Het boek van John Seel is het waard om er eindeloos over te schrijven. Toch wil ik me nu wat gaan beperken en daarom neem ik de delen 4 en 5 van het boek in deze blogpost samen. Intussen zijn het wel de delen die het meest houvast bieden bij de vraag: wat kan de kerk nu doen om millennials te bereiken en te boeien met het evangelie van Jezus?

In de eerste plaats: de kenmerken van de millennials kennen en er ook echt bij aansluiten.

In de tweede plaats: de diepere verlangens van de millennials in beeld hebben en ook daadwerkelijk omarmen.

Zeven kenmerken

De culturele frameshift die gaande is en die zichtbaar wordt in de millennial generatie heeft volgens John Seel zeven karakteristieken. Ik breng die nu in beeld door de zeven hoofdstuktitels op te sommen:

  1. SECULAR – Embracing the stardust
  2. EXPLORERS – Mud on the shoes
  3. CROSS-PRESSURED BELIEFS – Dark night of the soul
  4. EXPERIENTIAL – Boutique hospitality
  5. RELATIONSHIPS – Verbs and nouns
  6. AUTHENTICITY – Court jesters
  7. HAUNTED – Standing at the brothel door

Hieronder probeer ik de inhoud van de verschillende karakteristieken in enkele zinnen kort samen te vatten vanuit de door Seel gekozen titel voor het betreffende hoofdstuk.

  1. New Copernicans zijn zowel functionele atheisten als potentiële mystici. Hun aards gekleurde verlangens (ze zijn eerder liefhebbers dan denkers, verlangens zijn belangrijker dan overtuigingen) bergen in zich de hang naar ‘meer’. Het alledaagse leven bergt een geheim in zich waar millennials open voor staan. Het aardse stof is stof van sterren
  2. New Copernicans hebben een grote openheid. Hun manier van het het leven staan is die van het onderzoeken, gewoon midden in het aardse leven waar je modder aan de schjoenen krijgt. Deze onderzoekende houding vraagt om niet-oordelende aanwezigheid en oprechte presentie van wie met millennials mee willen gaan in hun pelgrimage. Het gaan van de weg is het doel.
  3. New Copernicans leven in een hyperpluralistische wereld waarin op alle mogelijke manier en van alle kanten overtuigingen worden aangeboden en aan overtuigingen wordt getrokken. Daarom moet er veel ruimte zijn voor twijfel, ook in de kerk. Millennials zijn niet op zoek naar een nieuw programma maar naar mensen die anders zijn: authentiek, open, eerlijk, kwetsbaar. Samen het uithouden in de donkere nacht van de ziel – dat is transformatief.
  4. New Copernicans gaan aan op ervaringen die opgedaan worden in persoonlijke contacten in kleinere groepen. Events zijn voor millennials niets anders dan het vieren van het leven, van het goede leven, van goed gezelschap. Samen eten, samen optrekken, het leven delen, samen zoeken. Samen gastvrijheid beleven op kleine schaal – dat is de weg om te gaan.
  5. New Copernicans hechten buitengewoon veel belang aan relaties. In een hyperconnectieve wereld verlangen zijn naar echte menselijke verbinding. Millennials zijn allergische voor geïnstrumentaliseerde relaties die alleen dienen om een ander doel te bereiken. De kerk kan beter stoppen met vriendschaps-evangelisatie en beginnen met vriendschaps-vriendschap. Relaties dus, zonder agenda, zonder oordeel.
  6. New Copernicans verlangen naar echtheid en kunnen niet tegen nep, fake, onechtheid, schone schijn, gebakken lucht. Stoppen dus met onechtheid, oppervlakkigheid en pretenties. Integriteit – dat is belangrijk. En daarvoor heb je hofnarren nodig: mensen die het aandurven om met humor aan de orde te stellen dat iets niet echt is.
  7. New Copernicans worden achtervolgd door diepere verlangens waar ze vaak niet goed mee in verbinding kunnen komen. Het is van groot belang dat de kerk positief leer aankijken tegen en spreken over verlangens. Een zwakheid van de kerk is: het doel en de schoonheid van verlangens niet op waarde schatten en ze eerder verdacht maken. Iedere man die aan de deur van een bordeel staat, is op zoek naar God. Een betere wereld – daar verlangen millennials naar, daar willen ze een bijdrage aan leveren. En er bestaan richtingwijzers naar die betere wereld: sociale gerechtigheid, schoonheid en kunst, liefde en relaties, en spiritualiteit. Waar ontdekken en creëren we de ’thin places’ waar we iets van de hemel op aarde ervaren?

