!) woord (=de bijbel) op zoek gaat? Ho ho, ik denk oprecht dat je dat ook doet (en zult doen). Maar wat wil je dan concreet aanwijzen als ‘dit is het werk van de Geest’? Uiteraard, de bekering, de groei in geloof etc. maar dat is toetsbaar aan de Schrift. De door jou beoogde ‘verzelfstandiging’ – is dat wat de Geest ons voorhoudt in zijn ‘manifest’? Waar blijkt dat hij op prijs stelt dat we hem verheerlijken – los van / apart van / zelfstandig to van Christus zelf? Juist de eenheid van Christus en de Geest wijst op de centrale plaats van de kerk als plaats van worship. Ik wens je succes met je zoektocht maar kan niet laten je te wijzen op de aberraties tov beroep op de Geest in de kerkgeschiedenis, die tot veel kerkscheuring heeft geleid. En dat is wel het laatste wat de Geest zou bedoelenof wensen.
31/05/2016 op 10:09
Het is als met de leus sola scriptura: gesmeed in een bepaalde historische situatie en die dan een eigen theologisch leven gaat leiden. Zo ook met ‘Woord en Geest’: we moeten de context waarin deze leus geboren is, niet vergeten. Jos heeft gelijk, maar Kees niet minder. Hun perspectief verschilt, lijkt me.
31/05/2016 op 12:52
Er vallen mij in deze discussie twee dingen op, die verraden waar het vaak misgaat in gereformeerde theologie (terwijl gereformeerde theologie bij uitstek veel rijker en evenwichtiger is):
– Een neiging om Woord te vereenzelvigen met Bijbel.
– Een neiging om Woord en Geest niet als gelijke grootheden te zien, maar de een ondergeschikt te maken aan de ander.
Een wat uitgebreidere reactie hierop op mijn blog: http://ronaldwesterbeek7.blogspot.nl/2016/05/woord-en-geest-en-koninkrijk-een.html