Vier verlangens

Het zevende kenmerk brengt Seel bij het thema van verlangens die een invoegstrook kunnen vormen voor millennials die de weg van het christelijke geloof willen (her)ontdekken.

Hij verwijst op dit punt ook naar het boek ‘Eenvoudig christelijk’ van Tom Wright waarin Wright inzet bij vier basisverlangens die alle mensen hebben en die door hem genoemd worden: Echo’s van een stem:

  1. het verlangen naar gerechtigheid,
  2. het verlangen naar spiritualiteit,
  3. het verlangen naar relaties,
  4. het verlangen naar schoonheid.

Deze vier verlangens vinden een antwoord in het christelijke verhaal.

Ik vind het wat jammer dat Seel gaat spreken over ‘overlevingsstrategieën’ voor de evangelische kerk, omdat hij het daarmee onbedoeld toch weer wat intsrumenteel maakt. Maar hier gaat het in de basis om: de verlangens die er bij de millennials afspatten (en niet alleen bij hen; uiteindelijk zijn millennials ook net mensen) vormen een prachtig aanknopingspunt om het goede nieuws van het evangelie van Jezus te laten aansluiten bij het leven van mensen die op zoek zijn en een weg proberen te vinden in de hoop dat er een betere wereld mogelijk is.

Deze hoofdstukken wijdt Seel aan de verlangens:

  1. JUSTICE – I have a dream
  2. BEAUTY – Music sent from heaven
  3. LOVE – The universal longing
  4. SPIRIT – Pilgrimage of the heart

Daar wijd ik nu verder niet meer over uit. Maar ik geloof dat hier, op dit punt, een superbelangrijk aankopingspunt zit om als kerken en christenen het evangelie op een relevante manier te verbinden met het leven van millennials en alle mensen die op een inclusieve, aardse, open, verwonderde manier zoeken naar het ‘meer’ van dit leven. Want er is meer tussen hemel en aarde. Of beter (geleend van Johan ter Beek in zijn boek ‘Tempel’): er is meer hemel op aarde dan je denkt!

Interessant is dat Tim Vreugdenhil in de kern van zijn nieuwe boek ‘Opener dan ooit. Nieuwe kansen voor kerken‘ ook zes verlangens noemt waar de kerk aandacht aan moet geven om crisis-bestendig verder te gaan (of opnieuw te beginnen) met kerk-zijn:

  1. Verlangen naar stilte
  2. Verlangen om te dienen
  3. Verlangen naar zeggingskracht
  4. Verlangen naar communie
  5. Verlangen om te delen
  6. Verlangen naar lange adem

Meer daarover volgt later een keer als ik een bespreking van ‘Opener dan ooit’ schrijf.

Ten slotte

Dit is de 19e blog. Het studieverlof is voorbij maar het studie-nderwerp zal zeker nog een (lange) tijd met me mee gaan. Blog 20 wordt er één met een soort van tussenstand en met wensen voor het vervolg.

Ik probeer de komende tijd (juni tot september) enkele vervolgblogs (veel minder frequent dan nu kon vanwege het studieverlof) te gaan schrijven die ik gewoon doornummer. Want er is nog veel meer te delen!